وبلاگ فرهنگ کودکی

قابوس‌نامه، اندرزنامه‌ای برای تمام دوره‌ها

قابوس‌نامه، یکی از ارزشمندترین کتاب‌های ادبی و اخلاقی فارسی است که در تمام دوره‌های تاریخی بجز بخشی از دوران جدید از مهم‌ترین خواندنی‌های کودکان شمرده می‌شده است.

انتشارات نورجهان

یکی از ناشران فعال کودک و نوجوان در دهه ۲۰ و ۳۰ انتشارات نورجهان بود. نورجهان یکی از شاخه‌های بنیاد کمیته ادبیات مسیحی در ایرن بود.
کتاب‌های داستانی نورجهان برای کودکان را می‌توان به چهار دسته بخش کرد: دسته اول، کتاب‌های مناسب برای کودکان سه تا هشت ساله. 

تیله‌بازی کودکان

تیله‌بازی کودکان، میسوری، ۱۹۴۰

Сhildren playing with marbles, Missouri, 1940s

پیکرک جانوری

پیکرک‌های جانوری که قدمتی دیرینه در فرهنگ و هنر ایران زمین دارند به لحاظ کاربردی همیشه در حوزه باستانشناسی محل منازعه بوده‌اند. عباراتی همچون: " پیکرک ... آیا واقعاً نمایانگر تفکرات آیینی آدمی در این عصر بودند؟ یا اینکه بازیچه‌هایی برای کودکان بیش نبودند؟ " و یا "...

پرده‌بازی و تعزیه‌ها

یکی از شکل‌های بی‌همتای ادبیات نمایشی ایران که جنبه آیینی، ملی و دینی دارد، نمایش از روی پرده، برپایه روایت نقالان است. همه داستان‌هایی که پرده‌خوانان اجرا و روایت می‌کردند، برگرفته از ادبیات حماسی، ملی، دینی و عامیانه ایران بوده است. پس از دوران صفویع پرده‌خوانی بیشتر شکل مذهبی به خود گرفت.

سیداشرف‌الدین گیلانی (نسیم شمال)

سیداشرف‌الدین گیلانی نامدار به نسیم شمال، از شاعران دوران مشروطیت است که برای کودکان شعر سروده است. این شاعر با انتشار روزنامه نسیم شمال، به سبب دیدگاه انتقادی و طرح گرفتاری‌های مردم، در سراسر ایران پرآوازه شد.

چرتکه

زمان امپراطوری هخامنشیان (حدود ۵۰۰ پیش از میلاد) ایرانیان نخستین کسانی بودند که از چرتکه استفاده می‌کردند با این حال شواهدی نه چندان واضح نیز استفاده از آن را پیش از ایرانیان گزارش می‌کند.
۴ نمونه چرتکه در موزه فرهنگ کودکی به نمایش درآمده است:

چرتکه تاشو 

عروسک چوبی

در قرن هفدهم صنعت عروسک سازی از چوب که هنری متعلق به روستاییان بود تبدیل به هنری با ارزش شد. بیشتر این نوع عروسک ها را با دست از چوب درخت کاج تراشیده و بوسیله میخ دست و پا را به هم متصل می کردند.

شنگول و منگول 

شنگول و منگول نام دو بزغاله در افسانه عامیانه ای به همین نام است که بار اندرزی تمثیلی دارد. بنیان این گونه افسانه ها بر پایه نتیجه گیری اخلاقی استوار است. شخصیت ها که بیشتر جانورند، رویداد ها را به گونه ای پیش می برند که در پایان به اندرزی آشکار یا پنهان که در حقیقت نتیجه داستان است بیانجامد.