خبر جمع کن
روزشمار (تقویم) ۱۳۹۶
روزشمار (تقویم) ۱۳۹۶
چاپ دوم مجموعه کتاب‌های مقوایی «اِما» منتشر شد
موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان، چاپ دوم مجموعه کتاب‌های مقوایی «اِما» نوشته‌ی یوتا باوئر و ترجمه‌ی زهره قایینی را برای گروه سنی نوزادان و نوپایان (۰ تا ۲ سال) منتشر کرد.
این مجموعه چهارجلدی که حق امتیاز چاپ آن از سوی نویسنده به برنامه‌ی ترویج کتابخوانی «با من بخوان» اهدا شده است، نوزاد و نوپا را با احساسات و کارهای مختلف «اِما»، شخصیت اصلی داستان، آشنا میکند. در این مجموعه، کودک با حس شادی و خوشحالی، حس غم و ناراحتی، غذاهای گوناگون و نام‌آن‌ها و همچنین کنش‌ها و شیرین‌کاری‌های «اِما» در قالبی داستانی و با زبانی موزون، آشنا میشود. کتاب‌های «اِما» مقوایی است تا نوزادان و نوپایان از آن بهتر بهره‌مند شوند. انتشارات موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان در چاپ دوم این مجموعه از مقوای بهداشتی ایندربرد با کیفیت و استحکام بالا استفاده کرده است.
یوتا باوئر، نویسنده و تصویرگر این کتاب و برنده‌ی جایزه‌ی هانس کریستین اندرسن در سال ۲۰۱۰ است. او حق چاپ این ۴ کتاب را به سود اجرای برنامه‌ی «با من بخوان» در مناطق محروم ایران به موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان اهدا کرده است و در پیامی به کودکان ایرانی نوشته است: «خوشحالم که اِما به ایران آمده است و با کودکان ایرانی دوست می شود.»
موضوعات چهار جلد این مجموعه عبارت است از:
- یک روز با اِما
این کتاب درباره کنش‌ها و شیرین کاری‌های یک روز اِما از صبح تا شب است. نوزاد و نوپای شما از دیدن تصویرکنش های همسان خود و زبان موزون وشعر گونه آن لذت می‌برد و واژه‌های بسیار می‌آموزد.
در این کتاب نوزاد و نوپا با کارهایی که اِما را خوشحال کرده است، آشنا میشود. کودک با حس شادی آشنا میشود واز خوشحالی اِما شاد میشود.
در این کتاب نوزاد و نوپا با حس غمگین و ناراحت شدن آشنا میشود و با تعیین هویت با شخصیت اصلی به آنچه برای اِما رخ می‌دهد، واکنش نشان می‌دهد.
دراین کتاب اِما غذاهای گوناگونی می‌خورد و کودک مخاطب با نام این غذاها و تصویر آن‌ها آشنا میشود. رشد زبانی و رشد شناختی از هدف‌های این کتاب است.
چاپ دوم مجموعه‌ی مقوایی «اِما» در چهارجلد به همراه کیفی پارچه‌ای با قیمت ۳۹ هزار تومان منتشر شده است. علاقه‌مندان جهت خرید این مجموعه می‌توانند با شماره‌ی ۸۸۵۵۳۵۲۸-۲۱ تماس بگیرند یا به آدرس www.hodhod.com مراجعه کنند.
گونه خبر: خبرهای ترویج خواندن و ادبیات کودکانکلیدواژه: مجموعه مقوایی امامجموعه امااما می خندداما می خوردیک روز با امااما گریه می کندکتاب های مقواییکتاب مناسب برای نوزادانگروه سنی نوزاد و نوپاکتاب نوزادموسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکانبا من بخوانترویج کتابخوانیادبیات کودککتاب کودککتابخوانی برای نوزادانمنبع:
مجموعه‌ی پیشنهادی با عنوان «قصه‌های یک جورکی»
خیابان لوراكس جایی است كه علفهای زیادی در آنجا رشد می‌كنند. هیچ پرنده‌ای به‌جز كلاغ‌ها آنجا آواز نمی‌خوانند. خیابان لوراكس زمانی جنگلی سرسبز با چمن‌های با طراوت، بركه‌هایی با آب پاكیزه و پرندگان خوش‌آوازی بود. وان سلی پیر روزی به جنگل آمد. قلب وانسلی با دیدن درخت زندگی از شادی پر شد. او خیلی زود یك فروشگاه كوچك ساخت، بعد یكی از درخت‌های زندگی را با یك ضربه تبر قطع كرد و بامهارتی استادانه از كاكل‌های نرم آن لباسی بافت و لوراكس كه یك موجود ظاهراً پیر و عجیب‌وغریب و كوتاه‌قد و پرزدار بود از زبان درخت‌ها صحبت كرد و او را از بریدن درختان منع كرد. اما وانسلی باهدف پیشرفت، درختان بیش‌تری را قطع كرد و كارخانه را گسترش داد. این كتاب از زبان همه درختان، آبزیان و پرندگانی است كه از آلودگی محیط رنج می‌برند.
مناسب برای گروه سنی ۷ تا ۹ و ۱۰ تا ۱۲ سال
لینک خرید کتاب لوراکس
اين صداي يكي از «هو» هاست. آخر خودش و همشهري‌ها و حتي شهرش دارند يك جا مي‌افتند توي آب. هورتون، فيل مهربان، مي‌خواهد به كمك‌شان برود اما او چطور مي‌تواند به آن همه «هو» كمك كند؟ آن هم وقتي كه دشمن‌هايي مثل عقاب دم‌سياه، ميمون‌هاي بدجنس و فيل‌هاي ديگر در برابرش صف كشيده‌اند؟
مناسب برای گروه سنی ۱۰ تا ۱۲ سال
لینک خرید کتاب وقتی هورتون صدای هو شنید
پدر مارکو از او خواسته که حواسش را خوب جمع کند و وقتی به خانه برمی‌گردد هر چه را سر راهش دیده، تعریف کند! طفلکی مارکو هی نگاه میکند اما از جفت پاهایش که بگذریم توی خیابان مالبری چیزی نمی‌بینند جز یک دانه اسب خشک و خالی و یک گاری قراضه. این چیزها هم که تعریف کردن ندارند. پس تکلیف مارکو چه میشود؟
مناسب برای گروه سنی ۷ تا ۹
لینک خرید کتاب فکرش را بکن این چیزها را در خیابان مالبری دیدم
مي‌خواهيد بدانيد كه يك فيل چه‌طور جوجه از تخم در مي‌آورد، بايد قصه‌ي دكتر زيوس را بخوانيد.
پرنده‌ي تنبلي به اسم مي‌زي از هورتون، فيل قصه، خواهش مي‌كند كه بيايد بالاي درخت و به جاي او روي تخم بنشيند تا خودش برود چرخي بزند و برگردد. اگر هورتون خواهش او را قبول كند و سر قولش هم بايستد، لابد خيلي اتفاق‌ها مي‌افتد!
مناسب برای گروه سنی ۷ تا ۹ و ۱۰ تا ۱۲ سال
لینک خرید کتاب هورتون جوجه از تخم در می آورد
نوشته مجموعه‌ی پیشنهادی با عنوان «قصه‌های یک جورکی» اولین بار در کتاب هدهد پدیدار شد.
بسته بندی هندوانه ای برای شب یلدا
با یک سیب‌زمینی می توانید طرح‌های مختلفی را روی کاغذ چاپ کنید. طرح هندوانه یا انار می تواند برای بسته‌بندی هدایای کودک شما در شب یلدا مناسب باشد.
مواد و ابزار لازمسیب زمینی
رنگ قرمز، سبز و مشکی
کاغذ بزرگ
سیب زمینی را به چهار قسمت کرده و برش دهید.
رنگ قرمز را در ظرفی پخش کنید. سپس برش سیب‌زمینی را مانند مهر در آن زده و روی کاغذ برگردانید. این کار را در فواصل مختلف تکرار کنید تا صفحه پر شود.
حال با قلمو دور نیم دایره ایجاد شده را بصورت یک نوار سبز رنگ‌آمیزی کنید و با رنگ مشکی دانه های آن را بگذارید.
اجازه دهید تا رنگ‌ها روی کاغذ خشک شوند.
حالا می توانید هدیه مورد نظر خود را با کاغذ کادویی که درست کرده‌اید بسته بندی کنید.
