موزه فرهنگ کودکی

خاله بازی در کنار مامان بازی یکی از مهمترین بازیهای نمایشی و گروهی، از بازیهای کودکان است. در خاله بازی و مامان بازی کودکان نقش بزرگترها را بازی میکنند. در این بازیها از اسباب بازی هایی مانند عروسک، خانه عروسکی، لوازم خانه کودکانه، لوازم آشپزی کودکانه، و چادرها و خانه های کوچک کودکانه استفاده میشود. گاه خاله بازی با پهن کردن قالیچه در فضای باز انجام میشود. تفاوت مامان بازی با خاله بازی در این است که در بازی نخست، مهمترین وجه بازی، بازیِ رابطهٔ مادر-فرزندی و نقشهای خانوادگی (به ویژه خانواده هستهای) است. اما در خاله بازی بازیِ روابط بین خانوادگی و مهمانی اهمیت بیشتری پیدا میکند.

مجموعه فرهنگی تاریخی کاخ گلستان، یادگاری به جای مانده از ارگ تاریخی تهران محل اقامت شاهان سلسله قاجار و از زیباترین و کهنترین بناهای پایتخت دویست ساله ایران می باشد. این کاخ پس از انقلاب به صورت موزه درآمد. بخش های مختلف این مجموعه در حال حاضر عبارت است از: ایوان تخت مرمر، خلوت کریمخانی، اتاق موزه (تالار سلام) و حوضخانه آن، تالار آینه ، تالار عاج یا سفره خانه ،تالار برلیان یا سفره خانه، ساختمان کتابخانه، عمارت شمس العماره، عمارت بادگیر و حوضخانه وسیع آن، تالار الماس، کاخ ابیض، چادر خانه و موزه مردمشناسی.

در لغتنامه دهخدا در زیر مدخل "مداد پاکن" آمده است: مدادپاک کن . [ م ِ / م َ پاک ْ ک ُ ] (اِ مرکب ) آلتی از جنس لاستیک به رنگهای گوناگون که با آن نوشته های مدادی را پاک کنند و بزدایند. رجوع به پاک کن شود. گسترش استفاده از مداد که نسبت به قلم و مرکب راحت تر بود، نیاز به وسیلهای برای اصلاح اشتباهات را ایجاد کرد. بعد از مدتها ساییدن کاغذ با پارچه مرطوب که سطح کاغذ را میخراشید، فکر جایگزین بهتر منجر به مالیدن خمیر نان روی نوشته ها شد که نتیجه بهتر و تخریب کمتری روی کاغذ داشت. در ۱۵ آوریل ۱۷۷۰، جوزف پریستلی Joseph Priestley از یک نوع صمغ های گیاهی برای پاک کردن نوشته ها استفاده کرد.

سپاه دانش نام یک نهاد آموزشدهنده در دوره سلطنت محمدرضا شاه پهلوی و نخست وزیری اسدالله علم بود که در سال ۱۳۴۱ خورشیدی بنیاد شد و در سال ۱۳۴۲ کار خود را آغاز کرد. این سپاه از دانشآموختگان دورهٔ کامل متوسطه تشکیل میشد بر پایهٔ لایحهای مصوبه بهمن ماه ۱۳۴۱ مجلس ایران تأسیس شد. آموزگاران سپاه دانش یک دورهٔ ۴ ماهه را در مرکزهای آموزشی ارتش میگذراندند و با درجهٔ گروهبانی برای خدمت در سپاه دانش به وزارت آموزش و پرورش گمارده میشدند. خدمت آنان در سپاه دانش، خدمت زیر پرچم آنها به شمار میآمد.

ماتریوشکا یا عروسک تودرتوی روسی، مجموعه ای از عروسکهای کوچک شونده است که به ترتیب داخل دیگری قرار میگیرد. ماتروشکا عروسکهای چوبی درون تهی معروف روسی است که از چوب درخت زیرفون (کُپ) و در تعداد ۵ یا بیشتر یا کمتر و به صورت تو در تو با تزیینات و رنگ آمیزی متنوعی ساخته میشود. ماتروشکا از اواخر سدهٔ نوزده میلادی به عنوان نماد و هدیه یادگاری روسیه درآمدهاست. واژهٔ «ماتروشکا» برگرفته از اسم های روسی ماتریونا (Matryona) و ماتریوشا (Matrioshka) است که برای دختران روس به کار میرود. حرف «ک» در ماتروشکا، «ک» تصغیر است.

در لغتنامه دهخدا در زیر مدخل "مداد تراش " آمده است: مدادتراش .[ م ِ / م َ ت َ ] (اِ مرکب ) ابزاری فلزین یا کائوچوئی یا پلاستیکی با تیغه ٔ فلزی تیزی که با آن مداد را بتراشند؛ یعنی چوب پیرامون مغز مداد را بتراشند تا مغزآن ظاهر شود، و برای نوشتن آماده گردد. مدادسرکن . مدادهای اولیه از جنس سرب ساخته میشد که نام انگلیسی مغز مداد lead گویای این امر است. بعدا ذغال چوب و گرافیت، جایگزین آن شدند که با چاقو آنها را تیز میکردند. به علت سیاه شدن دست در تماس با این مواد، نوک مداد را در لفافی قرار میدادند و آنرا کم کم باز میکردند. با تبدیل این لفاف به چوب، تراشیدن با چاقو و قلم تراش انجام میگرفت.

ورقه حلبی تشکیل شده از ورقه‌های بسیار نازک فلزی با پوششی از حلبی. در قرن هیجدهم در اروپا این ماده برای ساخت ظروف آشپزخانه و اشیای کوچک فلزی و همچنین بعضی اسباب بازی‌ها بکار می‌رفت. در سال ۱۸۲۰ چند حلبی ساز موفق می‌شوند که چند اسباب بازی بسازند مانند: سوت و لوله هائی که با دمیدن حباب از آن خارج می‌شد. از دیگر اشیا ساخته شده می‌توان سطل، قاشق و بشقاب را نام برد. تا سال ۱۸۴۰ در ایلینویز امریکا سنگ‌های دارنده فلز در معادن کشف و سبب گردید که از واردات حلبی کاسته شود و با آوردن دستگاه‌های پرس آنها توانستند خیلی از اشیا را درست کنند.