خبر جمع کن

آیا کودک نوپای شما هنگام نوازش عقب نشینی می‌کند؟

هرگز درباره هوش کودک مستقیماً با او سخن نگویید. هوش همواره موضوعی جالب و جذاب برای پژوهشگران بوده و هست. این که چرا برخی افراد باهوش ترند و این هوش چگونه شکل می‌گیرد و از کجا می‌آید. بر این اساس طی چند دهه انسان شناسان و محققان علوم پزشکی عوامل زاینده و فزاینده هوش آدمی را تحقیق و بررسی کرده‌اند. بنا به یافته‌ها بخشی از فرآیند شکل گیری هوش، ذاتی است و ریشه‌های ژنتیک دارد. اما بخشی دیگر اکتسابی بوده و بر اثر فرآیند رشد بویژه در سال‌های کودکی و نوجوانی شکل می‌گیرد.

عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس هشتم، با بیان اینکه استفاده از اسباب بازی‌های چینی تبعات و آسیب‌های ناگواری را برای کودکان به دنبال دارد، گفت: سازمان استاندارد و همه سازمان‌های نظارتی، متولی کنترل واردات اسباب بازی هستند، از این رو باید از ورود این گونه محصولات به داخل کشور جلوگیری کنند. محمدجواد نظری مهر درباره حجم گسترده واردات محصولات سرگرمی به ویژه اسباب بازی کودکان افزود: متاسفانه به علت نبود نظارت کافی، این گونه محصولات به دو صورت قاچاق و واردات رسمی وارد کشور شده است. 

بررسی ها نشان می دهد شبکه راه ها در بسیاری از محل ها بدون در نظر گرفتن وضعیت و شرایط کودکان ساخته شده است. حال آن که کودکان هم به عنوان عابر پیاده، دوچرخه سوار، موتورسوار و راکب وسایط نقلیه از راه ها استفاده می کنند.جاده محل خطرناکی برای کودکان و نوجوانان است. اگرچه سوانح ترافیکی راه ها نفعی برای کودکان و خانواده هایشان در افزایش تحرکات و استقلال کودکان در زمانی که بزرگ می شوند در بر ندارد. مطالعات مربوط به سوانح ترافیکی در کودکان نشان داد بچه های کوچک تر به رغم بی خطر بودن وضعیت راه، مهارت، دانش و سطح تمرکز کمتری برای مدیریت محیط ترافیکی دارند. توانایی های جسمانی آنها ممکن است با قابلیت شناختی شان سازگار نباشد. برای مثال، بچه های کوچک در جست وجوی دنیای پیرامونی خود، از جمله توانایی بالارفتن شان از بلندی با توانایی حفظ تعادلشان منطبق نباشد پس ممکن است بیشتر از سایرین سقوط کنند.

بررسی ها نشان می دهد شبکه راه ها در بسیاری از محل ها بدون در نظر گرفتن وضعیت و شرایط کودکان ساخته شده است. حال آن که کودکان هم به عنوان عابر پیاده، دوچرخه سوار، موتورسوار و راکب وسایط نقلیه از راه ها استفاده می کنند.جاده محل خطرناکی برای کودکان و نوجوانان است. اگرچه سوانح ترافیکی راه ها نفعی برای کودکان و خانواده هایشان در افزایش تحرکات و استقلال کودکان در زمانی که بزرگ می شوند در بر ندارد. مطالعات مربوط به سوانح ترافیکی در کودکان نشان داد بچه های کوچک تر به رغم بی خطر بودن وضعیت راه، مهارت، دانش و سطح تمرکز کمتری برای مدیریت محیط ترافیکی دارند. توانایی های جسمانی آنها ممکن است با قابلیت شناختی شان سازگار نباشد. برای مثال، بچه های کوچک در جست وجوی دنیای پیرامونی خود، از جمله توانایی بالارفتن شان از بلندی با توانایی حفظ تعادلشان منطبق نباشد پس ممکن است بیشتر از سایرین سقوط کنند.