منبع: وبلاگ کتابک
برای دریافت تصاویر بیشتر لینک را دنبال کنید:
بسته بندی هندوانه ای برای شب یلدا
نوشته بسته بندی هندوانه ای برای شب یلدا اولین بار در کتاب هدهد پدیدار شد.
معرفی کتاب شلی، گوسفند پشمالو
فصل پشم‌چینی است! ولی متاسفانه هنوز نوبت گوسفند جوان، شِلی، نرسیده است. او تا زمانی که پشم‌هایش به اندازه‌ی کافی بلند شود، به گشت و گذار میرود. در طول سفر با حیواناتی برخورد میکند که مدام از پشم او تعریف می‌کنند.
لیسه‌ی بی‌پناه، موشی که از سرما می‌لرزد و گوزن، همه و همه، می‌خواهند قدری از پشم قشنگ و گرم و نرم شِلی را داشته باشند. اما هرچه پشم شِلی پر پشت‌تر و بلندتر میشود، او هم مغرورتر و خودپسندتر میشود. بخشیدن پشم‌های قشنگم به دیگران؟! هرگز! و به این ترتیب، پشم‌هایش بلند و بلندتر میشود…
خوشبختانه در پایان، پیش از آن‌که پشم‌های قشنگش برای همیشه جلوی چشم‌ها و قلبش را بگیرند، حرف‌های جغد دانا نظر او را تغییر می‌دهد.
بخشندگی یکی از ارزش‌هایی است که از دوران کودکی باید به فرزندان‌مان آموزش دهیم. کودکان معمولا نسبت به وسایل خود حس تملک دارند و دوست ندارند آن‌ها را با دیگران شریک شوند. با این داستان می‌توان به کودکان آموزش داد که با بخشش و سخاوتمندی، می‌توان در کنار دیگران شادتر زیست.
مناسب برای گروه سنی ۳ تا ۶ و ۷ تا ۹ سال
لینک خرید کتاب شلی، گوسفند پشمالو
نوشته معرفی کتاب شلی، گوسفند پشمالو اولین بار در کتاب هدهد پدیدار شد.
با کودکان بد غذا چه کنیم؟
یکی از دردسرهای شایع غذا دادن به کودکان و امتناع آن‌ها از خوردن غذا است که باید مادران رفتارهای مناسبی را در این زمینه با کودک خود داشته باشند.
والدین می‌توانند برخی مواد غذایی که فرزند به خوردن آن‌ها علاقه‌ای ندارد را با مواد غذایی دیگری که کودک دوست دارد، ترکیب کنند.
وی با بیان اینکه اصرار و اجبار در غذا خوردن می‌تواند با مقاومت منفی کودکان روبرو شود، بیان کرد: یک راه برای تشویق کردن بچه‌ها به خوردن انواع مواد غذایی، کنجکاو کردن آن‌ها نسبت به خوراکی‌های متفاوت است.
استفاده از بشقاب و لیوان‌های رنگی با می‌تواند باعث افزایش اشتهای کودکان شود.صبر و حوصله بیشتر از زور و تهدید برای ترغیب آن‌ها به غذا خوردن جواب می‌دهد، اصرار کردن و فشار آوردن به کودک برای خوردن غذا موجب شرطی شدن او میشود.
کودک آموزش دهید که غذا تنها برای رفع گرسنگی و نیاز بدن است، والدین نباید غذا را برای تشویق و تنبیه کودک استفاده کنند.
والدین نباید اصرار بیش از حد برای خوردن داشته باشند، زمانی که کودک علاقه‌ای به استفاده از یک غذا ندارد، والدین باید برای او حق انتخاب باقی بگذارند.
فاصله زمانی بین مصرف میان وعده را با وعده اصلی رعایت کرد، کودکان باید در روز سه وعده غذای اصلی و سه میان وعده داشته باشند، تا نیاز بدن آن‌ها در شبانه‌روز تأمین شود.
والدین باید در تهیه غذاها به شکل و رنگ غذا نیز توجه داشته باشند، غذای کودک را باید به روش‌های مختلف مانند غذای جدید، تغییر در ترکیب غذاها، مزه، نحوه طبخ و تزئین غذاها متنوع کرد.
کودکان هنگام غذا خوردن خیلی تمیز و مرتب نمی‌توانند غذا بخورد، بنابراین مادر می‌تواند ریخت و پاش غذا را به تدریج محدود کند.
منبع: خبرگزاری ایسنا
نوشته با کودکان بد غذا چه کنیم؟ اولین بار در کتاب هدهد پدیدار شد.
کتاب چه و چه و چه یک بچه!
خرگوش خاله آبستن میشود و ۹ بچه می‌زاید. شمارش این بچه‌ها با زبانی که در آن آواورزی هم هست، کودکان را با پایه زبان شماردن که از ۱ تا ۹ باشد آشنا می‌کنند؛ کودکان برای درک از شمارش باید در آغاز کار هر شماره را با پدیداری که شماره بر آن نهاده شده است،یک به یک برابری یا تناظر کنند. ویژگی دیگر این روایت این است که هم افزودن و هم کاستن را در بستر روایتی داستانی به کودکان می‌آموزد.
این کتاب روایتی آهنگین از شناخت شمارورزی پایه برای کودکان خردسال از دو سالگی تا چهار پنج سالگی است. همیشه و همواره در آمیختن ادبیات با ریاضی یا با زبان شناخت پذیر برای کودکان دشوار بوده است. شمارورزی زبان نمادین ویژه خود را دارد که کار آن اندازه‌گیری چندی‌ها یا کمیت‌ها است. ادبیات اما زبان عاطفی و گاهی نمادینی است که سروکارش با کمیت‌ها نیست و از درون انسان و آرزوها و تخیلش سخن می‌گوید.
نویسنده داستان «چه و چه و چه یک بچه» که تجربه کار آموزش شمارورزی با ادبیات را در بخش آموزش خلاق کودک محور با بسته‌های لولوپی پیش می‌برد اکنون با تکیه بر آن تجربه، روایتی آهنگین از شناخت شمارورزی پایه برای کودکان خردسال از دو سالگی تا چهار پنج سالگی فراهم کرده است. داستان «چه و چه و چه یک بچه» روایت خرگوش خاله است که در دشت و باد زندگی میکند. دشتی که در آن روباه‌های دشمن هم زندگی می‌کنند.
نکته مهم در آموزش شمارورزی به کودکان این است که آن‌ها در شناخت این دانش به. رسیدن به بینش ریاضی نیازمند پرسیدن و اندیشیدن است. فضاهای آنتاگونستیک (مقابله و تضاد) به بچه‌ها کمک میکند افزون بر لذت از متن آهنگین در بستر تضادهای روباه و خرگوش خاله به نتیجه یا برآیند ستیز آن‌ها نیز فکر کنند و در نهان خود آرزوی پیروزی خرگوش خاله بر روباه بدکار را داشته باشند.
تصویرگری این کتاب را هدا عظیمی به روش کلاژ انجام داده و با ایجاد فضاهای بعد دار زندگی خرگوش خاله و بچه‌ها و روباه را جان دار تر کرده است.
مناسب برای گروه سنی ۰ تا ۲ و ۳ تا ۶ سال
لینک خرید کتاب چه و چه و چه یک بچه!
نوشته کتاب چه و چه و چه یک بچه! اولین بار در کتاب هدهد پدیدار شد.
میرهادی آفرینشگر فرهنگ کودکی در دوران معاصر
در روز چهارشنبه، ۲۴ آذرماه همایش «آشنایی با نقش توران میرهادی در آفرینش هنر کودکان» در دانشکده‌ی ادبیات دانشگاه تهران برگزار شد. این همایش برای پاسداشت خدمات زنده یاد توران میرهادی در عرصه ی هنر کودکان برگزار شد. در زیر متن کامل سخنرانی زهره قایینی در این همایش را با نام «میرهادی آفرینشگر فرهنگ کودکی در دوران معاصر» می خوانید:
باورش دشوار است، اما حقیقت دارد. او دیگر میان ما نیست. آن نگاه درخشان و نافذ، آن چهره اندیشه‌مند، آن بانویی که سنگ زنانگی را در جامعه ما سنگین‌تر کرد و دستکم ما زنان از این جهت هم بسیار وامدار او هستیم.
او نیست، در جسم، اما در جان هست، جانِ جاری در تک تک کودکان این سرزمین، که تفاوت‌شان با کودکانِ دیروز در این است که هر کدام ذره‌ای از جان او را با خود دارند، آن هم جانی از نوع آگاهی که بالاترین گونه‌ی جان است.
پس او هست در نگاه هزاران هزار کودکی که فردا با تابش خورشید، بیدار می‌شوند تا بازی کنند، تا بیاموزند تا تجربه کنند. و آن آوای استوار او هچنان به گوش می رسد که: به کودکان میدان دهید، بگذارید، با دست‌ها و چشمان خود تجربه کنند. این یعنی آموزش واقعی!
برای چون منی که شاگرد کوچک او بوده‌ام و در مکتب او تجربه تاریخ‌نگاری فرهنگ کودکی را آموخته‌ام، آسان نیست که بخواهم وجوه شخصیت او را در این فرصت کوتاه بشکافم. زیرا میرهادی به راستی در تاریخ و فرهنگ ایرانِ معاصر جایگاه ویژه‌ای دارد.
میرهادی انسان بزرگی است که نیاز نیست او را در این یادبود، فراتر از انسان ببریم و چهره‌ای فرا انسانی از او بسازیم. زیرا در قامت انسانی او رازهایی نهفته است که کشف و شناخت آن‌ها می تواند به زندگی فرهنگی تک تک ما ژرفا و معنایی بیشتر ببخشد.
در این فرصت کوتاه من به چهار ویژگی او اشاره می‌کنم تا بگویم چگونه میرهادی در میان هزاران انسانی که در گستره فرهنگ می‌کوشیدند و می‌کوشند، جایگاهی ویژه یافت.
ویژگی نخست، استمرار او در کار بود. می گفت: «اگر به سوی کار فرهنگی می روید باید برای یک عمر برنامه داشته باشید .» میرهادی از آن گروه انسان‌های دوران‌ساز بود که در آغاز کار برای خود یک افق تعیین می‌کنند. این افق به بیکرانگی هستی نیست. افقی تعریف شده است که با افق کنونی جامعه تفاوت دارد. البته رسیدن به این افقِ تعریف شده که هنوز هم محقق نشده است، از توان هر انسانی بیرون است و تنها انسان‌هایی که در کارشان پیگیر هستند می‌توانند همین افق کرانمند را دسترس‌پذیر کنند. تمام زندگی توران میرهادی راه رفتن به روی یک خط است که در انتهای آن یک افق دیده میشود، افقی که او و همراهانش باید آن را محقق کنند. میرهادی و زنان همراهش در راه اعتلای فرهنگ کودکی در ایران کوشش های بسیار کردند و اکنون نوبت ماست که به سوی آن افق روشن گام های آن ها را پی بگیریم.
ویژگی دوم! میرهادی اگرچه سرشار از عاطفه و احساس بود، اما در کار توانفرسای فرهنگی خود برای کودکان همواره با بینش و تعقل گام برمی داشت نه با احساس. او باور داشت که کار فرهنگی کِشت زودبازده و یکساله نیست که بهار کاشته و پاییز خرمن شود یا به بازار برسد. کسانی که با تعقل و تفکر به سوی کار فرهنگی می روند، همه کم و بیش پیرو این اندرز کهن ایرانی هستند که «دیگران کِشتند و ما خوردیم، ما می‌کاریم، تا دیگران بخورند» میرهادی و زنان و مردان همراه او برای ما کشتزاری فراخ فراهم کردند که اکنون در بستر آن می‌توانیم به بسیاری از خواست‌های کودکان رسیدگی کنیم یا آن را محقق سازیم. و این تنها با یک بینش معقول و خردمندانه دست یافتنی است ، که میرهادی آکنده از آن بود.
ویژگی سوم، ژرف اندیشی میرهادی در کار فرهنگی بود. او خیلی زود بین کار سطحی و کار عمیق تفاوت قائل می‌شد. در کار فرهنگ اگر نتوانید این تفاوت را درک کنید، ادامه کار، دشوار و حتا ناممکن میشود. این ژرف‌نگری را می‌توان در سه گستره کار فرهنگی او و زنانِ همراهش به درستی و روشنی دید. آموزش و پرورش، ادبیات کودکان و فرهنگنامه این سه حوزه هستند. هر کدام را بررسی کنیم، ژرفای اندیشه‌ی او را شاهد خواهیم بود. در آموزش و پرورش، فرهاد را بنا کرد تا الگویی برای آموزشی از نوع دیگر باشد. در ادبیات کودکان، با همتایانش شورای کتاب کودک را بنا نهاد تا ادبیات کودکان مدرن را پایه بگذراند و به همگان بشناساند و در نهایت فرهنگنامه را پایه گذاشت و پیش برد تا پنجره های دانش بومی شده را برپایه نیازهای کودکان این سرزمین به روی آن‌ها بگشاید.
و ویژگی چهارم که میر هادی را از بسیاری از هم عصرانش متمایز کرد، نهادگذار بودن او بود. میرهادی به راستی ساختار جامعه و به ویژه جامعه مدنی را می‌شناخت. برای همین همواره در وارستگی از قدرت زیست و راز بقای یک جامعه را در شکل‌دهی به نهادهای مدنی و به ویژه فرهنگی می‌دید. او در این زمینه به ما آموخت که اگر می‌خواهیم از فرد گذر کنیم و معنای واقعی جمع را در جامعه متجلی سازیم، تنها از راه نهادسازی و نهادگذاری ممکن است. چنین بود که شورای کتاب کودک، در دوره و عصری که میرهادی بر بالای سر همه ما بود، زاینده ترین نهاد مدنی ایران شد. انسان نهادگذار، فرهنگ دوران خود را متحول می کند و میرهادی با نهاد سازی در فرهنگ کودکی ایران به همراه یاران و باز به ویژه زنان همراه خود، تحولی اساسی به وجود آورد.
و این چهار ویژگی میرهادی، نقش او را در آفرینش فرهنگ کودکی در ایران معاصر به خوبی بازتاب می دهد. زندگی میر هادی عین هنر است. هنرمند یعنی آفرینشگر و میرهادی در همه عرصه هایی که زیست، آفرینش گر بود.
میرهادی به راستی و از نگاه من هنرمندی با وقار، باشکوه و آگاه بود و هست! هنرمندی که اگر هر کدام از ما ذره‌ای از آفتاب وجودش را بگیریم، می‌توانیم جامعه و فرهنگ کودکی این سرزمین را به افق‌های بازتری ببریم، همان چیزی که او همواره آرزو داشت و فلسفه و هدف زندگی‌اش بود.
راهش پر رهرو باد!
همایش آشنایی با نقش توران میرهادی در آفرینش هنر کودکان برگزار شد
گونه خبر: خبرهای فرهنگ و آموزشکلیدواژه: زهره قایینیتوران میرهادیکودکان و هنرنهاد کودکیچگونه نوزاد و کودک بی‌خواب خود را بخوابانیم؟
آیا شما نیز بعد از به دنیا آمدن نوزاد دچار کم‌خوابی شده‌اید چون نوزاد شما هم شب‌ها تا دیروقت بیدار است و قصد خوابیدن ندارد و شما هر کاری می‌کنید نمی‌توانید او را بخوابانید؟
تا‌كنون براي رفع اين معضل و آرامش نوزاد و خودتان به چه راه‌حل‌هايي فكر كرده‌ايد؟ دير خوابيدن نوزاد در ماه‌هاي اوليه زندگي کاملاً طبيعي است زيرا جنين در رحم مادر روزها خواب و شب‌ها بيدار بوده است. علت اين اتفاق اين است كه با حركت مادر، رحم مانند يك گهواره كودك را مي‌خواباند و با خوابيدن و سكون مادر، جنين بيدار مي‌شود. بنابراين بعد از تولد نوزاد، ۴ تا ۶ماه زمان لازم است تا نوزاد ساعت خواب خود را با ساعت روز و شب تنظيم كند.
البته خاموش كردن لامپ‌ها در شب به كودك كمك مي‌كند تا اين تنظيم خواب را زودتر انجام دهد. اما اگر بعد از ۶ماه فرزند دلبند شما هنوز ساعت ۱۲ و ۱ شب شوخي‌اش مي‌گيرد و با چشمان بسيار باز و سرحال، درخواست بازي با شما را دارد، بايد كم‌كم به فكر تنظيم خواب او بيفتيد.
