موزه فرهنگ کودکی

جعبه موسیقی

جعبه موسیقی قرن ۱۹/۲۰ یک ابزار موسیقی است که از مجموعه پین هایی تشکیل شده که روی یک استوانه یا دیسک گردان قرار گرفته اند. ایده این جعبه از انفیه دان قرن ۱۸ گرفته شده است. گونه های پیچیده تر این جعبه ها علاوه بر شانه فلزی یک طبل و یک زنگ کوچک دارند. اندازه این جعبه ها می توانست به کوچکی جعبه یک کلاه یا به بزرگی یکی از وسایل بزرگ خانه باشد. آنها معمولا توسط ساعت کار می کردند و ساخته دست ساعت سازان صنعتگر بودند. سیلندرها از آهن ساخته شده بودند که با یک فنر کار می کردند. در بعضی مدل های گران تر با برداشتن سیلندرها، ملودی ها تغییر می کرد.

اریگامی 

(اوری) به معنی با اندیشه تا زدن و (گامی) به معنی کاغذ است. ترکیب آن‌ها با یکدیگر کلمه اُریگامی را می‌سازد. بنابراین اُریگامی هنر و اندیشهٔ تا زدن کاغذ (یا صفحاتی از جنس پلاستیک، فلز و مواد دیگر) برای ساخت شکل‌های مختلف است.

فرهنگ کودکی در موزه‌های ایران: گنجینه اردکان 

این موزه در سال ۱۳۷۰ به همت علی سپهری اردکانی با نام موزه مردم شناسی اردکان افتتاح گردید. سپس توسعه یافت و بخش‌های فرهنگی، گیاه شناسی، جانور شناسی، باستان شناسی و هدایا به آن اضافه شد. اکنون نیز بخش اسناد و "موزه کودک" درحال آماده شدن است.
در این موزه چندشی مرتبط با حوزه کودکی نگهداری می‌شود که می‌توانید در موزه فرهنگ کودکی نیز از آنها بازدید کنید:

فرهنگ کودکی در موزه‌های جهان: موزه بریتانیا 

موزه بریتانیا در سال ۱۷۵۳ میلادی و با مجموعه اهدایی از هانس سلون طبیعی‌دان انگلیسی، شامل دستنوشته‌ها، کتاب‌های قدیمی و آثار باستانی گردآوری شده از برخی مستعمرات وقت بریتانیا رسماً تأسیس شد.

از جمله اشیای مرتبط با حوزهٔ کودکی در این موزه، ۲۰ شی کشف شده از ایران نیز هست که می‌توانید آن‌ها را در موزه فرهنگ کودکی هم ببینید. 

چند نمونه:

عروسک پاپیه ماشه

در سال‌های اولیه قرن نوزدهم در اروپا به ویژه در انگلستان آلمان و فرانسه عروسک‌های ساخته شدند بنام پاپیه ماشه. این نوع عروسک‌ها از ماده‌ای مرکب از کاغذهای خیس مچاله شده که با آرد و چسب مخلوط و سپس قالب گیری می‌شدند درست می‌شد.

لودویک گرینر امریکائی ساخت این عروسک‌ها را از سال ۱۸۴۰ تا ۱۸۷۴ شروع کرد و سپس پسران او تا سال ۱۸۸۳ دنباله روی کار وی شدند. بیشتر این نوع عروسک‌ها دارای موی سیاه دست و پاهای چوبی اندامی کوچک و چشمان نقاشی شده بودند که بعداً چشمان شیشه‌ای نیز استفاده شد.

بازپیچ

در لغتنامه دهخدا در زیر مدخل "بازپیچ" به مهره‌های اشاره شده است که به گهواره نوزادان می‌بستند:

بازپیچ. (اِ مرکب) بازنیچ. مهرهٔ چندی است که بر ریسمان بندند و از بالای گهوارهٔ اطفال آویزند تا ایشان بدان بازی کنند و آنرا بعربی دأداءة گویند.

(برهان) (ناظم الاطباء) (انجمن آرا) (آنندراج).

پی مهد اطفال جاهت سزد

که عقد ثریا شود بازپیچ. شهید (از سروری).

چند نمونه از این مهره‌ها که معمولاً به عنوان چشم‌زخم هم استفاده می‌شوند، را می‌توانید در موزه فرهنگ کودکی ببینید.

گهواره

بینگو

بینگو Bingo بازی فکر است که از سال‌های ۱۵۰۰ میلادی در ایتالیا آغاز شد. این بازی که شبیه بازی لوتو است در سال‌های ۱۷۰۰ میلادی به فرانسه، بریتانیا، و دیگر بخش‌های اروپا رفت. بازیکنان اعدادی را که به صورت رندومی توسط فردی خوانده می‌شد روی کارت‌های خود علامت می‌زدند. برنده نخستین کسی است که تمام اعداد روی کارت او علامت خورده باشد.

شیرمک

شیر مک سفالینه‌هایی با شکل جالب و غالباً ظریف هستند که بدنه‌های کروی و دسته‌هایی جداگانه با دسته و لوله توامان دارند. لوله‌ها که میان تهی‌اند تا ته ظرف ممتد و کشیده شده‌اند و ابتدای لوله مانند پستان در دهان کودک قرار می‌گرفته است.

این گونه سفال را تا زمان کشف آنها در قیطریه نمی‌شناختند و تنها آنها را کوزه‌های لوله دار اطلاق می‌کردند، باستان شناسان غربی نیز تشخیص و کاربرد آنها چیزی نگفته‌اند. در هر صورت جوامع باستان برای مصارف مختلف، آلات و ابزار لازم را تولید می‌کرده‌اند.

عروسک نمایشی

هنر عروسک گردانی هنری است که می‌توان گفت از هزاران سال پیش معمول بوده است. اما کسی نمی‌داند در کجا و در چه زمانی عروسک‌ها بوجود آمده‌اند. البته آنچه به تحقیق معلوم شده است در جوامع اولیه عروسک‌ها برای مقاصد مذهبی استفاده می‌گردید. شمن یا شامان و یا رهبر قبیله از غار صدای وحشتناک در می‌آورده و ماسک می‌زده، آنگاه به تدریج ماسک‌ها متحرک شده و عروسک بوجود آمده است. 

عروسک فشاری

عروسک‌های فشاری Push puppet نخستین مرتبه در سوییس توسط یک سازنده اسباب بازی‌های چوبی به نام والتر کورت Walter Kourt ساخته شد. این اسباب بازی در ابتدا WAKOUWAS نامیده می‌شد که ترکیبی از اسم سازنده آن والتر کورت بود. اما در دنیا به نام‌های گوناگون همچون: 
Wakouwa
Collapsing Toy 
Push-Up Button Puppet 
Thumb Puppet 
Wackelfiguren
Wackeltiere Drückmännchen
Wackeltier
Drücktier
Drückerfigur
Drukfigur،
Drukpoppetje
Mackaci Figurky
Pupazzi 
igurine en Bois، .‎.‎.‎ شناخته می‌شود.

کانال تلگرام موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان