خبر جمع کن
مبانی نظری و روانشناختی الگوی رجیو امیلیا
مالاگازی معتقد است مهمترین اصل در انتخاب روش تعلیم و تربیت این است که نباید اسیر امور قطعی و مسلم بود. برنامهٔ درسی رویکرد رجیو، برنامه در حال تکوین و پیش رونده است. در مراکز رجیو برنامه ریزی تحصیلی واحدهای مشخص و از پیش تعیین شده وجود ندارد و به جای آن برنامعه ای قابل انعطاف و متناسب با علایق و نظرات کودکان استفاده می‌شود. برنامه ای در قالب پروژه‌ها که به تدریج شکل می‌گیرد و کامل می‌شود.
ادامه مطلبمبانی نظری و روانشناختی الگوی رجیو امیلیا
مالاگازی معتقد است مهمترین اصل در انتخاب روش تعلیم و تربیت این است که نباید اسیر امور قطعی و مسلم بود. برنامهٔ درسی رویکرد رجیو، برنامه در حال تکوین و پیش رونده است. در مراکز رجیو برنامه ریزی تحصیلی واحدهای مشخص و از پیش تعیین شده وجود ندارد و به جای آن برنامعه ای قابل انعطاف و متناسب با علایق و نظرات کودکان استفاده می‌شود. برنامه ای در قالب پروژه‌ها که به تدریج شکل می‌گیرد و کامل می‌شود.
برچسب: الگوی رجیو امیلیاروش آموزش خلاق والدورف
برای یک دانش آموز مدرسه والدورف، موسیقی، رقص، تئاتر، نویسندگی، ادبیات، افسانه‌ها و اسطوره‌ها، چیزهایی هستند که عمیقاً تجربه می‌شوند. دانش آموزان مدرسه والدورف، از راه این تجربه‌ها، شوقی همیشگی را برای آموختن در وجود خود پرورش می‌دهند. رشد احساسی، فکری و ذهنی، بدنی و روانی از آنها انسان‌هایی می‌سازد که خود را باور دارند و راه خود را در زندگی می‌شناسند. چنین انسان‌هایی آماده خدمت به جامعه هستند.
ادامه مطلبروش آموزش خلاق والدورف
برای یک دانش آموز مدرسه والدورف، موسیقی، رقص، تئاتر، نویسندگی، ادبیات، افسانه‌ها و اسطوره‌ها، چیزهایی هستند که عمیقاً تجربه می‌شوند. دانش آموزان مدرسه والدورف، از راه این تجربه‌ها، شوقی همیشگی را برای آموختن در وجود خود پرورش می‌دهند. رشد احساسی، فکری و ذهنی، بدنی و روانی از آنها انسان‌هایی می‌سازد که خود را باور دارند و راه خود را در زندگی می‌شناسند. چنین انسان‌هایی آماده خدمت به جامعه هستند.
برچسب: آموزش خلاق والدورفکاربرد روش مونته سوری درآموزش کودکان پیش دبستانی
ارتباط با دنیای بیرون از محیط مهد کودک و مراکزآموزشی و پیش دبستانی معمولاً به خاطر آسیب پذیری کودکان، سن کم،، خطر تصادف‌های رانندگی و پرهیز از نگرانی والدین بسیارمحدود است و معمولاً به گردشی در پارک مجاور مرکز آموزشی ختم می‌گردد. این نوع برخورد و کار با کودکان حدودنیم قرن پیش توسط اساتید بزرگ تعلیم و تربیت مانند فروبل، پستالوزی، دکردلی و مونته سوری که از پیشروان مکتب فعال در آموزش و پرورش محسوب می‌گردند مورد انتقاد قرار گرفت.
ادامه مطلبکاربرد روش مونته سوری درآموزش کودکان پیش دبستانی
ارتباط با دنیای بیرون از محیط مهد کودک و مراکزآموزشی و پیش دبستانی معمولاً به خاطر آسیب پذیری کودکان، سن کم، خطر تصادف‌های رانندگی و پرهیز از نگرانی والدین بسیارمحدود است و معمولاً به گردشی در پارک مجاور مرکز آموزشی ختم می‌گردد. این نوع برخورد و کار با کودکان حدودنیم قرن پیش توسط اساتید بزرگ تعلیم و تربیت مانند فروبل، پستالوزی، دکردلی و مونته سوری که از پیشروان مکتب فعال در آموزش و پرورش محسوب می‌گردند مورد انتقاد قرار گرفت.
برچسب: مونته سوریعملکرد والدین در فصل امتحانات
اواخر اردیبهشت و اوایل تا اواسط خرداد برای دانش آموزان یادآور امتحانات پایان سال و نتیجه ۱ سال تحصیل است. بسیاری از والدین که کسب نمرات بالارا تنها نشانه موفقیت فرزندان می‌دانند در این روزها با محدود کردن بسیاری از تفریحات و برنامه‌های خانوادگی توجهشان را به امتحانات فرزند معطوف کرده و با محدود کردن او تصور می‌کنند همه شرایط را برای کسب بهترین نمره و موفقیت او فراهم کرده‌اند. اما با اعلام نتایج امتحانات کاخ آرزوهای والدین خراب می‌شود. در ایام پایانی سال تحصیلی و نزدیک شدن به روزهای امتحان، والدین به عنوان افرادی که تأثیر زیادی در آرامش فرزندان و کاهش خستگی آنها و حضور با آمادگی کامل در جلسات امتحان داشته باشند باید نکات روانشناسی مهمی را مد نظر بگیرند.
ادامه مطلبکارنامه والدین در فصل امتحانات
اواخر اردیبهشت و اوایل تا اواسط خرداد برای دانش آموزان یادآور امتحانات پایان سال و نتیجه ۱ سال تحصیل است. بسیاری از والدین که کسب نمرات بالارا تنها نشانه موفقیت فرزندان می‌دانند در این روزها با محدود کردن بسیاری از تفریحات و برنامه‌های خانوادگی توجهشان را به امتحانات فرزند معطوف کرده و با محدود کردن او تصور می‌کنند همه شرایط را برای کسب بهترین نمره و موفقیت او فراهم کرده‌اند. اما با اعلام نتایج امتحانات کاخ آرزوهای والدین خراب می‌شود. در ایام پایانی سال تحصیلی و نزدیک شدن به روزهای امتحان، والدین به عنوان افرادی که تأثیر زیادی در آرامش فرزندان و کاهش خستگی آنها و حضور با آمادگی کامل در جلسات امتحان داشته باشند باید نکات روانشناسی مهمی را مد نظر بگیرند.
برچسب: نتیجه محبت والدین در ایام امتحانات, مراقبت های ایام امتحانات, کمک به فرزندان در ایام امتحاناتدر ایام امتحانات؛ اعتماد به نفس فرزندان را تقویت کنیم
نویسنده: علیرضا اعتمادی- کارشناس ارتباطات
برچسب: اعتماد به نفس فرزندان, عزت نفس در فصل امتحانات, کمک والدین به فرزندان در تقویت اعتماد به نفسبرای تمرکز هنگام امتحان صبحانه فراموش نشود
نخوردن صبحانه بر قدرت یادگیری نیز اثر منفی دارد این در حالی است که برخی دانش آموزان و دانشجویان پیش از امتحان صبحانه مصرف نمی‌کنند.یک لیوان شیر به همراه خرما یا عسل و نان به ویژه نان سبوس دار را می‌توان به عنوان صبحانه مصرف کرد البته اگر قصد خوردن پنیر داریم، شوری آن را پیش از استفاده بگیریم چون مصرف نمک زیاد در درازمدت باعث اختلال در باز جذب کلسیم در کلیه‌ها، ابتلابه فشار خون و پوکی استخوان می‌شود. از سوی دیگر گاهی اوقات به جای پنیر می‌توان تخم مرغ خورد. مغز گردو نیز حاوی اسیدهای چرب اشباع نشده است بنابراین می‌تواند ماده غذایی مناسبی برای صبحانه باشد.
برچسب: صبحانه, تمرکز هنگام امتحان, قدرت یادگیری, دستور غذایی در ایام امتحاناتآنچه والدین باید برای پیشگیری از تصادفات، به کودکان خود بیاموزند
آنچه که باید به کودکان و نوجوانان آموخته و همواره یادآوری شود، این است که برای حرکت در خیابان، تنها مجاز به حرکت از داخل پیاده‌رو هستند و نباید یکباره به وسط خیابان بدوند.
آنچه که باید به کودکان و نوجوانان آموخته و همواره یادآوری شود، این است که برای حرکت در خیابان، تنها مجاز به حرکت از داخل پیاده‌رو هستند و نباید یکباره به وسط خیابان بدوند. برای عبور از خیابان، در جایی که پل هوایی یا زیرگذر، موجود است حتماً از آن استفاده کنند و مجاز به رد شدن از عرض خیابان نیستند.
در غیر این صورت باید از جایی حرکت کنند که خیابان دارای خط‌کشی عابر پیاده است. لازم است رنگهای چراغ راهنمای عابران پیاده را به خوبی بشناسند و با مفهوم آن آشنایی کامل داشته باشند.
کودکان از کودکی باید رنگهای چراغ راهنمایی وسایل نقلیه را نیز بشناسند تا بتوانند بر اساس آن تصمیم‌گیری کنند.
در محل‌هایی هم که چراغ راهنمایی و خط‌کشی عابر پیاده وجود ندارد، بهتر است که کوتاه‌ترین مسیر عرضی خیابان را انتخاب کنند و برای رد شدن از خیابان، ابتدا به سمت چپ نگاه کرده و در صورتیکه وسیله نقلیه‌ای عبور نمی‌کرد تا وسط خیابان حرکت کنند و سپس با نگاه کردن به سمت راست، چنانچه خطری متوجه آنان نبود، ادامه مسیر دهند.
برای حفظ سلامت و پیشگیری از تصادفات رانندگی، به فرزندانتان بیاموزید:
۱- از بازی کردن در خیابانها خودداری کنند.
۲- هنگام دوچرخه سواری از کلاه ایمنی مخصوص استفاده نمایند و برای حرکت، به خودروهای دیگر آویزان نشوند.
۳- در کوچه‌ها و خیابانها، اسکیت سواری نکنند.
۴- در مواقع استفاده از سرویس مدرسه، تمام نکات ایمنی را رعایت کنند، از جمله بیرون نبردن سر و دست از پنجره و هل ندادن یکدیگر در سرویس و راه نرفتن در داخل سرویس به هنگام حرکت آن.
منبع: خبرگزاری موج
نوشته آنچه والدین باید برای پیشگیری از تصادفات، به کودکان خود بیاموزند اولین بار در کتاب هدهد پدیدار شد.
چطور یک غول جنگلی، محبوب کودکان شد؟
نویسندگان کودک دنیای جذابی دارند؛ آنها با توسل به قوه تخیل‌شان از هیچ، موجودی خلق می‌کنند و داستان این موجود سالهای سال در ذهن و روان خواننده تأثیر می‌گذارد. «گروفالو» یکی از شخصیت‌های داستانی کتابهای «جولیا دونالدسون» است که با قلم رنگین «اَکسل شفلر» پا به دنیای کودکان جهان گذاشته و بین بزرگترها هم طرفداران زیادی دارد.
«جولیا دونالدسون» از مشهورترین نویسندگان ادبیات کودک انگلیس است و برخی او را حتی موفق‌تر از «جی.کی. رولینگ» خالق هفت‌گانه «هری پاتر» می‌دانند. «اَکسل شفلر» تصویرگر برجسته آلمانی ساکن لندن در چند پروژه با «دونالدسون» همکاری داشته و کتابهای این دو بیش از ۲۰ سال است کودکان و بزرگسالان را خوشحال می‌کند.
به تازگی بخش کتابهای کودک انتشارات «مک‌میلان» هشت اثر کلاسیک و محبوب «جولیا دونالدسون» و «اکسل شفلر» را با طراحی جلد جدید به نسل جدید طرفدارانشان تقدیم کرده است. «گروفالو»، «بچه گروفالو»، «معمای میمون»، «حلزون و نهنگ» و «باهوش‌ترین غول شهر» چند کتاب از این مجموعه هستند.
روزنامه «گاردین» در چند گفت‌وگو با نویسنده و تصویرگر «گروفالو» روند پیدایش این موجود دوست‌داشتنی را تشریح کرده است. در این گزارش روایت «دونالدسون» و «شفلر» را از خلق این کتاب محبوب کودکان می‌خوانید:
دونالدسون و شفلر
«جولیا دونالدسون» نویسنده ۶۷ ساله انگلیسی، داستان شکل‌گیری «گروفالو» را این‌گونه آغاز می‌کند: من قبلاً نمایشنامه‌های کوتاه برای مدرسه‌ها می‌نوشتم. سال ۱۹۹۴ ناشری از من پرسید آیا می‌توانم داستانی براساس یک قصه فولکلور بنویسم. من قصه‌ای درباره دختری را کشف کردم که برای گردش به جنگل می‌رود و با ببری مواجه می‌شود که او را تهدید به خوردن می‌کند. او به سرعت فکر می‌کند و می‌گوید: من ملکه جنگل هستم، اگر مرا بخوری همه از تو انتقام می‌گیرند. این درسی است برای مهارکردن قدرتی بالاتر از خودت.
تصمیم گرفتم دخترک را به یک موش تبدیل کنم و چند حیوان درنده به داستان اضافه کنم. آن موقع با خودم فکر کردم: «این می‌تواند یک کتاب تصویری خوب شود.» خیلی زود متوجه شدم که استفاده از یک ببر می‌تواند مشکل‌زا باشد. باید درنده‌ای خلق کنم که واقعاً در جنگل وجود نداشته باشد. آنجا بود که روباه را وارد قصه کردم و دیدم «گروفالو» کاملاً با ریتم شعرها جور درمی‌آید.
داستان را به ناشر سپردم و آنها یک سال روی آن فکر کردند. داشتم به این نتیجه می‌رسیدم که اثرم هرگز نور خورشید را نخواهد دید اما یک روز همسرم گفت: ببین، این خیلی خوب است. چرا داستانت را برای «اَکسل» نمی‌فرستی؟ بنابراین همین کار را کردم. با این که تقریباً او را نمی‌شناختم، او اولین کتاب مرا تصویرگری کرد. اما فقط او را یک یا دو بار دیده بودم. در عرضه یک هفته نامهای از «آلیسون گرین» دبیر کتابهای تصویری انتشارات «مک‌میلان» دریافت کردم که می‌گفت «اکسل» کارم را به آنها نشان داده و آنها بسیار مشتاق چاپ آن هستند.
«شفلر» درباره این بخش از کار می‌گوید: به محض این که متن را به ناشر دادم، او پتانسیل را دید. کل متن کمی ویرایش شد، اما «گروفالو» دقیقاً به همان شکلی که «جولیا» نوشته بود، چاپ شد. در اولین طرح‌هایم حیوانات لباس داستانهای قدیمی آلمانی پوشیده بودند: موش یک کلاه باواریا و شلوار چرمی داشت، اما در آخر هیچ یک لباسی به تن نداشتند.
«دونالدسون» ادامه می‌دهد: کار به همین سادگی هم نبود؛ «آلیسون» یک جایی به من زنگ زد و پرسید: تو این حیوانات را با لباس تجسم کرده‌ای؟ طرح‌های ابتدایی «اکسل» موش را با تی‌شرت شطرنجی و روباه را با یک کت فراک نشان می‌داد که تقریباً مناسب بود، اما مار با پاپیون واقعاً معضلی بود.
«گروفالو» چند بار دیگر تلاش کرد. من هنوز هم برخی از این طرح‌های اولیه را دارم؛ در یکی از آنها «گروفالو» صاف ایستاده و غول‌آساست و در یکی دیگر مثل یک خرس وحشی روی چهاردست و پا راه می‌رود. در اصل من او را کمی رنگی‌تر و عجیب‌تر تصور کرده بودم، اما مسلماً «اکسل» به درست‌ترین شکل او را کشیده است.
پیش از فرستادن داستان برای «اکسل»، آن را برای چندین کودک تعریف کردم و آنها تصاویری از آنچه درباره ظاهر «گروفالو» فکر می‌کردند، برایم کشیدند. در بعضی از این تصویرها، «گروفالو» کمی شبیه روبات‌ها بود یا موجودات فضایی! اما حالا «گروفالو» ی «اکسل» پیروز شده و من تنها می‌توانم او را به همین شکل تصور کنم؛ یک نوع موجود جنگلی که هم ترسناک است، هم کمیک.
تصویرگر شخصیت «گروفالو» می‌گوید: «گروفالو» ی اصلی من ترسناک‌تر بود، با چشمانی کوچک‌تر و دندان‌ها و چنگال‌های بزرگ‌تر. روباه سخت‌تر بود. من خیلی در کشیدن روباه‌ها تبحر ندارم. به روباه من و یک روباه واقعی نگاهی بیندازید؛ متوجه تفاوت‌شان خواهید شد. امیدوارم کارم را خوب انجام داده باشم.
با پس‌زمینه داستان هم درگیر بودم. دائم پیش یکی از دوستانم که تصویرگری آلمانی بود، از مشکلات کار شکایت می‌کردم. به جنگلی در نزدیکی هامبورگ رفتم و چند عکس برای الهام گرفتن گرفتم. حالا که نگاه می‌کنم می‌بینم جنگل خیلی روشن و آفتابی شده. اگر امروز این کار را انجام می‌دادم، تیره‌تر می‌کشیدمش.
این کار یک موفقیت یک‌شبه نبود: به آرامی بنا شد، با کلمه کلمه حرف‌های کتابخانه‌دارها و معلم‌ها؛ کمی شبیه داستانهای «هری پاتر». «گروفالو» در میان کتابهایی که تصویرگری کردم، محبوب‌ترین اثر نیست اما ناراحت نمی‌شوم اگر مردم مرا با «گروفالو» بشناسند؛ او یک شخصیت خوب بود.
گروفالو
به گزارش گاردین، «شفلر» همچنین می‌گوید: بعد از خواندن داستان شروع به کشیدن چند طرح سریع و ابتدایی در دفترچه طراحی‌هایم کردم. از خودم پرسیدم: «گروفالو» چه شکلی است؟ مسلماً تا حالا «گروفالو» ندیده بودم، اما تا حدودی در داستان توصیف شده بود. تصور کردن او خیلی هم سخت نبود. شاخ‌ها و دم و کمی خصوصیت کلی هیولایی را اضافه کردم.
اول زیادی جلو رفتم، مثل خیلی از کتابهای تصویری. اما نظر «جولیا» این نبود. صادقانه بگویم، خلاص شدم... چطور می‌توانستم لباس تن یک مار کنم؟ «دونالدسون» در توصیف کار «شفلر» می‌گوشد: تصاویر «اکسل» روی این داستان از محبوب‌ترین‌ها در میان کارهایم هستند. من تمام جزییات بازیگوشانه‌ای را که او اضافه کرده دوست دارم؛ ایده عروسک‌های چوبی برای بچه گروفالو و گروفالوی برفی که موش ساخته بود.
«شفلر» در پایان درباره نحوه کامل شدن «گروفالو» و دردسرهای این کار می‌گوید: من باید فکر می‌کردم که یک «گروفالو» در کودکی چه شکلی می‌تواند باشد. آیا شاخ درآورده؟ بله تصمیم گرفتم کوچک و گرد. چشم‌هایش را به جای نارنجی، زرد کردم و خارهای بنفشش را کوچک و صورتی‌رنگ. بدون هیچ زگیل سمی یا زانوی پینه بسته. شاید بعدها که «گروفالو» ی کوچک نوجوان شد، این‌ها هم به وجود بیایند.
در واقع بزرگترین چالش، سایه موش بزرگ بد روی برف‌ها بود. این با وجود این که تمام قوانین فیزیک را زیر سؤال می‌برد، به نوعی در کتاب واقعی به نظر می‌رسید. اما شاید کتابهای تصویری منطق خودشان را دارند. هرگز در برف ماری وجود ندارد، چون آنها در زمستان به خواب رفته‌اند. اما او در داستان وجود دارد! به خاطر همین است که من چشمانی خواب‌آلود برایش کشیدم. برای این که انگار بچه گروفالو او را وسط خواب زمستانی بیدار کرده است.
لینک خرید کتاب گروفالو
http://hodhod.com/grofalo.html
گونه خبر: خبرهایی از این‌سو و آن‌سوکلیدواژه: کتاب گروفالونویسنده گروفالوجولیا دونالدسونگروفالومنبع: خبرگزاری ایسناتقدیر از آموزگاران زاهدان و زابل در همایش پایانی با من بخوان
در ۱۸ و ۱۹ اردیبهشت ماه ۱۳۹۵ همایش پایانی برنامه «با من بخوان» در شهرهای زابل و زاهدان برگزار شد. در این دو روز طی دو مراسم جداگانه از مربیان و آموزگاران مجری طرح در مناطق زاهدن و زابل قدردانی شد.
در سال تحصیلی ۹۵- ۹۴ برنامه با من بخوان از سوی موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان با پشتیبانی مالی و همکاری جامعه یاوری فرهنگی و شرکت عمران آذرستان در زاهدان و زابل اجرا شد و آموزگاران و مربیان در کارگاه‌های شناخت ادبیات کودکان، بلندخوانی، نمایش، آواورزی، الفباورزی و مهارت‌های زندگی آموزش دیدند. کارشناسان با من بخوان در پایان دوره، مربیان و آموزگاران را بر اساس میزان شرکت فعال در کارگاه‌ها، شیوه گزارش‌نویسی، فعالیت‌های کلاسی و به کارگیری شیوه‌های خلاق، ارزیابی کردند و براساس این ارزشیابی‌ها، گواهی پایان دوره با من بخوان، در مراسم همایش پایانی به مربیان و آموزگاران اهدا شد.
همایش پایانی با من بخوان- زاهدان- اردیبهشت ۱۳۹۵در همایش پایانی شهر زاهدان که در ۱۸ اردیبهشت در سالن دبستان پسرانه علامه حلی و با حضور نخعی مدیر کل آموزش و پرورش استان سیستان و بلوچستان و رئیسی رئیس اداره آموزش و پرورش عشایر استان، دیگر معاونان و کارشناسان اداره آموزش و پرورش و آرمین و مقدم از کارشناسان با من بخوان در پروژه سیستان و بلوچستان برگزار شد، عکس‌هایی از روند اجرای برنامه به نمایش درآمد.
در این مراسم دو شعر از کتاب الفباورزی، یک شعر از کتاب آواورزی به شکل نمایش و بلندخوانی کتاب «چه و چه و چه، یک بچه» توسط چند تن از دانش‌آموزان عشایری و آموزگارشان به شکل مشارکتی اجرا شد. به این کودکان از طرف موسسه تاریخ ادبیات کودکان و آموزش و پروش استان هدایایی اهدا شد.
همایش پایانی با من بخوان- زاهدان- اردیبهشت ۱۳۹۵ نخعی در این مراسم ضمن قدردانی از موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان و حامیان برنامه، خاطر نشان کرد که اجرای برنامه با من بخوان محیط مدارس را شادتر کرده است. ایشان در گفته‌هایشان با بیان این نکته که «بهترین یادگیری در لحظات شاد اتفاق می‌افتد»، اظهار امیدواری کرد که هرکس بتواند برای برنامه با من بخوان یک سفیر باشد.
در این همایش سپیده آرمین، مسئول پروژه با من بخوان در زاهدن و زابل نیز از آموزگاران، مسئولان و پشتیبانان برای همراهی‌شان با برنامه سپاسگزاری کرد، دریافت جایزه ایبی-آساهی ۲۰۱۶ را به همه تبریک گفت و درباره تاثیر برنامه با من بخوان در پرورش کودکانی پرسشگر، خلاق، اهل گفت‌وگو و دارای تفکر انتقادی و روحیه مشارکت برای حاضران سخن گفت. دو آموزگار و دو مدیر نیز از خاطرات و تاثیرات طرح در مدارس‌شان صحبت کردند. سپس مهتاب مقدم درباره شیوه ارزشیابی گواهی‌ها توضیحاتی برای حاضران ارائه کرد و در پایان مراسم اهدای گواهی‌ها برگزار شد.
در ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۵ نیز همایش پایانی با من بخوان در شهر زابل، در سالن دبستان هجرت، با حضور معاونان و مسئولان آموزش و پرورش شهر زابل و بهجتی مدیر پروژه شادی و امید برگزار شد.
در این مراسم سنچولی مدیر کل مجتمع هجرت و بهجتی مدیر پروژه شادی و امید (مجری طرح کتابخوانی برای کودکان مبتلا به تالاسمی و هموفیلی) از تاثیرات برنامه با من بخوان بر کودکان سخن گفتند. چند تن از مدیران و آموزگاران و یکی از کودکان پروژه شادی و امید، نیز به بیان خاطرات به یادماندنی خود از اجرای این برنامه و تاثیرات آن پرداختند. همچنین در این مراسم نمایشی بر اساس کتاب «درخت بخشنده» توسط دانش‌آموزان پایه سوم اجرا شد.
در پایان نیز آرمین و مقدم در سخنانی از آموزگاران و مسئولان و پشتیبانان برنامه قدردانی کردند و پس از ارائه توضیحاتی درباره شیوه ارزشیابی، گواهی‌های پایان دوره به آموزگاران و مربیان اهدا شد.
مسئولان آموزش و پرورش شهر زابل هم خواستار گسترش برنامه با من بخوان در این منطقه شدند.
با برنامه «با من بخوان» آشنا شویم
گونه خبر: خبرهای فرهنگ و آموزشخبرهای ترویج خواندنکلیدواژه: با من بخوانترویج کتابخوانیکودکان و سوادآموزیآموزش کودک محورچگونه و با چه معیارهایی برای کودکان کتاب انتخاب کنیم؟
مقاله‌ای از مک کالوین
مک کالوین از جمله کسانی است که در زمینه مسائل عملی کتابداری و کتابخوانی بچه‌ها، صاحب صلاحیت است. کتاب «خدمات کتابخانه‌های عمومی کودکان» که مقاله پیش‌رو، بخشی از آن است از آثار برجسته وی محسوب می‌شود که در آن به مسائل مختلف این‌گونه کتابخانه‌ها اشاره کرده است.
در این مقاله بخش‌هایی از فصل «انتخاب کتاب» برگزیده و ترجمه شده است. کالوین در مقوله «انتخاب» به سه معیار معتقد است: «… جوهر، صداقت و حقیقت» و در مورد هریک به تفضیل سخن گفته است.
وی معتقد است که نباید اجازه داد «کودک علاقه‌مند به کتاب خوب، تنها به علت نبود دسترسی به چنین کتابی مجبور به خواندن کتابهای کم ارزش شود و برای انجام چنین عملی کتابدار باید با دیدی وسیع دست به انتخاب کتاب بزند و به منظور ایجاد رابطه صحیح با کودک باید «ذخایر وسیعی از موضوعات و مواد قابل جذب و فهم را به وی ارائه داد»
اساسی‌ترین هدف کتابخانه کودک کمک به کتابخوان‌های خردسال است تا آگاهی و ادراک خود را درباره اطرافیان و جهان دور و نزدیک افزایش دهند و بیاموزند که چگونه مراحل رشد را بپیمایند و دریابند که گرچه نیاز به طی این مراحل در کودکی بیشتر احساس می‌شود ولی به محدوده سنی خاصی مقید نیست.
اما کار با کودکان موفقیت‌آمیز نخواهد بود مگر اینکه افراد مسئول مشکل اساسی مربوط به کتابخانه کودکان را مورد بررسی قراردهد و پاسخ قانع‌کننده‌ای برای آن بیابند. این مشکل اساسی چیست؟ مشکل فقط این است که کودک کتابی را با علاقه مطالعه خواهد کرد که میل به مطالعه آن داشته باشد و این کتاب همان است که او را جلب می‌کند، در او نفوذ می‌کند، و او را برمی‌انگیزد. از سوی دیگر «رشد» عبارت از جریان مداوم چیرگی بر موانع و مشکلات است.
همیشه باید به کودک فرصت داد و او را تشویق کرد تا به تدریج کتابهایی را مطالعه کند که کمی بیش از حد ظرفیت اوست. البته فقط کمی بیشتر، زیرا کتاب نباید خیلی فراتر از حد استعداد کودک باشد در غیر این صورت چنین کتابی دشوار، خسته‌کننده و غیرقابل فهم خواهد بود.
در مورد اصول انتخاب کتاب باید بگویم که کتاب ایده‌آل کتابی است که صرف لذت مطالعه آن خواننده را وادار کند گامی دیگر به درون دنیای ناشناخته بردارد؛ به عبارت دیگر کتابی است که در آن «موضوع» بعد از «شیوه بیان» مطرح می‌شود، به طوری که بیان جذاب و جالب آن بتواند خواننده را به سوی زمینه‌های تازه و بدیع سوق دهد.
سه معیار را می‌توان برای هر نوع کتاب و در هر سنی به‌کار برد؛ جوهر، صداقت، واقعیت. منظور از «جوهر» آن است که کتاب باید افکار، تجربه، یک ماجرای واقعی، اطلاعاتی معین، تصویرسازی، زیبایی یا تعدادی از آنها را در برداشته باشد که کتابی مفید تلقی شود و خواننده بتواند از آن آگاهی یا اندیشه‌ای کسب کند. به‌طور خلاصه می‌توان گفت کتاب باید منظوری داشته باشد.
غرضم از «صداقت» نیز آن است که نویسنده آنچه می‌گوید خود بدان اعتقاد داشته و صادقانه بیان کرده باشد.
مقصود از صداقت این است که نویسنده «صمیمانه» بکوشد پیام خود را به خواننده برساند و کار خود و خواننده خود را جدی تلقی کند. در مورد حقیقت نیز بهتر آن است که قسمتی از مقاله «الینور گراهام» (Eleanor Graham) را (که خود نیز از نویسندگان مخصوص کودکان است) ذکر کنم: «در ورای همه داستانهای کودکان باید تا حد زیادی حقیقت و واقعیت نهفته باشد. جهان را آن‌چنان معرفی کند که به نظر مردمی که در آن زندگی می‌کنند واقعاً چنان است. چیزهای نادرست را نباید به عنوان درست به آنها ارائه داد تا کودک نتواند آنها را افسانه و غیرجدی تلقی کند. کودکان از چنین تحریفی سخت به‌خشم می‌آیند.»
در عین حال یک کتاب «حقیقی» که مردم و زندگی را آن‌چنان که هستند نشان می‌دهد نباید عاری از هرگونه تخیل باشد زیرا موضوعات خیالی یا «مواد اولیه رویاها» ذاتاً برای کودکان جذابیت دارند و همان‌قدر برای آنان حائز اهمیت‌اند که برای بزرگسالان. مهم نیست که غیرواقعی را واقعی نشان دهیم بلکه چیزی که اهمیت دارد این است که واقعی را غیرواقعی ننمایانیم و برای واقعیت و حقیقت معیارهایی نادرست به وجود نیاوریم.
کلمه «معیارها» برآنم می‌دارد که در بحث خویش باز هم جلوتر روم. کتاب کودکان نه تنها در مورد واقعیت و حقیقت بلکه در مورد رفتار نیز باید معیارهایی درست بیافریند. سه‌یرز (Sayeres) در کتاب خویش به‌نام «راهنمای کتابخانه‌های کودکان» فهرستی کوتاه از شرایط و کیفیات کتاب مخصوص کودکان ارائه می‌دهد. یکی از شرایط پیشنهادی او این است که کتاب باید پیروی از قانون را تشویق کند. این تنها یکی از معیارهایی است که در مورد طرز رفتار باید رعایت شود. آنچه ما می‌خواهیم پرورش دهیم عبارت از درست فکر کردن درباره مسائل اساسی است، و در این کار نمی‌توان شتاب به خرج داد.
کودک از همان زمان که با کتابهای مصور سر و کار پیدا می‌کند به‌طور آگاه یا ناخودآگاه از آنچه دیگران فکر می‌کنند و انجام می‌دهند تأثیر می‌پذیرد، و از آنچه مورد تصدیق یا تردید، رد یا قبول مردم واقع می‌شود، زمینه فکری برمی‌دارد، و بدین طریق گرایش‌های خود را پرورش می‌دهد. اما کودک بسیاری از گرایش‌های نادرست را کسب نخواهد کرد مگر با خواندن کتابهای نامناسب. بنابراین ما مسئولیم از دسترسی او بدین کتاب‌ها جلوگیری کنیم. از جمله این برداشت‌ها می‌توان قساوت، خشونت، ناشکیبایی، و تعصب نژادی را نام برد.
و چیزهایی که باید مطلوب و موردپسند جلوه داده شود عبارتند از مهربانی، شکیبایی، صلح‌جویی، هم‌نوع دوستی، تمایل به مفید بودن، قبول مسئولیت و علاقه به سازندگی نه تخریب. به گفته سه‌یرز یک کتاب خوب نباید روابط سالم انسانی را به استهزا گیرد. کتاب باید حقوق حیوانات و انسان‌ها را به رسمیت شناسد، سیمای مخفی مظالم را برملا سازد و پیوندهای کودک را با پدر و مادر خویش محکم‌تر کند.
در مورد سانسور کتاب کودکان باید گفت که لازم است به درستی اعمال شود. به علاوه سانسور را نباید بیش از آنچه در مورد کتابهای بزرگسالان اعمال می‌شود، به‌کار بندیم. در اینجا منظور من سانسوری است که ناشی از عقیده شخصی بوده و عاری از صداقت و بی طرفی است اما هرگز نباید از کتابخانه کودک به عنوان محلی برای تبلیغ نظر خویش یا رد نظر دیگران استفاده کنیم. در کتابخانه‌های عمومی باید امکان دسترسی به همه دیدگاه‌ها فراهم باشد و کتابخانه کودک نیز از این قاعده مستثنی نیست.
بار دیگر به شرایطی که سه‌یرز در کتاب خود ذکر کرده برمی‌گردیم. نخستین شرط او این است که کتاب کودک باید به صورت ادبی یا لااقل به زبانی درست نوشته شود. بدون تردید یکی از مهمترین هدف‌های ما این است که کودک را از زبان خویش به عنوان مهمترین، ارزشمندترین و زیباترین انتقال فکر و پرتو اطلاعات آگاه کنیم، به او بیاموزیم که چگونه می‌تواند به بهترین وجهی از طریق گفتن و نوشتن، دیگران را از شخصیت و افکار خویش آگاه سازد. منظور از درست بودن آن نیست که از نظر دستوری صحیح باشد بلکه زبانی موردنظر است که صریح، راحت، مشخص، قابل درک، روان و در صورت لزوم زیبا باشد.
معیار دیگر سه‌یرز چنین است: کتاب باید از لطیفه و طنز مفهوم درستی داشته باشد. کودکان لطیفه و تصاویر خنده‌آور را دوست دارند و ما باید به گردآوری این‌گونه مواد که بسیار هم نادرند بپردازیم. کودکان مخصوصاً به کاریکاتورها و کارتون‌ها شوقی فراوان دارند. یکی از نویسندگان که به بررسی علت این اشتیاق پرداخته دلیل آن را آسان‌تر بودن فهم تصاویر در مقایسه با کلمات می‌داند. اگر بخواهیم کودکان را از اشتیاق و اعتیاد شدید به تصاویر خنده‌آور بازداریم باید آثار طنزآمیز زیادی در اختیار آنان بگذاریم.
قفسه‌های کتابخانه کودکان باید هم شاهکارهای ملی و هم کتابهای خوب سایر کشورهای جهان را در بر داشته باشد. از این‌گونه کتاب‌ها باید به تعداد کافی در اختیار علاقه‌مندان قرار گیرد. نگذارید کودک علاقه‌مند به کتاب خوب، تنها به علت نبود دسترسی به چنین کتابی به خواندن کتابهای کم‌ارزش مجبور شود.
با وجود این بیایید از به‌کار بردن واژه «ادبی» پرهیز کنیم. بسیاری از کودکان ـ نظیر تعداد کثیری از بزرگسالان ـ نه تنها به آثار زیاده از حد ادیبانه علاقه‌مند نیستند بلکه از آن گریزانند. در عوض به کتابهایی که هیچگونه ادعای «ادبی» بودن ندارند و ضوابط ویژه ادبیات در مورد آنها کمتر صدق می‌کند راغب‌ترند (البته به استثنای کتابهای خوبی که در این زمینه وجود دارد.) ما در صورتی خواهیم توانست با کودک رابطه صحیحی برقرار کنیم که ذخایر وسیعی از موضوعات و مواد قابل جذب و فهم او را به‌وی ارائه دهیم.
وترجمه: کمال پولادی
منبع: خبرگزاری کتاب ایران ( ایبنا )
نوشته چگونه و با چه معیارهایی برای کودکان کتاب انتخاب کنیم؟ اولین بار در کتاب هدهد پدیدار شد.
رساندن کتاب به کودکان در دورافتاده‌ترین نقاط افغانستان با دوچرخه
هرگاه سخن از افغانستان به میان می‌آید، کلماتی چون جنگ و مواد مخدر به ذهن متبادر می‌شود. دولت افغانستان از زمان سقوط دولت طالبان بی‌وقفه درگیر جنگ بوده است و وقت و بودجه چندانی نداشته تا به بخش فرهنگ جامعه تزریق کند. به گفته ناظران ما در افغانستان، سازمان‌های مردم‌نهاد بین‌المللی نیز، چندان که باید در زمینه‌های فرهنگی در افغانستان فعال نیستند.
این‌گونه است که فرهنگ، به بخش گم شده زندگی کودکان افغانستانی حتی در شهرهای بزرگ بدل شده است، چه رسد به مناطق دورافتاده که حتی خودروهای شاسی بلند هم توانایی رسیدن به آنجا را ندارند. در چنین شرایطی است که صابر حسینی، ناظر ما در افغانستان سعی کرده است تا تغییری ایجاد کند.
او هر هفته سوار بر دوچرخه می‌شود، جعبه‌ای پر از کتاب روی دوچرخه خود قرار می‌دهد و به روستاهای اطراف بامیان می‌رود تا به کودکان این روستاها کتابی به امانت بدهد. نتیجه آنکه آقای حسینی به چهره‌ای محبوب برای کودکان روستاها بدل شده و شخصیتی منفور برای طالبان منطقه.
«کودکان اسلحه‌هایشان را جمع کردند و جایش کتاب گرفتند»
صابر حسینی، ناظر ما در افغانستان و بنیان‌گذار "بنیاد کودک"در بامیان:
من از شش ماه پیش کارم را شروع کردم. در ابتدا تنها ۲۰۰ جلد کتاب داشتم که تمامی آنها داستانهای ساده برای کودکان بود. پول خرید این کتاب‌ها را نیز برخی خیرین در داخل و خارج از افغانستان که به پروژه من علاقه‌مند شده بودند پرداخت کردند. من به دلایل مختلف با دوچرخه به این مناطق دورافتاده می‌روم. اولین دلیل آنکه ما پول کافی برای کرایه خودرو و رفتن به این مناطق دورافتاده نداریم. دلیل دوم اینکه بسیاری از این مناطق اساساً با هیچ خودرویی قابل دسترسی نیستند و دلیل سوم اینکه طالبان در بسیاری از حملات نظامی خود از دوچرخه به عنوان یک سلاح انفجاری استفاده می‌کند، من خواستم به صورت نمادین بگویم که می‌شود با دوچرخه می‌توان فرهنگ و عشق را به جای خشونت و مرگ منتقل کرد.
حالا پس از شش ماه حدود ۶۰۰۰ کتاب داریم و ۲۰ داوطلب دیگر نیز برای کمک به این پروژه به من پیوسته‌اند و هر هفته کتابهای قدیمی را از ۱۵۰۰ کودک در روستاهای مختلف منطقه بامیان می‌گیرند و کتابهای جدید به آنها می‌دهند. حالا حتی چند فرد بزرگ‌سال نیز به مشتریان دائم ما بدل شده‌اند. من خودم به شخصه کتاب‌ها را انتخاب می‌کنم. در ابتدا از کتابهای بسیار ساده شروع کردیم و حالا بعد از شش ماه این کودکان قادرند که رمان‌ها و کتابهای جدی‌تری بخوانند. ما حالا رمان‌هایی از ویکتور هوگو، جک لندن، خالد حسینی، سن اگزوپری، صمد بهرنگی و شاهنامه فردوسی را به بچه‌ها قرض می‌دهیم.
اکثر کتابهایی که ما به بچه‌ها می‌دهیم از ایران می‌آیند. کتابهایی که در داخل افغانستان چاپ می‌شوند بسیار انگشت شمارند.
یکی از کودکان نقشه قتل همسرم توسط طالبان را اطلاع داد
من هر بار که به روستاها می‌روم سعی می‌کنم در مورد موضوعی نیز با کودکان صحبت کنم. صحبت‌ها بیشتر درباره صلح و پرهیز از خشونت و فاصله گرفتن از مواد و معتادین است. یک‌بار در یک روستا از اهمیت دوری از سلاح صحبت کردم، وقتی سپس به آن روستا بازگشتم کودکان تفنگ‌های پلاستیکی خود را جمع کرده به وند تا به من بدهند. در مقابل خواسته‌شان این بود که بچه‌های آن روستا پیش از روستاهای دیگر کتابشان را از میان کتابهای جدید انتخاب کنند. این لحظه، یکی از شیرین‌ترین لحظات زندگی من بود.
همواره یکی از غصه‌های من این است که چرا امکانات مالی بیشتری در اختیار ندارم. همواره کودکان خردسال از من کتابهایی مانند "بت‌من"و "پری دریایی"می‌خواهند اما هنوز پول خرید آنها را نداریم.
البته این ماجرا جنبه تاریکی هم دارد. من چندین بار تلفن‌هایی تهدیدآمیز نیز دریافت کرده‌ام. آنها گفته‌اند فقط باید کتابهای اسلامی به بچه‌های بدهم. از سوی دیگر طالبان همسرم را نیز که معلم بود تهدید کرد. همسرم در یکی از مناطق دورافتاده بامیان در این پروژه فعال بود و همچنین از حقوق زنان برای آنها حرف می‌زد. یک روز یکی از شاگردانش که اعضای خانواده‌اش عضو طالبان هستند به او اطلاع داد که طالبان نقشه قتل او را کشیده‌اند. همسرم مجبور شد کار معلمی خود را رها کند و دیگر به آن منطقه نمی‌رود.
کودکان در افغانستان در سه محیط پر از استرس و خشونت زندگی می‌کنند: خانه که باید با والدین خشن خود کنار بیایند، این مسئله دختران را بیشتر تحت تأثیر قرار می‌دهد. سپس باید در جامعه‌ای پر از جنگ و خشونت و مرگ زندگی کنند و نهایتاً باید به مدرسه‌ای بروند که غالباً معلمان آن کم‌سواد هستند و تنبیه بدنی در آن رایج است. در این پروژه ما با دادن کتاب به آنها سعی می‌کنیم برای مدت کوتاهی هم که شده، شادی و آسایش را به آنها هدیه بدهیم.
گونه خبر: خبرهایی از این‌سو و آن‌سوکلیدواژه: کودکان افغانرساندن کتاب به کودکان افغانکودک و کتابخوانیمنبع: سایت ناظرانادبیات کودکان و نقش آن در تثبیت شخصیت کودکان
در آغاز باید دید که ادبیات کودکان چیست؟ به تعبیری می‌توان گفت ادبیات کودکان متون نو و تازه ای هستند که دربردارنده درون و محتوای راستین واژه‌ها برای کودکانند. واژگانی که به منظور تربیت فردی و اجتماعی آنان به گونه ای زیبا و هنری بیان می‌شوند و افزون بر این، به رشد علمی و فکری و گسترش واژگان و نیز تخیل کودکان کمک می‌کنند. چنین کاری با گزینش واژگانی که متناسب سن کودک و توان درک و دریافت وی باشد، البته با بهره وری از شیوه ای زیبا مناسب و رغبت انگیز به فرجام می‌رسد.
ادامه مطلبادبیات کودکان و نقش آن در تثبیت شخصیت کودکان
مترجم: جواد نعیمی
برچسب: ادبیات کودکان و نقش آن در تثبیت شخصیت آنان, تشویق کودکان به بازگویی قصه, اهداف قصه‌های کودکان, شرایط گزینش قصه برای کودکانمعضل کتابخوانی باید از سوی آموزش و پرورش حل شود
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) به نقل از ستاد خبری بیست و نهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، حسن کیانی استاد دانشگاه الزهراء در نشست تخصصی «همایش ملی کتاب و نشر؛ دستاوردها و افق پیش‌رو» با بیان این مطلب افزود: مهمترین حامل علم؛ کتاب است.
آحاد مردم وقتی می‌بینند کسی با مطالعه به جایی در جامعه نمی‌رسد سراغ کتاب و کتابخوانی نمی‌روند به جرات می‌توان گفت بسیاری از خانواده‌ها در کشورمان با فرهنگ مطالعه بیگانه هستند کتاب یک کالای مظلوم است و فرهنگ مطالعه در کشور ما تابع عوامل اقتصادی است.
حسن کیانی استاد دانشگاه الزهراء در نشست تخصصی «همایش ملی کتاب و نشر؛ دستاوردها و افق پیش‌رو» گفت که معضل کتابخوانی باید از سوی آموزش و پرورش حل شود.
وی با بیان اینکه برگزاری همایش‌های متعدد برای ارتقا صنعت نشر و حل معضلات آن بیشتر تبلیغاتی و جنبه خودنمایی دارد، افزود: وضعیت کنونی عدم مطالعه کتاب در ایران در شرایط بحرانی قرار دارد. تیراژ کتاب‌ها که در گذشته بالای پنج هزار نسخه بود اما امروز به ۵۰۰ نسخه رسیده است اگر ریشه‌یابی نشود و دستاوردها و خروجی همایش‌های مختلف برای کتاب به تدوین سند راهبردی صنعت نشر منجر نشود، باید بر وضعیت حال کتاب گریه کنیم.
کیانی با بیان اینکه حال کتاب خوب نیست و هیچکس برحال مریض آن گریه نمی‌کند، گفت: اگر همایش‌ها به بهبود وضعیت نشر کشور کمک کند آن وقت یک گام به سمت حل مسائل نشر برداشته‌ایم. به نظر من قانون نشر، قوانین حمایت از مولفان، ناشران و ممیزی باید به روزرسانی و اصلاح شود قبل از اینکه همایش‌هایی در حوزه کتاب برگزار کنیم. باید بستری مناسب در جامعه ایجاد کنیم، اگر به بسترسازی‌ها کمکی نشود و همایش‌ها کاربردی نباشد هیچ کمکی به وضعیت مریض فعلی صنعت نشر نمی‌شود.
استاد دانشگاه الزهرا تنها راه حل معضل کتابخوانی را و ترویج فرهنگ کتابخوانی را عنوان کرد و افزود: معضل نبود فرهنگ کتابخوانی را تنها آموزش و پرورش حتی یک ساعت مشخص در مدارس اختصاص به مطالعه ندارد و دانش آموزان ما به جای تحقیق تنها از اینترنت مطالبی را جمع‌آوری و ارائه می‌کنند. اگر آموزش و پرورش در این موضوع وارد عمل شود و مشکل کتابخوانی به صورت ریشه‌ای درمان شود دیگر شاهد معضل نبود فرهنگ کتابخوانی نخواهیم بود.
عباس حسینی نیک، بازرس اتحادیه ناشران و کتابفروشان نیز در این نشست گفت: برای مرتفع شدن مشکلت صنعت نشر تا زمانی که ناشران احساس سوددهی نکنند و نویسندگان از شغل خود رضایت نداشته باشند و دانش آموزان از مطالعه لذت نبرد و دولت به صورت عملی از ناشران و مولفان حمایت نکند ما همچنان مشکلاتی در حوزه نشر و به خصوص معضل کتابخوانی خواهیم داشت.
وی اظهار کرد: نیاز به مطالعه باید در جامعه ایجاد شود و اگر نه دیگر هیچ کتابی به مزاج مخاطبان خوش نمی‌آید پس مهمترین عالم موتور محرک هر چیزی «نیاز» است.
گونه خبر: خبرهایی از این‌سو و آن‌سوکلیدواژه: کتابخوانی کودککودک و کتابمنبع: خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)
بیانیه هیئت داوران نخستین جشنواره کتاب های تصویری‌داستانی
بیانیه‌ی هیئت داوران جشنواره‌ی کتاب های تصویری‌داستانی منتشر شد. نخستین جشنواره‌ی کتاب های تصویری‌داستانی تألیفی در روزهای ۲۱ و ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۵ همزمان با دهمین سالگرد تولد مرکز مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز و دومین نشست دوسالانه‌ی استادان و دانشجویان ادبیات کودک سراسر کشور برگزار شد. در این جشنواره برترین کتاب های تصویری تألیفی منتشر شده در سال های ۱۳۹۰-۱۳۵۷ معرفی شدند. لاله آتشی، مرتضی خسرونژاد، فریبا خوشبخت، سودابه شکرالله‌زاده، فاطمه فرنیا، عطیه فیروزمند، سمانه قاسمی و گلبو مهاجر داوران نخستین جشنواره‌ی کتاب های تصویری‌داستانی بودند.
در زیر بیانیه هیئت داوران نخستین جشنواره‌ی کتاب های تصویری‌داستانی تالیفی را می خوانید:
مرکز مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز
نتایج جشنواره‌ی کتاب های تصویری‌داستانی برخاسته از بخشی از طرح «تدوین دانشنامه‌ی موضوعی ادبیات کودک ایران» است. گروه کتاب های تصویری مرکز مطالعات طی بررسی ۴ ساله‌ی آثار منتشرشده در سال های ۱۳۵۷ تا ۱۳۹۰ و طبقه‌بندی آنها در گروه‌های عالی، بسیار خوب، خوب، متوسط و بیرون از فهرست، مجموعه‌ای از آثار و هنرمندان و ناشران کتاب های تصویری را که برمبنای ملاکهای گروه برگزیده‌اند به پژوهشگران، آموزگاران، خانواده‌ها و همه دست‌اندرکاران ادبیات کودک ایران معرفی می‌کند. نتایج این بخش از تحقیق در آینده در قالب کتابی با عنوان «کتابشناسی توصیفی‌تحلیلی کتابهای تصویری‌داستانی ایران (سال های ۱۳۹۰-۱۳۵۷)» منتشر خواهد شد. لازم به یادآوری است که کتاب های بررسی شده تنها دربرگیرنده‌ی آثار تألیفی هستند و شامل کتاب های بازنویسی، بازآفرینی و ترجمه نمی‌شوند.
پیش از اعلام نتایج این بررسی، هیئت داوران وظیفه‌ی خود می‌داند نکته‌هایی چند را در پیوند با این پژوهش و جشنواره یادآور شود:
- برخی از هنرمندان ارجمند تصویرگر و نویسنده که در قلمرو آثار بازآفرینی و بازنویسی فعال‌تر بوده و آثار بسیار ارزشمندی در این زمینه خلق کرده‌اند به دلیل هدف ویژه‌ی تحقیق حاضر که بر آثار تألیفی محض تأکید داشته از دایره‌ی بررسیهای گروه بیرون مانده‌اند. امیدواریم کار این عزیزان در بررسی‌هایی که گروه کتاب های تصویری در زمینه‌ی بازآفرینی و بازنویسی انجام آن را آغاز کرده مورد توجه و ارزیابی قرار گیرد.
- بررسی های داوران بر مبنای ملاک هایی بوده است که در تحقیق های پیشین اعضا کشف و تدوین شده بودند. اما این ملاک ها در فرایند داوری آثار هر لحظه دگرگونی یافته، ژرفتر و بالیده‌تر شده‌اند. به طریقی که گاه ضرورت یافته آثار داوری‌شده دوباره و گاه چندباره بررسی شوند. این پدیده ویژگی پذیرفته‌ی تحقیق های کیفی است که با رویکردی پیدایشی انجام می‌شوند.
- حاصل پژوهش یادشده (کتابشناسی توصیفی‌تحلیلی کتاب های تصویری‌داستانی ایران) تدوین نظریه و به تبع آن رویکرد گروه کتاب های تصویری بوده است که نخستین مقاله‌ی مستخرج از آن در بخش «دیدگاه» شماره‌ی ۱۱ مجله‌ی مطالعات ادبیات کودک منتشر شده است. تدوین دومین مقاله نیز با عنوان «دشواری های تحقیق در کتاب های تصویری‌داستانی و ملاک های داوری این آثار» به زودی به پایان رسیده و در اختیار دوستداران قرار خواهد گرفت. بدین ترتیب پژوهش یادشده، که نتایج آن در قالب کتاب در آینده منتشر خواهد شد، جشنواره حاضر که نتایج آن دقایقی دیگر خدمت حاضران محترم تقدیم خواهد شد و مقاله‌هایی که انتشار یافته و انتشار خواهند یافت در مجموع بسته‌ای است که مبنای نظری، رویکرد نقد برخاسته از این مبنا و نتایج حاصل از کاربرد این رویکرد را در اختیار خانواده‌ی ارجمند ادبیات کودک ایران قرار می‌دهد.
- این بسته اما باز است. مجموعه‌ای گشوده به روی نقد و بررسی است و تلاشی است در جهت ارتقاء سطح موجود نقد و نظریه‌ی کتاب های تصویری. بنابر این از همه‌ی محققان، منتقدان و صاحب‌نظران ادبیات کودک کشور دعوت می‌شود مقاله‌های منتشر شده از سوی گروه را نقد و برای چاپ به مجله‌ی مطالعات ادبیات کودک ارسال دارند.
- برای هیئت داوران مایه‌ی مباهات است که کیفیت آثار بررسی شده و هنرمندیِ آفرینندگان این آثار به‌ویژه در دهه‌‌ی اخیر در حدی بوده است که دستمایه‌ی فرابالیدن اندیشه‌ی محققان و تدوین رویکردی مشخص شده است. طبیعی است تا داده‌هایی ارزشمند نباشند بحثهای نظری ژرف امکان‌پذیر نمی‌گردد. بحث های نظری در هر تحقیق برآمده از موردهایی است که مطالعه و بررسی می‌شوند. این تحقیق نشان می‌دهد که روند آفرینش و تولید کتاب های تصویری در ایران روبه‌رشد، شکوفایی و تحقق کتاب تصویری در معنایی است که کاملا در عرصه‌ی رقابت جهانی قابل ارائه است.
- این رشد بجز تحولات فرهنگی و اجتماعی جاری و قدرت گرفتن صدای کودکان و نوجوانان که بزرگسالان را واداشته به نیازهای آنان پاسخی درخور دهند نشانه‌ی حرکت ناشران به سوی فرهیختگی بیشتر و در نتیجه درکی ژرفتر از ماهیت کتابهای تصویری است. بجز این، دیالوگ هوشمندانه‌ی نویسندگان و تصویرگران با ناشران نیز در گرایش بنگاه‌های تولید و نشر این آثار به سرمایه‌گذاری بیشتر در این قلمرو و میدان دادن بیشتر به هنرمندان این حیطه مؤثر بوده است.
- در عین حال با توجه به تنومندی تولید آثار متوسط و در بسیاری موارد کم‌ارزش و با توجه به نهال‌گونه بودن روند اشتیاق‌آفرین آثار برتر توجه به نقص ها و آسیب ها ضروری است. مهمترین موردهای آسیب‌رسان به فرابالیدن و شکوفایی این نهال از نظر داوران جشنواره‌ی حاضر از این قرارند:
- پرگویی نویسندگان کتاب های تصویری و امکان ندادن به تخیل و اندیشه‌ی تصویرگر برای ورود موفق به گفت‌وگو با روایت واژگانی؛ در نظر نداشتن ماهیت مستقل این آثار در مقام اثری هنری و واحد که حاصل کار مشترک نویسنده، تصویرگر و هنرمندان دیگر است.
- غرقه‌شدن تصویرگران در سودای فتح جشنواره‌ها و بی‌توجهی یا کم‌توجهی ایشان به گفت‌وگو با مخاطب و متن واژگانی؛ ندیدن کتاب تصویری به مثابه اثری هنری و یگانه و شیفتگی ایشان در به‌کارگیری سبک ها و روش های دور از سلیقه و درک مخاطب و نیز گفت‌وگو گریز نسبت به متن واژگانی.
- پرورده نبودن دیدگاه فلسفی، اجتماعی، و روانشناسیک آفرینندگان آثار.
- گرایش هنرمندان آفریننده‌ی اثر به پاسخگویی به نیازهای خویش و نه به نیازهای کودکان و نوجوانان.
- اهمیت ندادن ناشران به کار گروهی مورد نیاز برای خلق کتابهای تصویری. متأسفانه هنوز آثار بسیاری وجود دارند که بدون مدیریت هنری تولید می‌شوند یا صفحه‌آرا و ویراستار ندارند. حضور نامهای مدیر هنری، صفحه‌آرا، ویراستار و طراح گرافیک در صفحه‌ی شناسنامه اثر نشانه‌ی درک ژرف ناشر از فرایند تولید این آثار است.