اين راهكارها در تنظيم خواب كودك تأثير بسياري دارند:- نوزاد و كودك را خسته كنيد:
يكي از راه‌هايي كه باعث خستگي زياد كودك خصوصاً در سال اول زندگي او مي‌شود به حمام بردن است. اگر يك هفته تا ده روز هر شب، قبل از خواب او را به حمام ببريد، باعث مي‌شود كه زودتر بخوابد و كم‌كم بدن او به اين زمان عادت كند. بعد از آن مي‌توانيد يك شب در ميان و بعد به‌صورت معمول او را حمام كنيد. در كودكان نيز بردن كودك به پارك در طول روز يا انجام فعاليت‌هاي بدني باعث خستگي و زودتر خوابيدن مي‌شود.
- نوزاد را صبح‌ها زودتر بيدار كنيد:
اين نكته هم براي نوزادان و هم در مورد كودكان صادق است. وقتي كودكي صبح دير از خواب بيدار شود، خواب عصر او نيز ديرتر مي‌شود و طبیعتاً شب نيز ديرتر مي‌خوابد. بنابراين يكي از راه‌هاي شكستن چرخه ديرخوابيدن در نوزادان و كودكان اين است كه آن‌ها را صبح‌ها زودتر بيدار كنيد.
- چند ساعت قبل از خواب با كودك بازي هيجاني و تحركي نكنيد:
به‌عنوان والدين حتماً هيجان‌هاي عجيب و غیرقابل‌کنترل در كودكان پيش از خواب را ديده‌ايد. كودكان برعكس بزرگ‌سالان قبل از خواب، خواب‌آلودگي و خستگي خود را با حركات و فعاليت‌هاي هيجاني نشان می‌دهند. لازم است چند ساعت قبل از خواب، بازي‌هاي هيجاني و تحركي منع شود و بچه به سمت فعاليت‌هاي آرام و بدون هيجان سوق داده شود.
- فعاليت‌هاي مشخصي از قبيل تعويض پوشك، مسواك و لالايي قبل از خواب را هر شب تكرار كنيد:
نوزادان توانايي تشخيص وقت خواب را ندارند، به همین دليل لازم است فعاليت‌هايي هر شب انجام شود تا كودك با انجام آن‌ها متوجه شود كه وقت خواب رسيده است. مثلاً قبل از خواب كودك را تعويض كنيد، اگر لازم است به او غذا و آب بدهيد، به دندان‌هاي او مسواك بزنيد، او را به محيط مخصوص خواب ببريد، برايش كتاب و لالايي بخوانيد. مهم اين است كه اين كارها هر شب تكرار شود تا نوزاد متوجه شود با انجام اين فعاليت‌ها وقت خوابيدن رسيده است.
- مقدمات خواب را از ۲ تا ۳ ساعت قبل آماده كنيد:
نور خانه را كم كنيد، تلويزيون را خاموش كنيد و سروصدا در خانه را كاهش دهيد. فراهم كردن اين فضا در آمادگي كودك براي خوابيدن مؤثر است.
- از دادن شكلات و بستني به كودكان در شب جدا پرهيز كنيد:
شكلات به دلیل داشتن كافئين باعث بيداري كودكان مي‌شود. در صورت دادن شكلات يا شيركاكائو به كودك در شب، او مقاومت بيشتري در برابر خوابيدن نشان خواهد داد. همچنين استفاده از مواد قندي به دلیل داشتن انرژي، به كودكان، هيجان وارد مي‌كند و اجازه خوابيدن به آن‌ها نمي‌دهد. بنابراين بهتر است از دادن شكلات و بستني و هر چيز شيرين قبل از خواب جدا خودداري شود. با انجام اين كارها كودك فرق شب و روز را مي‌فهمد و متوجه مي‌شود كه چه زماني وقت خواب رسيده است.
زهرا مینایی
منبع: همشهری آنلاین
نوشته چگونه نوزاد و کودک بی‌خواب خود را بخوابانیم؟ اولین بار در کتاب هدهد پدیدار شد.
ساخت عروسک دستکشی با جوراب
عروسک دستکشی ازعروسک‌های محبوب بچه‌هاست چرا که می‌توانند در اجرای نمایش‌های عروسکی از آن‌ها استفاده کنند و از حرکت دادن عروسک‌ها به وسیله دست هایشان لذت می‌برند.
با یک جوراب به آسانی می‌توانید عروسک دستکشی بسازید.
مواد و ابزار لازم:جوراب
نخ و سوزن
چسب
قیچی
پیله ابریشم مصنوعی یا پنبه فشرده
پارچه ی نمدی قرمز و قهوه ای رنگ
انتهای جوراب را مطابق شکل با قیچی می‌بریم.
از پارچه‌ی نمدی قرمز رنگ دو دایره به انداره ی برشی که در جوراب ایجاد کرده‌ایم می‌بریم.
دایره‌های نمدی قرمز رنگ را داخل قسمت بریده شده جوراب می دوزیم.
از پارچه ی نمدی قهوه‌ای دو دایره کوچک برای چشمهای عروسک می بریم وآن را روی پیله ابریشم مصنوعی یا پنبه فشرده می‌چسبانیم.
حالا چشم‌ها را روی قسمت سر‌عروسک می دوزیم می‌چسبانیم.
منبع: http://ketabak.org/node/11244
نوشته ساخت عروسک دستکشی با جوراب اولین بار در کتاب هدهد پدیدار شد.
همایش آشنایی با نقش توران میرهادی در آفرینش هنر کودکان برگزار شد
همایش «آشنایی با نقش توران میرهادی در آفرینش هنر کودکان» در روز ۲۴ آذرماه در دانشکده‌ی ادبیات دانشگاه تهران با حضور گروهی از دوستداران و همکاران زنده یاد توران میرهادی برگزار شد. در این همایش که به یاد او و به پاس یک عمر خدمات اش در عرصه ی هنر کودکان برگزار شده بود، نوش‌آفرین انصاری، زهره قائینی، احمد رویایی، محمدابراهیم جعفری، زهرا فرمانی، محمد هدایی و آذین اقلیدس صحبت کردند. در این مراسم همچنین نخستین برندگان جایزه توران میرهادی اهدا شد.
نوش آفرین انصاری، دبیر شورای کتاب کودک در این همایش گفت که برای بررسی نقش توران میرهادی باید به سه حوزه ی فعالیت او یعنی آموزش و پرورش، سازمان های مردم نهاد و تحولی که در دانشنامه نگاری به وجود آورد پرداخت. او ابراز امیدواری کرد که این همایش سرنخ هایی برای پی گیری علاقه های توران میرهادی در فعالیت های اجتماعی، آموزش و .... دهد.
زهرا فرمانی، مدیر هنرکده ی بادبادک در سخنانش اشاره کرد که کتاب در جستجو راهها و روش های تربیت نوشته میرهادی هنوز هم برای مربیان کودک نو و راه گشاست و از مربیان کودک خواست که این کتاب را بار دیگر بخوانند و به واژه هایی که در آن به کار رفته دقت کنند. او گفت اگر به یاداشت های ایشان در تجربه های آموزش هنر در مدرسه فرهاد سر بزنیم خواهیم دید هنوز برای جامعه ی ما تازه است و هنوز نکات مهمی دارد. این واقعیت است که حکومت ها دنبال انسان های فرمان بردارند. این باوری بود که میرهادی بر آن تاکید داشت. شاید همین باور باعث شده است که کتاب در جستجو راهها و روش های تربیت که تجربه های۴۰ ساله آموزشی را در بر دارد، همچنان ناشناخته است و نظام آموزش و پرورش ما به آن بی توجه.
زهره قایینی، دیگر سخنران این همایش با بر شمردن چهار ویژگی بارز میرهادی گفت: «زندگی میرهادی عین هنر است. هنرمند یعنی آفرینشگر و میرهادی در همه عرصه هایی که زیست، آفرینش گر بود. میرهادی به راستی و از نگاه من هنرمندی با وقار، باشکوه و آگاه بود و هست. هنرمندی که اگر هر کدام از ما ذره‌ای از آفتاب وجودش را بگیریم، می‌توانیم جامعه و فرهنگ کودکی این سرزمین را به افق‌های بازتری ببریم، همان چیزی که او همواره آرزو داشت و فلسفه و هدف زندگی‌اش بود.»
در این برنامه نخستین جایزه توران میرهادی به نوش آفرین انصاری و احمد رویایی مدیر هنرستان هنرهای زیبای پسران اهدا شد. این جایزه هر سال به دو نفر کوشنده در حوزه ی ادبیات و هنر کودک اهدا می شود.