سرپرست اداره کل تربیت بدنی وزارت آموزش و پرورش سرانه فضای ورزشی موجود مدارس کشور را حدود ۳۲ سانتی متر مربع اعلام کرده است. اگر این میزان را با رقم استاندارد جهانی که دو متر مربع است مقایسه کنیم به نتایج جالبی نمی‌رسیم. ولی اگر بدانیم که در آبان ماه سال ۸۶ این سرانه در کشور تنها ۱۸ سانتی متر مربع بوده می‌توانیم تاحدودی هم به خودمان امید بدهیم. البته سرانه فضاهای ورزشی در کشور بر اساس برنامه چهارم توسعه باید در پایان سال ۸۸ به یک متر مربع می‌رسیده، که به هرحال واضح است دستیابی به چنین هدفی غیرممکن است. 

سرپرست اداره کل تربیت بدنی وزارت آموزش و پرورش سرانه فضای ورزشی موجود مدارس کشور را حدود ۳۲ سانتی متر مربع اعلام کرده است. اگر این میزان را با رقم استاندارد جهانی که دو متر مربع است مقایسه کنیم به نتایج جالبی نمی‌رسیم. ولی اگر بدانیم که در آبان ماه سال ۸۶ این سرانه در کشور تنها ۱۸ سانتی متر مربع بوده می‌توانیم تاحدودی هم به خودمان امید بدهیم. البته سرانه فضاهای ورزشی در کشور بر اساس برنامه چهارم توسعه باید در پایان سال ۸۸ به یک متر مربع می‌رسیده، که به هرحال واضح است دستیابی به چنین هدفی غیرممکن است. 

پزشکی که در یکی از مراکز بهداشتی و درمانی دولتی مشغول معاینه چند دانش آموز نوجوانی است که از طرف مدرسه به نزد او فرستاده شده‌اند، به آن‌ها توصیه می‌کند که کمتر بخورند و بیشتر ورزش کنند. تقریباً همه این دانش آموزان پسر چاق‌اند. برخی از آن‌ها شانه‌های فروافتاده و پشت‌های برآمده دارند و کاملاً مشخص است که نه تنها ورزش نمی‌کنند، بلکه اصولاً هیچ تحرکی ندارند. پزشک که آن‌ها را معاینه می‌کند و وزنشان را می‌بیند، می‌گوید: «بیشتر دانش آموزانی که در چند روز گذشته از این مدرسه برای معاینه مراجعه کرده‌اند چاق بوده‌اند». نکته جالب این است که والدین این بچه‌ها که همراهشان هستند، با خود آن‌ها متفاوت‌اند. بیشتر آن‌ها لاغرند، صاف تر می‌ایستند و می‌نشینند و به نظر می‌رسد که با وجود سن بیشتر از آن‌ها فرزترند. 

پزشکی که در یکی از مراکز بهداشتی و درمانی دولتی مشغول معاینه چند دانش آموز نوجوانی است که از طرف مدرسه به نزد او فرستاده شده‌اند، به آن‌ها توصیه می‌کند که کمتر بخورند و بیشتر ورزش کنند. تقریباً همه این دانش آموزان پسر چاق‌اند. برخی از آن‌ها شانه‌های فروافتاده و پشت‌های برآمده دارند و کاملاً مشخص است که نه تنها ورزش نمی‌کنند، بلکه اصولاً هیچ تحرکی ندارند. پزشک که آن‌ها را معاینه می‌کند و وزنشان را می‌بیند، می‌گوید: «بیشتر دانش آموزانی که در چند روز گذشته از این مدرسه برای معاینه مراجعه کرده‌اند چاق بوده‌اند». نکته جالب این است که والدین این بچه‌ها که همراهشان هستند، با خود آن‌ها متفاوت‌اند. بیشتر آن‌ها لاغرند، صاف تر می‌ایستند و می‌نشینند و به نظر می‌رسد که با وجود سن بیشتر از آن‌ها فرزترند. 

