یک پازل چیستان، معما یا جورچینی است برای آزمودن نبوغ و ابتکار کسی که آن را حل میکند. در یک پازل ساده، کسی که سعی در قرار دادن منطقی اجزاء کنار یکدیگر میکند، میخواهد به راه حل مورد نظر برسد. جورچینها اغلب به عنوان نوعی سرگرمی ساده طرح میشوند، با این وجود میتوانند نتیجه مسئلههای سخت منطقی و یا ریاضی باشند. در چنین مواردی راه حل درست آنها بستگی زیادی به تحقیقات علم ریاضی دارد.
راه حل بعضی از جورچینها ممکن است به الگوهای شناختی و ایجاد نظمی خاص نیاز داشته باشد، کسانی که توانایی بالایی در تشخیص الگوهای مختلف از دیگر اطلاعات دارند در مقایسه با دیگران بهتر میتوانند این گونه جورجین ها را حل کنند. جورچینهایی که بر پایه روند جست وجو و کشف راه حلشان بدست میآید، توسط کسانی که مهارتهای استدلال استنتاجی یا قیاسی دارند، سریعتر حل میشوند.
اولین جورچین جیگسا jigsaw puzzle در حدود سال ۱۷۶۰ میلادی ابداع شد. زمانی که جان اسپیلس بری John Spilsbury حکاک بریتانیایی و کسی که نقشهها را بر روی سطوح مختلف حکاکی میکرد نقشه جهان را بر روی یک قطعه چوب گذاشت و سپس هر یک از کشورها را با اره روی چوب برش داد. اسپیلس بری از چیزی که ساخته بود برای تدریس درس جغرافیا بهره برد.
بعد از فراگیرتر شدن این نوع جورچین نیز، استفاده از آن برای تدریس جغرافیا به عنوان کاربرد اصلیاش تا حدود سال ۱۸۲۰ میلادی باقی ماند. اوایل قرن بیستم، مسئولان مجلات و روزنامهها پی بردند که با چاپ جورچینهای رقابت محور همچون جدولها، معماها و چیستان میتوانند به فروش روزانه بیشتری دست یابند.
جورچینها انواع مختلفی از جمله جورچین حروف (کامل کردن تصویر یک حرف)، جورچین اعداد (معمای اعداد)، جورچین اشکال و چیستان را نیز در بر میگیرند.
چندین نوع جورچین در موزه فرهنگ کودکی به نمایش درآمده است.
مرغک http://iranak.org/muse/node/9342
جورچین چوبی http://iranak.org/muse/node/260
جورچین داستانی http://iranak.org/muse/node/250
جورچین جانوران با صدا http://iranak.org/muse/node/235
جورچین خانه چکمهای http://iranak.org/muse/node/234
جورچین اسفنجی حروف ارمنی http://iranak.org/muse/node/243