این مراسم با همکاری شورای کتاب کودک، فرهنگنامه کودک و نوجوان، هنرستان هنرهای زیبای پسران، مجله تندیس و گالری ویستا در تالار فردوسی پردیس ادبیات و علوم انسانی در دانشگاه تهران برگزار شد.
گونه خبر: خبرهای فرهنگ و آموزشکلیدواژه: توران میرهادیکودکان و هنرکودکان و آموزشنوش آفرین انصاریآموزش هنر به کودکانمنبع: عکس از کانال شورای کتاب کودکاجرای طرح ملی جنگلانه در مدرسه طبیعت دماوند
مدرسه طبیعت دماوند، طرح ملی جنگلانه را با کاشت بذر گیاه چاودار (secale) و با همکاری انجمن رفتگران طبیعت دماوند و انجمن عمران محیط‌زیست، به اجرا درآورد.
مدرسه طبیعت دماوند، صبح روز شنبه ۲۷ آذرماه ۱۳۹۵ علاقه‌مندان به طبیعت و محیط‌زیست را گردهم آورد تا در قالب طرح ملی جنگلانه که با هدف احیا و حفاظت از گونه‌های گیاهی راه‌اندازی شده است، به کاشت بذر گیاه چاودار در طول مسیری مشخص بپردازند. در این طرح که از ساعت ۱۰ صبح آغاز شد، نزدیک به ۹۰ شرکت‌کننده، در مسیری به طول ۴۰۰ متر در حاشیه‌ی جاده‌ی منتهی به مدرسه طبیعت دماوند، بذر گیاه چاودار را کاشتند.
مدرسه طبیعت دماوند، انجمن رفتگران طبیعت دماوند، انجمن عمران و محیط زیست دماوند، موسسه نجوای زمین، مدرسه طبیعت داربانان آتی، مقامات محترم شهرستان دماوند و سایر علاقه‌مندان به محیط زیست، شرکت‌کنندگان این برنامه را تشکیل می‌دادند.
معرفی مدرسه طبیعت دماوند در سایت آموزک:
گونه خبر: خبرهای محیط زیستدر شهر چه خبرکلیدواژه: مدرسه طبیعت دماوندحفاظت از محیط زیستدوستی با طبیعتسرگرمی در طبیعتمنبع:
داوطلبان تغییر در فضای آموزشی مدارس
مطالعات نشان داده است که طراحی فضای آموزشی، تأثیر مهمی بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دارد. در این گزارش سه نمونه فضای آموزشی در ژاپن، دانمارک و اسپانیا بررسی شده است که از طراحی سنتی کلاس‌های درس پیروی نمی‌کنند.
ادامه مطلبداوطلبان تغییر در فضای آموزشی مدارس
مطالعات نشان داده است که طراحی فضای آموزشی، تأثیر مهمی بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دارد. در این گزارش سه نمونه فضای آموزشی در ژاپن، دانمارک و اسپانیا بررسی شده است که از طراحی سنتی کلاس‌های درس پیروی نمی‌کنند.
ادامه مطلبمدرسه طبیعت «داربانان آتی» میان طبیعتی در نزدیکی تهران
داربانان، دومین مدرسه طبیعت استان تهران، فعالیت خود را از شهریور امسال آغاز کرده است. واژه داربانان تشکیل شده از کلمه «دار» به معنی درخت و پسوند «بان» به معنی نگهبان که در مجموع عبارت: «نگهبانان درخت در آینده» معنی نام مدرسه است که در حقیقت آرمان ما و تمامی فعالان محیط زیست نگاهبانی از درختان به عنوان سمبل طبیعت است.
برنامه کاری داربانان به این صورت است که روزهای جمعه برای حضور کودکان به همراه والدین تنظیم شده و ثبت نام هر جلسه در روزهای پیش از اجرا انجام میشود. روزهای دیگر هفته برای حضور گروهی کودکان از طرف مدارس، مهدها یا گروه‌ها و سازمانها تنظیم شده است.
گروه کاری داربانان متشکل از افراد علاقه‌مند و دوره دیده‌ای است که داوطلبانه و با دقت و وسواس فراوان و با هدف پرورش نسلی متفاوت در این مدرسه مشغول کارند. افرادی با تخصص‌های زیست شناسی، جانور شناسی، عکاسی، جامعه شناسی، گرافیک، مترجمی، تخصص کار با کودک، تور گردانی و طبیعت گردی همینک در مدرسه مشغول همکاری هستند و در کارگروه‌های جداگانه، به تحقیق و برنامه‌ریزی یا زمینه سازی و اجرای برنامه‌ها می‌پردازند. این مدرسه از مشاورانی در رشته های بوم شناسی و روانشناسی کودک و دامپزشکی در امور فوق بهره می‌برد.
مکان مدرسه در روستای «گرمابدر» به فاصله دوازده کیلومتری فشم به سمت زایگان قرار دارد. این روستا به دلیل داشتن آب و هوای بسیار خنک که به محض ورود به دره آبنیک گرما رخت بر بسته و از بین میرود، به نام «گرما بدر» یا همان گرمابدر نامگذاری شده است. پانصد متر بعد از مدرسه جاده آسفالت تمام شده و پاسگاه محیط زیست جاده را با زنجیر مسدود میکند. بعد از زنجیر جاده خاکی به طول سیزده کیلومتر تا نزدیکی های دشت لار ادامه داردکه «خاتون بارگاه» نامیده میشود. این روستا درمیان دره ای بین کوههای سر به فلک کشیده البرز مرکزی قرار گرفته است که رودخانه آن یکی از سرچشمه های اصلی سد لتیان محسوب میشود.
محل مدرسه، بالا دست روستا و در ساحل رودخانه است که از پایین به خانه‌ها و از بالا به طبیعت بکر بیکران و باغهای میوه بدون دیوار و حصار وصل میشود. طرف مقابل رودخانه هم که کوههای منابع طبیعی قرار گرفته است به طوری که از هر طرف چشم اندازهای زیبای کوهستانی و ساوان قابل رویت است. در فاصله صد قدم بالاتر از مدرسه آن طرف رودخانه زیر صخره‌های کوه عظیم چشمهای با آب خنک و گوارا آماده بر طرف کردن تشنگی دوستداران طبیعت استو صد قدم بالاتر از چشمه برکه‌ای دست ساز پر از مرغابی و غاز و اردک قرار دارد.
از لحاظ آب و هوا منطقه دارای چهار فصل کاملا پررنگ و محسوس با تمامی خصوصیات آن فصل است.
فصل بهار از اواخر فروردین یا اوایل اردیبهشت با شکوفه‌های گیلاس، آغاز و سپس با شکوفه‌های آلبالو، سیب و گلابی و جوانههای برگها ادامه می‌یابد و هم‌زمان تمام سطح کوه‌ها و زمین‌ها پوشیده از گل‌های رنگارنگ وحشی و شقایق و لاله میشود. به طوری که انبوه مردم بومی و افراد دیگر برای جمع کردن گیاهان دارویی به این منطقه سرازیر می‌شوند. در این فصل به دلیل آب شدن فوری برف‌ها آب رودخانه به بالاترین میزان خود می‌رسد.
فصل تابستان از اواسط تیر با رسیدن آرام آرام میوه‌ها و پررنگ شدن سبزی برگها خودش را نمایان میکند. در این فصل بیشتر علفهای کوهستان خشک شده و فقط اطراف رودخانه و چشمه‌ها سرسبز می‌ماند اما فصل شکوفایی گل‌های وحشی تیغ‌دار و توت‌فرنگی کوهی و پونه و گل پر و نسترن همین فصل است و طبیعت دست و دلبازی خودش را با گردوی تازه که اصلی‌ترین میوه در این منطقه است در اوایل شهریور به مهمانانش تعارف میکند. در تابستان آفتاب سوزان و سایه خنک بوده و رودخانه به حداقل عمق خود می‌رسد اما هیچ‌گاه خشک نمی‌شود. مردم فراری از هوای تهران برای پیک‌نیک و آبتنی در رودخانه و ناخنک زدن به میوه‌ها، آخر هفته‌ها به این منطقه هجوم می‌آورند؛ که البته به‌جز رها کردن زباله و بریدن درخت‌ها و آلوده کردن رودخانه و تخریب باغ‌ها و ترافیک هیچ آورد دیگری برای طبیعت و مردم بومی ندارند.