اوقات فراغت گاهی رنگ و بوی سنتی به خود می‌گیرد و ما را به گذشته می‌برد. همیشه این ورزش‌های مدرن و امروزی و البته بازی‌های کامپیوتری و آنلاین نیست که اوقات فراغت افراد را پر می‌کند. در این مواقع شاید سر و کله برخی بازی‌ها پیدا شود که مدت‌هاست در هیاهوی بازی‌های کامپیوتری و سایر فعالیت‌های امروزی گم شده است. این بازی‌ها سنتی و بومی هستند و قطعاً همه ما در دوران کودکی و حتی شاید بزرگسالی آن‌ها را تجربه کرده‌ایم. تعدادی از این بازی‌های محلی و بومی در حیطه رشته‌های ورزشی محسوب می‌شوند، اما تصور عموم همچنان آن‌ها را به عنوان بازی می‌شناسد. خیلی وقت است، دیگر بازی‌های محلی و بومی جایی در اوقات فراغت افراد بخصوص کودکان و نوجوانان ندارند، اما به هر حال می‌توان از این دست بازی‌ها به بهترین شکل برای پر کردن اوقات فراغت استفاده کرد. با هم نگاهی به مهم‌ترین بازی‌های محلی و سنتی می‌اندازیم.

نگاه آسیب شناسانه به بازی و خلاقیت کودکان امروز

«دیر جنبیدن، دیر فهمیدن، دیر به فکر علاج افتادن این اشکالات را دارد که بعد شما دچار مشکلاتی می‌شوید که نمی‌توانید با آن‌ها مواجه شوید» این اظهارات بخشی از بیانات مقام معظم رهبری در جلسه شورای انقلاب فرهنگی است که در آن خطاب به مسوولان نسبت به انفعال در برابر تهاجم فرهنگی که در حوزه کودک، بازی و اسباب بازی در کشور در حال رخ دادن است، هشدار جدی داده بودند.

متاسفانه امروزه انسان‌ها بیشتر به خودشان فکر می‌کنند تا به دیگران. حتماً افرادی را دیده‌اید که مدام از رفتار سایرین گله و شکایت می‌کنند. در واقع آن‌ها از یاد برده‌اند که برای اینکه شاهد رفتار خوب مردم باشند در ابتدا لازم است خودشان به درستی رفتار کنند.

این مطلب گزارشی مردانه است، گزارشی برای آگاهی بیشتر مردان، اولویت با مردانی است که به تازگی پدر شده‌اند. بی درایتی در این شرایط زندگی عاطفی، خانوادگی و حتی شغلی و حرفه ای را نیز تحت الشعاع قرار می‌دهد و برعکس وقتی درایت حاکم بر شرایط بعد ازکسب این عنوان شود نه تنها وضعیت زندگی بحرانی نخواهد بود که کانون خانواده به بهشتی دوست داشتنی مبدل می‌شود.

علمان و مسئولان مدرسه نقش مهمی در پیشگیری از افسردگی دانش آموزان و حمایت از آن‌ها دارند.افسردگی از رایج‌ترین مسائل مربوط به سلامت روان در بزرگسالان است، اما این بیماری میان نوجوانان و کودکان نیز در حال افزایش است و روز به روز تعداد بیشتری از آن‌ها به آن مبتلامی شوند. تا چندی پیش روان شناسان باور نداشتند که کودکان هم دچار افسردگی می‌شوند. امروزه بر عکس این باور ثابت شده است. حدود ۲ تا ۵ درصد کودکان و نوجوانان دارای علائم افسردگی هستند و حتی سال‌های تحصیل در مدرسه را با اندوه می‌گذرانند و این افسردگی روند پیشرفت تحصیلی‌شان را نیز کند می‌کند.

همه والدین دوست دارند فرزندانی بی عیب و نقص و ایده آل داشته باشند، اما باید بدانیم همانطور که خودمان ایده آل نیستیم، انتظار ایده آل بودن نیز از فرزندمان نیز انتظار بی جایی است. یکی از اصول مهم فرزندپروری مثبت و سازنده، داشتن انتظارات واقع بینانه از کودک می‌باشد. انتظارات واقع بینانه یعنی توانمندی‌ها و استعدادهای کودک خود را بشناسیم و نقاط قوت او را تقویت نموده و کودک را کمک نماییم تا نقاط ضعف خود را شناسایی و برطرف نماید.