فصل پاییز در این منطقه بسیار کوتاه است و از اواسط مهر آغاز و تا اوایل آذر ادامه دارد. از لحاظ زیبایی‌های بصری رنگارنگ‌ترین فصل محسوب میشود که درآن برگ درخت‌ها طیفی از خوش‌رنگ‌ترین رنگ‌ها را به نمایش می‌گذارد و بوی پاییز همه‌جا حس میشود و زمان برداشت گردو و سیب و زرشک باغداران است.
زمستان طولانی‌ترین فصل آنجاست که از اوایل آذر شروع و تا اواخر فروردین ادامه پیدا میکند! بیشتر مردم بومی، روستا را ترک می‌کنند و تعداد کمی از اهالی باقی می‌مانند. برف انبوهی همه‌جا را فرا می‌گیرد و گاهی اوقات ارتفاع برف به یک و نیم متر می‌رسد. دمای هوا در برخی شبهای سرد تا بیست‌وپنج درجه زیر صفر هم می‌رسد. قندیل از همه جا آویزان شده و رودخانه یخ می‌زند؛ اما جاده همیشه باز است و ماشین تورهای برف بازی به منطقه سرازیر می‌شوند.
- نشانی مدرسه طبیعت «داربانان آتی»: لواسانات، فشم، روستای گرمابدر، جنب ساختمان شورا، انتهای فرعی رودخانه
- آدرس کانال تلگرام مدرسه طبیعت داربانان آتی
- آدرس صفحه‌ی اینستاگرام مدرسه طبیعت داربانان آتی
همایش «پیش‌دبستانی، زیربنای عدالت آموزشی پایدار» برگزار میشود
موسسه مطالعاتی «حامیان فردا» (میزبان دبیرخانه دایمی «توسعه عدالت آموزشی»)، با مشارکت موسسه آموزشی و پژوهشی «همنوا» و نیز دانشگاه الزهرا (س)، دومین همایش تخصصی از سلسله همایش های تخصصی «توسعه عدالت آموزشی» در سال ۹۵ را با عنوان «پیش دبستانی، زیربنای عدالت آموزشی پایدار» برگزار خواهند کرد.
در شرایطی که حدود ۶۵ درصد مردودی های پایه اول و دوم دبستان در کشور به استان های ۲ زبانه اختصاص دارد، و با توجه به پیچیدگی های فرهنگی _ زبانی _ اقتصادی _ اجتماعی _ اقلیمی مربوط به طراحی «پیش دبستانی باکیفیت» در استان های ۲ زبانه، این پرسش که «با چه نوآوری هایی می توانیم پوشش کامل «پیش دبستانی باکیفیت» برای همه کودکان استان های ۲ زبانه راتا سال ۱۴۰۰ محقق کنیم؟» به صورت محوری برای این همایش طراحی شده است.
معاونت ابتدایی وزارت آموزش و پرورش، معاونت رفاهی وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی، کارگزاری بانک کشاورزی، آفرینک و شرکت ملی صنابع مس ایران، از سایر مشارکت‌کنندگان در برگزاری این همایش هستند.
علاقه‌مندان جهت ثبت نام اینترنتی می‌توانند به آدرس زیر مراجعه کنند.
ثبت نام در همایش «پیش‌دبستانی، زیربنای عدالت آموزشی پایدار»
و همچنین برای کسب اطلاعات بیشتر با شماره ۱۰۷۷۴۷۷۹-۲۱ تماس بگیرند.
گونه خبر: در شهر چه خبرکلیدواژه: نوسعه عدالت آموزشیموسسه حامیان فرداحمایت از عدالت آموزشیمنبع:
قصه‌ی پوپک
یکی بود یکی نبود، پویکی در جنگل برای خودش لانه و آشیانه داشت. روزی هوای تماشای شهر به سرش زد، آمد توی شهر و بالای دیوار بلندی نشست و آواز را ول داد. بچه که صدای آواز پوپک را شنیدند رفتند توی این فکر که دامی بگسترند و پوپک را بگیرند.
سرگرم دام گستری شدند. پوپک وقتی این را دید خنده را سر داد. درین میان موبد دانا سرشت و یارانش به آن جا رسیدند گفت:”ای پوپک به چه می خندی؟” گفت: “به بی خردی این بچه ها که برای من دام پهن می کنند! من که از روی هوا آب را در زیر زمین می بینم؛ دام این بچه ها را نمی بینم؟” موبد گفت:” غره نشو و بیخود نخند می ترسم که بدام بیفتی.”
بشنوید از بچه ها، وقتی که دام را درست کردند یکی از آن ها گفت:”دام بی دانه که به درد نمی خورد. کدام شکاری در دام بی دانه افتاده است؟ فوری بچه ها دانه دام را پیدا کردند. ملخی و کرمی پیدا کردند، توی دام گذاشتند و کنار رفتند.
پوپک از بالای دیوار رفت تو نخ کرم و ملخ، همچین که دام را فراموش کرد و از بالای دیوار یک راست به هوای کرم و ملخ آمد پایین و گرفتار شد. بچه ها از گوشه و کنار جستند بیرون و پوپک را گرفتند و نخ به پایش بستند و این در و آن در می کشیدند.
در این میان موبد دانا سرشت پوپک را در دست بچه ها گرفتار دید. جلو آمد و پرسید: “ای پوپک! مگر تو به بی خردی بچه نمی خندیدی و نمی گفتی من که از روی هوا آب را در زیر زمین می بینم چه جور دام این ها را نمی بینم؟”
گفت:” چرا اما اهریمن آز با پنچ انگشت مرا کر و کور و لال کرد و با دو انگشت دو چشمم را گرفت که دام را نبینم. با دو انگشت گوشم را گرفت که پند موبد دانا سرشت را نشنوم و با یک انگشت دهانم را بست که نپرسم چه کنم. دستم به دامت ای موبد! مرا از چنگ این ها رها کن.” موبد بچه ها را صدا زد و گفت:” آزار مرغ بی آزار کار زشت اهریمن است، خوب است که پرنده را ول کنید.
بچه ها فوری پوپک را رها کردند تا به طرف جنگل پرواز کند. پوپک پرید و رفت و هنوز هم در پرواز است.
منبع: قصه کودکانه پوپک
نوشته قصه‌ی پوپک اولین بار در کتاب هدهد پدیدار شد.
هفتمین نشست لذت خواندن ادبیات با بررسی کتاب «آرش کماندار» برگزار شد
ثریا قزل ایاغ، استاد کتابداری و ادبیات کودکان در هفتمین نشست از سلسله نشست‌های لذت خواندن ادبیات به بررسی کتاب «آرش کماندار» نوشته‌ی محمدهادی محمدی پرداخت.
در این نشست که عصر ۲۳ آذرماه ۱۳۹۵ ار ساعت ۱۶ تا ۱۸ در کتابخانه‌ی حسینیه‌ی ارشاد برگزار شد، ثریا قزل‌ایاغ به سخنرانی و بررسی کتاب «آرش کماندار» پرداخت.
قزل‌ایاغ سخنان خود را با تشکر از سازمان‌های مردم نهادی آغاز کرد که در حوزه‌ی ترویج خواندن فعالیت می‌کنند. او در ادامه نقش و اهمیت مطالعه در خانواده را برای حاضران یادآور شد و گفت:
«عادت به مطالعه باید از خانواده شکل گیرد. تمام تئوری‌های روانشناسی بر این عقیده است که سه سال نخست حیات انسان زندگی او را می‌سازد. ما چگونه می‌توانیم چشمانمان را بر این واقعیت ببندیم؟ گروه مخاطبی که من از آنان صحبت می‌کنم، طبقه متوسط جامعه است که سواد دارد و بار جامعه بیشتر بر دوش آنان است. این گروه است که فرهنگ جامعه را می‌سازند. این گروه باید به خواندن برای کودکانشان توجه داشته باشند. کتاب از زندگی ما محو شده است. کودکان اهل مطالعه نمی‌شوند چراکه پدران و مادران آنان مطالعه نمی‌کنند. باید برای مطالعه برنامه‌ریزی شود. خانواده با هیچ بهانه‌ای نمی‌تواند از زیر بار این مسئولیت شانه خالی کند. ذهن کودکان امروز تنبل شده است. ما باید برای آن‌ها برنامه‌ریزی کنیم.
افراد خانواده باید زمانی را تنظیم کنند تا در کنار یکدیگر مطالعه کنند. از خواندن با خانواده تنها مقصود ما لذت است که البته اگر آن هم تبدیل به اجبار برای کودکان شود، فایده‌اش را از دست می‌دهد. وظیفه ما این است که لذت بهره بری از کتاب و ادبیات را به کودکان بدهیم. اولین تجربه خواندن با خانواده، از بین رفتن فاصله‌های میان آنان است.»
قزل‌ایاغ دست‌یابی به تجربه‌ای خوب از خواندن را منوط به انتخاب اثر ادبی مناسب دانست و ملاک‌های کلیدی انتخاب یک اثر مناسب را این‌گونه بیان کرد:
«انتخاب اثر ادبی مناسب بسیار مهم است. اثر ادبی باید یک اثر ناب باشد. هر اثری را برای خواندن برای کودکان مناسب نیست. کتابی که انتخاب می‌کنیم باید کتابی ناب باشد نه هر کتابی. باید حرفی برای گفتن داشته باشد که البته نه حرف آموزشی بلکه حرفی که در پرورش ذوق و استعداد و همچنین زیبایی‌شناسی کودکان نقش بسزایی داشته باشد.
موضوعاتی که در انتخاب کتاب مطرح می‌شوند، دو دسته هستند. یا خیلی عام هستند که هر مخاطبی بتواند در آن خودش را جست‌وجو کند و به زعم خود از آن دریافت کند یا خیلی خاص و مرتبط به گروه مخاطب شما هستند. موضوع کتاب باید ارزشمند باشد که منظور از این ارزشمندی نه بار آموزشی، بلکه بار احساسی و عاطفی آن است چراکه شما با ادبیات سروکار دارید و در ادبیات، احساس و عاطفه بر تفکر و اندیشه ارجحیت دارد.
ممکن است چندین کتاب با یک موضوع بیابید که در مرحله‌ی دوم، نگاه نویسنده مهم است که از کدام زاویه به داستان می‌نگرد.
برای نمونه، موضوع کتاب «آرش کماندار» عشق به سرزمین و میهن‌پرستی است. ممکن است نویسنده‌ای دیگر به این موضوع بپردازد اما تنها احساسات را در جهت تفکر شوونیستی و میهن‌پرستی افراطی تحریک کند که من هیچ‌گاه این داستان را با فرزندم سهیم نمی‌شوم؛ بنابراین باوجود اهمیت بالای درون‌مایه، اینکه نویسنده از کدام زاویه به موضوع نزدیک شده باشد نیز حائز اهمیت است و در مرحله بعد باید بدانیم این درون‌مایه در چه بستری قرار گرفته است.
طرح‌های ملودرام بهترین طرح‌ها برای قصه کودکان هستند. نقطه شروع دارند، زمینه‌چینی دارند، نقطه‌ی اوج، نقطه‌ی فرود و نقطه‌ی پایان دارند. نباید کودک را در نقطه‌ی اوج داستان رها کرد و داستان را پایان داد؛ چراکه کودک این سیر داستانی را نمی‌تواند درک کند. باید داستان را به درستی پایان دهیم تا او گیج نشود. باید در داستان گره و کنکاش باشد و قهرمان داستان، همواره افت‌وخیز داشته باشد.
در نهایت چیزی را که ما می‌خواهیم با کودک سهیم شویم، حتما باید زبان و بیانی داشته باشد که هم با موضوع داستان همخوانی داشته باشد و هم زبان کودک را تقویت کند، دایره واژگان او را گسترش دهد، زبان رسمی را به او بیاموزد و به او یاد دهد ورای زبانی که ما با آن گفت‌وگو می‌کنیم، زبان دیگری هم هست.»
ثریا قزل ایاغ در ادامه به بررسی کتاب آرش کماندار پرداخت و گفت:
«اگر قرار بر این بود که من کتابی را با چند کودک سهیم شوم، این کتاب را انتخاب می‌کردم.
هر فردی که می‌خواهد کتابی را برای دیگران بخواند، حتما باید در ابتدا آرش کمانگیر خود را پیدا کند و خودش از قصه‌خوانی لذت ببرد چراکه تا خواننده خود به خوبی از داستان لذت نبرد، چگونه می‌تواند آن را به‌گونه‌ای به شنونده انتقال دهد که قصه برای او لذت‌بخش باشد. ادبیات کودکانی که بزرگ‌سالان از آن لذت نبرند، ادبیات خوبی نیست چراکه ادبیات کودکان شما را به کودکی‌تان می‌برد.
سخنانم را با موضوع این کتاب آغاز می‌کنم. آرش، شناخته‌شده‌ترین اسطوره‌ی ایرانی است. برایم جای سوال داشت که محمدی با وجود این تعداد بازآفرینی زیادی که از کتاب آرش شده، چرا این موضوع را انتخاب کرده است؟ با خواندن کتاب به پاسخ سوالم دست یافتم. آرش نماد پیوستگی است. پیوند یک ملت. که این موضوع نیاز جامعه‌ی امروز ایران است تقسیم شدن ایران، مرگ آن را در پیش دارد و دلیل ماندنمان تا امروز، ماندنمان در کنار هم است. مخاطب آرش تنها کودکان نیستند. به خاطر ساختار و شکل روایت گونه‌ای که دارد و همچنین زبان حماسی، به یک جامعه‌ی شکست‌خورده امید می‌دهد که ما دوباره حرکت خواهیم کرد و دوباره می‌توانیم شکوفا شویم.
موضوع کتاب «آرش کماندار»، مهر به سرزمین و مهر به مردم است. فداکاری موضوع دیگر این کتاب است که از کلیشه‌ها دور شده است. آرش انسانی عادی است که در همین جامعه در کنار مردم ساخته میشود. آرش قهرمانی نیست که از ناکجاآبادی بیاید، کاری خارق‌العاده انجام دهد و بعد هم محو شود. آرش شبیه به مردم عادی است و در کنار آنان رشد و زندگی کرده است. خانواده‌ای دارد که او را تربیت کرده‌اند. نگاه محمدی و زاویه‌ی دید او در اینجا از سایر بازآفرینی‌ها متمایز میشود. او دست آرش را گرفته و از آسمان به زمین آورده و در کنار دیگران قرار داده است. در سایر داستان‌ها قهرمان‌ها تغییر نمی‌کنند. آن‌ها خوب هستند و خوب می‌مانند و شما نیز به عنوان خواننده این را می‌پذیرید؛ اما آرش در این کتاب این گونه نیست. او در زندگی‌اش دچار تغییر میشود. حوادث بر او اثر می‌گذارند و او نیز بر حوادث اثرگذار است و در نهایت تحول او را می‌بینیم؛ مانند داستان‌های امروزی که شخصیت‌ها با چالش‌ها و تحولات روبرو هستند. این وجه تفاوت زاویه دید محمدی نسبت به سایر بازنویسی‌ها است. در طول کتاب، ایزدها و نیروهای ماوراءالطبیعه به آرش یاری می‌رسانند اما این اتفاق، پس از ساخته شدن آرش می‌افتد. این ایزدان نیستند که آرش را می‌سازند بلکه آرش در ابتدا ساخته میشود و هرگاه خودش اراده کرد، نیروهای دیگر هم به کمکش می‌آیند.
درباره‌ی طرح این داستان باید گفت من طرح کامل ملودرام را در این داستان دیدم. نویسنده در حدود ۱۸ صفحه‌ی جلد اول، به زمینه‌چینی پرداخته است. زمینه‌چینی در داستان مانند دالانی است که ما در آن دست کودک را می‌گیریم و او را برای ورود به اصل ماجرا و چالش‌های آن آماده می‌کنیم. شخصیت‌ها و مکان و زمان زندگی آن‌ها را به خواننده معرفی می‌کنیم. در این بخش به سه سوال «کی؟ کی؟ کجا؟» پاسخ داده شده است. نقطه‌ی شروع داستان، جایی است که آرش مرزبانانی که از مرزهای ایرانیان در برابر دشمنان محافظت میکند، می‌بیند. در این جا تعادل و یکنواختی برهم می‌خورد. این نقطه در داستان، آغاز یک درگیری است که می‌تواند یک تلنگر ذهنی نیز باشد. آرش که تا دیروز یک زندگی آرام در طبیعت داشته، ناگهان با مرزبانان آشنا میشود و دنیای ذهنی او از زندگی در دامنه دماوند، وسیع‌تر میشود. آرش از این لحظه به بعد، آرش قبل نیست و با وجود اینکه کودکی میکند ولی نطفه جدیدی در ذهن او بسته شده و دنیای جدیدی در ذهن ساخته است. از نقطه شروع تا نقطه اوج یک خط صاف نیست. ده‌ها فراز و فروز کوچک، ده‌ها رویارویی، کنکاش ذهنی و درگیری وجود دارد. آرش کم‌کم بزرگ میشود و به نوجوانی نزدیک میشود.