مادر در حالی که کوله پشتی پسر ۱۰ ساله‌اش را روی دوش او می‌اندازد، با نگرانی می‌گوید: «مواظب خودت باش!» و کودک با نگاهی معصوم وارد کوچه می‌شود. تا مدرسه راهی نیست اما پیمودن همین فاصله کوتاه هم گاهی بی خطر نیست. کودکان به دلیل موقعیت سنی، از همه خطراتی که در کمین آن‌هاست، آگاهی ندارند و به همین دلیل از سوی خانواده، قانون و دولت باید مورد حمایت قرار گیرند.

مادر در حالی که کوله پشتی پسر ۱۰ ساله‌اش را روی دوش او می‌اندازد، با نگرانی می‌گوید: «مواظب خودت باش!» و کودک با نگاهی معصوم وارد کوچه می‌شود. تا مدرسه راهی نیست اما پیمودن همین فاصله کوتاه هم گاهی بی خطر نیست. کودکان به دلیل موقعیت سنی، از همه خطراتی که در کمین آن‌هاست، آگاهی ندارند و به همین دلیل از سوی خانواده، قانون و دولت باید مورد حمایت قرار گیرند.

متاسفانه برخی از کودکان از مشکلات روحی رنج می‌برند که می‌توان آن‌ها را به بی نظمی‌های روحی- اجتماعی، عادت عجیب، اضطراب، رفتار نامتعادل و مشکلات خواب طبقه بندی کرد.

  ۱- بی نظمی‌های روحی- اجتماعی

    بی نظمی‌های روحی- اجتماعی شامل موارد زیر می‌شود:

    الف: بی نظمی عاطفی مثل دلشوره یا افسردگی

    ب: بی نظمی رفتاری مثل پرخاشگری

    پ: عملکرد فیزیکی مثل بی نظمی روحی- وراثتی

    ت: عملکرد ذهنی مثل مشکلات تحصیلی

کودکان به دلایل مختلفی لوازم دیگران را بدون اجازه برمی دارند. در برخی مواقع آن‌ها معنی این کارها را نمی‌دانند و این رفتار ناشی از مشکلات رفتاری – هیجانی است که باعث می‌شود کودک دست به رفتارهای ناهنجار بزند. در چنین شرایطی رفتار والدین باید به گونه ای باشد که کودک بتواند درک صحیح و درستی از قوانین و نظم اجتماعی به دست آورد.

دسته دیگری از کودکان برای پذیرفته شدن در جمع یا گروهی دست به این شیطنت‌ها می‌زنند و با این کار می‌خواهند در جمع دوستان پذیرفته شوند. برای مثال کودکان تمایل دارند خوراکی، شکلات و... خریداری کنند. بنابراین پدر و مادر باید مقداری پول البته به صورت کنترل شده در اختیار فرزندشان قرار دهند. این شیوه کنترل و حمایت باعث می‌شود کودک بدون اجازه از کیف یا کمد والدینش پول برندارد.

اگر می‌خواهید مفهوم واکنش‌های کودکتان در یک سال اول تولدش را پیش بینی کنید، بخوانید. ماه‌های ابتدایی تولد هر کودک، سخت‌ترین روزها برای پدر و مادر است. حضور عضو تازه وارد در خانواده در عین جذابیت‌هایی که دارد باعث سردرگمی و دستپاچگی اعضای خانواده می‌شود.برخی والدین درست نمی‌دانند که در برابر ترس و گریه کودکشان چه عکس العملی نشان دهند اما شناخت رفتار کودک در ماه‌های آغاز تولد به خانواده‌ها کمک می‌کند تا عکس العمل های سنجیده تری در برابر رفتارهای به ظاهر عجیب او داشته باشند.

از تولد تا ۶ ماهگی: دوستی برای همه