یکی از هوشمندی‌های نویسنده در این کتاب این است که او آرش را در بستر فرهنگ ایرانی حرکت داده است. آرش شب یلدا، مهرگان و نوروز را جشن می‌گیرد. مادرش چرخ‌ریسی میکند که صنعت باستانی ایران است؛ یعنی نویسنده تمامی ویژگی‌های فرهنگ ایرانی و هر آنچه را که از دل تاریخ درآورده، نه به صورت تصنعی بلکه به شکلی طبیعی و در جای خود در بستر زندگی آرش تنیده و حرکت داده است.
جلد اول با جشن تیرگان و نگرانی بزرگ شبیخون تورانیان به مرزهای ایران به پایان می‌رسد. کتاب نخست با این جمله پایان می‌یابد که «شاید به زودی آرامش از سرزمین ما رخت بربندد.»
کتاب دوم جایی آغاز میشود که آرش به سوی نوجوانی میرود. ناآرامی‌های درونی آرش به خاطر ورود به دوران نوجوانی با ناآرامی‌های فضای ایران همخوانی دارد.
هر چه به نقطه‌ی اوج نزدیک می‌شویم، تعداد فرازوفرودهای فرعی به نسبت آغاز داستان، بیشتر میشود. فرازوفرودهایی چون درگیری اهریمن خشک‌سالی، شبیخون‌های سپاه افراسیاب، درماندگی و ناامیدی مردم، زمستانی طولانی و گرسنگی مردم.
یکی از تعریف‌های بسیار جالبی که در اینجا اتفاق می‌افتد عشق است؛ یعنی زمانی که آرش وارد مرحله‌ی نوجوانی میشود، عشق یکی از زیباترین چالش‌های او است. آشنایی با هوردخت به عنوان یک جفت، هم سنگ و هم شان. هوردخت کسی نیست که دو قدم از او عقب‌تر باشد؛ بلکه درست در کنار او و در موضعی برابر. با هم پیمان ازدواج می‌بندند. آرش در خواب می‌بیند که هوردخت به او در انداختن تیر یاری می‌رساند و سرنوشت او نیز کاملا با آرش گره خورده است.
یکی از چیزهایی که من در کتاب واقعا تحسین می‌کنم، شخصیت زن است. زن در کتاب آرش کماندار زنی است با تمام ویژگی‌های زنانه‌اش. ادای مردها را درنمی‌آورد. در خانه با خواهر آرش، مهردخت نیز کاملا در موضعی برابر با آرش برخورد میشود و به استعدادهای او توجه میشود ولی او هیچ‌گاه لباس جنگ بر تن نمی‌کند بلکه میرود در موضعی که خود قرار دارد و بهترین موسیقی‌دان دربار میشود. مادر آرش به مخاطب این احساس را می‌دهد که مادر خودش است. فداکاری‌ها و ازخودگذشتگی‌هایی را دارد که هر مادر ایرانی در خود دارد و محمدی بسیار هوشمندانه به آن‌ها پرداخته و زن را در جایگاه والا قرار داده است.
در پایان داستان آرش برای انداختن تیر از ایزدان کمک می‌خواهد. اینجا وجه تمایز کتاب از سایر آثار مشخص میشود. ایزدان به راحتی او را یاری نمی‌دهند بلکه در او این جربزه، قدرت، اراده، ساختگی و لیاقت را می‌بینند. اگر ایزد باد به یاری او می‌شتابد، چراکه آرش جان خود را در تیر نهاده است.
هنگامی که آرش تیر را می‌اندازد و بر اثر انداختن تیر، جانش را از دست می‌دهد و خودش و اسبش تبدیل به خاکستر می‌شوند. اینجا نقطه‌ی اوج داستان است و همان‌طور که گفتم شما نمی‌توانید کودک را در نقطه اوج رها کنید. در کتاب دوم شما نقاط فرود را می‌بینید. گرچه خیلی کوتاه هستند اما منجر شده کودک در نقطه اوج رها نشود. از جمله نقاط فرود، تصمیم هوردخت برای پیوستن به یارش، شادی ایرانیان برای پیروزی در جنگ و از دست ندادن هیچ بخشی از خاک کشورشان است که همخوانی با شادی ایرانیان پس از هشت سال جنگ تحمیلی ایران دارد و در آخرین قسمت نیز ناامیدی سپاه افراسیاب که نتوانستند هیچ بخشی از ایران را از آن خود کنند.
لازم است در پایان یک نکته را یادآور شوم که اگر اثری با این قوت در زبانی ضعیف بنشیند، خودکشی کرده است. چنین اثری زبانی نیاز دارد که لایق آن باشد. در آثار ادبی درون‌مایه و زبان آن‌چنان با هم پیوند برقرار می‌کنند که شما نمی‌توانید آن‌ها را از هم تفکیک کنید. زمانی که این دو با هم جور شوند، شما احساس می‌کنید یک اثر ادبی فاخر دارید. در این اثر، نویسنده وسواس بسیاری در به کار بردن زبان و استفاده از واژگان داشته است.»
کتاب «آرش کماندار» نوشته‌ی محمدهادی محمدی و تصویرگری ندا راستین‌مهر از سوی موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان در دو جلد منتشر شده است. علاقه‌مندان برای تهیه‌ی این کتاب می‌توانند به سایت www.hodhod.com مراجعه کنند یا با شماره‌ی ۸۸۵۵۳۵۲۸-۲۱ تماس بگیرند.
گونه خبر: خبرهای ترویج خواندن و ادبیات کودکانکلیدواژه: آرش کمان دارمحمدهادی محمدیندا راستین مهرثریا قزل ایاغموسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکانکتابدار کودک و نوجوان و ترویج خواندنحسینیه ارشاداسطوره آرشادبیات کودککتاب کودککتاب مناسبلذت خواندن ادبیات
مجموعه‌ی پیشنهادی کتاب‌های پارچه‌ای
کودک در این کتاب می تواند با حالت‌های مختلف چهره‌ها آشنا شود.
لینک خرید کتاب چهره ها
کدوی قلقله زن (کتاب پارچه ای)موضوع این کتاب پارچه‌ای یکی از داستان‌های عامیانه‌‌ی ایرانی، کدوی قلقله زن است. خاله پیرزن می‌خواهد به دیدن دخترش در آن سوی جنگل برود. اما در راه با حیوانات خطرناکی مثل شیر و پلنگ و گرگ مواجه میشود. در بازگشت دخترش کدویی به او می‌دهد و او را داخل کدو پنهان میکند. خاله پیرزن در درون کدوی قلقله زن از میان حیوانات خطرناک جنگل می‌گذرد و به سلامت به خانه‌اش باز می‌گردد.
کتاب به شکل کدو ارائه شده است. عروسک پیرزن در صفحه‌ی اول متحرک است و تا صفحه آخر کتاب می‌تواند حرکت نماید. در هر صفحه یک درخت به عنوان سمبل جنگل دیده میشود. حیوانات به صورت عروسک انگشتی طراحی شده‌اند، تا در حالیکه کودک با چهره‌ی حیوانات آشنا میشود بتواند خود را به جای شخصیت‌ها بگذارد و قصه را به صورت نمایشی بازسازی کند. دراین گونه کتاب‌ها تعداد صفحات محدود است و کودک می‌تواند به دفعات از ابتدا تا انتها حرکت کند.
لینک خرید کتاب کدوی قلقله زن (کتاب پارچه ای)
می بینم می شنومکتاب پارچه ای که علاوه بر پارچه ای بودن جنسیت های مختلف را در نیز در این کتاب به کودک میشناساند.
لینک خرید کتاب می بینم می شنوم
قایم باشک با بادکنک قرمزاین کتاب مثل بازی قایم باشک است. کودک در صفحه اول شکل بادبادک را می بیند و در صفحات بعد در جستجوی آن است.
لینک خرید کتاب قایم باشک با بادکنک قرمز
نوشته مجموعه‌ی پیشنهادی کتاب‌های پارچه‌ای اولین بار در کتاب هدهد پدیدار شد.