- هرچند تولید کتاب های تصویری‌داستانی روندی اشتیاق‌آفرین داشته و در طول ۴ دهه به تدریج شاهد خلق آثاری کاملا قابل رقابت در عرصه‌ی جهانی شده‌ایم متأسفانه در زمینه‌ی نقد هنوز در آغاز راهیم و در قلمرو کتاب نیز هرچند آثار سودمندی تألیف شده اما هنوز برای رسیدن به آستانه‌ی رقابت با آثار همانند جهانی به کوشش‌های بیشتری نیازمندیم. از این رو هیئت داوران هیچ مقاله و کتابی را در این زمینه در شمار نامزدهای خود معرفی نکرده است. داوران امیدوارند در آینده در فهرست اعلام شده‌ی خود شاهد نام منتقدان و مؤلفان آثار برتر در زمینه کتابهای تصویری و همچنین نام ویراستاران و صفحه‌آرایان نیز باشند.
- به نظر می‌رسد رشد کتابهای تصویری در مقام اثری هنری و یگانه برای مخاطبان خردسال چشمگیرتر بوده است. این نکته‌ای اشتیاق‌برانگیز است. در عین حال شایسته است تأکید شود که گروه‌های سنی بالاتر به ویژه نوجوانان نیز نیاز به چنین آثاری دارند و رمان یا داستانهای کوتاه نمی‌تواند تنها خواندنی مناسب برای آنان باشد.
- این نکته نیز هر چند بدیهی اما یادآوری آن ضروری است که نتیجه‌ی اعلام شده از سوی هیئت داوران نسبی و وابسته به نوع دیدگاه و رویکرد آنان است و طبیعی است که تحقیقهای دیگر و رویکردهای دیگر ممکن است به نتیجه‌هایی دیگر و ارزشیابیهایی دیگر برسند. همچنان که کتاب تصویری‌داستانی عرصه‌ی تجلی و رشد صداهای گوناگون است تحقیق و نظریه‌سازی در این قلمرو نیز نیازمند حضور صداهای گوناگون و سپس گفت‌وگوی مدام میان این صداها است. بنابر این هیئت داوران ضمن ارج نهادن بسیار بر کوشش‌های شایسته‌ی همه‌ی نویسندگان، تصویرگران، مدیران هنری، طراحان گرافیک، و دیگر هنرمندان و همچنین تمام ناشران ارجمندی که در راه تولید کتابهایی زیبا، خواندنی و پرورش دهنده‌ی ذوق، اندیشه و شخصیت کودکان پایدارانه گام برداشته‌اند منتخبان خود را به شرحی که اعلام می‌شود معرفی می‌کنند.
هیئت داوران جشنواره‌ی کتاب های تصویری‌داستانی: لاله آتشی، مرتضی خسرونژاد، فریبا خوشبخت، سودابه شکرالله‌زاده، فاطمه فرنیا، عطیه فیروزمند، سمانه قاسمی، گلبو مهاجر
اردیبهشت ۱۳۹۵
برگزیدگان چهار دهه فعالیت در قلمرو کتاب های تألیفی تصویری‌داستانی در ایران و ملاک ها
گونه خبر: خبرهای فرهنگ و آموزشکلیدواژه: جشنواره کتاب های تصویری‌داستانیدانشنامه موضوعی ادبیات کودک ایرانکتاب های تصویرینقد ادبیات کودکتصویرگی کتاب کودکنظریه کتاب های تصویریتخیل در کتاب تصویریمنبع: مرکز مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیرازاعلام برگزیدگان چهار دهه فعالیت در قلمرو کتاب های تألیفی تصویری‌داستانی در ایران
برندگان نخستین جشنواره‌ی کتاب های تصویری داستانی تالیفی (آثار منتشر شده بین سال های ۱۳۵۷-۱۳۹۰) اعلام شد. نتایج اعلام شده حاصل ۴ سال بررسی آثار تألیفی تصویری داستانی در گروه «کتاب های تصویری» مرکز مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز است.
در بیانیه ی داوران نخستین دور این جشنواره آمده است: «نتایج جشنواره‌ی کتاب های تصویری‌داستانی برخاسته از بخشی از طرح «تدوین دانشنامه‌ی موضوعی ادبیات کودک ایران» است. گروه کتاب های تصویری مرکز مطالعات طی بررسی ۴ ساله‌ی آثار منتشرشده در سالهای ۱۳۵۷ تا ۱۳۹۰ و طبقه‌بندی آن ها در گروه‌های عالی، بسیار خوب، خوب، متوسط و بیرون از فهرست، مجموعه‌ای از آثار و هنرمندان و ناشران کتاب های تصویری را که برمبنای ملاک های گروه برگزیده‌اند به پژوهشگران، آموزگاران، خانواده‌ها و همه دست‌اندرکاران ادبیات کودک ایران معرفی می‌کند. نتایج این بخش از تحقیق در آینده در قالب کتابی با عنوان «کتابشناسی توصیفی‌تحلیلی کتاب های تصویری‌داستانی ایران (سال های ۱۳۵۷-۱۳۹۰)» منتشر خواهد شد. لازم به یادآوری است که کتاب های بررسی شده تنها دربرگیرنده‌ی آثار تألیفی هستند و شامل کتاب های بازنویسی، بازآفرینی و ترجمه نمی‌شوند.»
در نخستین جشنواره کتاب های تصویری تالیفی، در بخش نویسندگی تقدیرنامه‌ی نویسنده‌ی برتر به احمدرضا احمدی، و محمدرضا شمس و فریبا کلهر و دیپلم افتخار نویسندگی به محمدرضا شمس تقدیم شد.
در بخش تصویرگری هیئت داوران به دلیل سبک تألیفی و متفاوت و استمرار در کار خلاق و مؤثری که علی خدایی با آفرینش آثاری ساده و منطبق بر نیازهای کودکان خردسال انجام داده آثار ایشان را بیرون از رقابت بررسی کرده و این هنرمند را شایسته‌ی دریافت دیپلم افتخار دانستند و از میان نامزدان تصویرگری تقدیرنامه‌ی هنرمند برتر به نگین احتسابیان، و مهکامه شعبانی و حافظ میرآفتابی تقدیم شد.
در بخش طراحی گرافیک دیپلم افتخار به آقای کورش پارسانژاد تعلق گرفت.
در بخش مدیریت هنری تقدیرنامه‌ی هنرمند برتر به خانم فریده شهبازی تقدیم شد.
در بخش مجموعه‌ها تقدیرنامه‌ی مجموعه‌ی برتر به مجموعه‌های رنگ عشق (از انتشارات نظر)، سفرهای کرگدن (از انتشارات امیرکبیر) و کتاب های مرغک (از کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان) اهدا شد.
در بخش کتاب ها ۱۰ اثر از میان ۱۶ اثر نامزد شده، تقدیرنامه‌ی اثر برتر را دریافت کردند:
- چه عیبی داره! فریبا کلهر، سحر حق‌گو، به‌نشر (کتابهای پروانه)، ۸۸.
- داستان زندگی پرثمر و باافتخار مداد قرمز، عباس کیارستمی و داریوش دیانتی، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، ۶۰ و ۸۶.
- دالّی، مهدی معینی، پرویز کلانتری، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، ۶۳ و ۷۴.
- دو دوست، هدی حدادی، شباویز، ۸۶.
- دیو سیاه دُم‌به‌سر، طاهره ایبد، مهکامه شعبانی، امیرکبیر (کتابهای شکوفه)، ۸۹.
- رؤیای باد، نادر شریفی، حافظ میرآفتابی، شباویز، ۸۴.
- قصه‌ی پنیرک، فاطمه ابطحی، سیاوش مظلومی‌پور، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، ۷۲ و ۷۹.
- قوقولی غوغول، حدیث لزرغلامی، نگین احتسابیان، افق (کتابهای فندق)، ۸۹.
- من نمی‌ترسم، سرور کتبی، نرگس محمدی، به‌نشر (کتابهای پروانه)، ۸۷.
- ننه‌گلاب، محمدرضا شمس، هدی حدادی، نشر شهر، ۸۷.
در بخش ناشران تقدیرنامه‌ی ناشر برتر به نشر افق، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و نشر نظر تعلق گرفت.
ملاکهای داوری کتابهای تصویری‌داستانی کودکان و نوجوانان نیز به قرار زیر بود:
۱. بهره‌مندی از متن واژگانیِ ادبی: برخوردار از خلاقیت، سادگی، روانی، انسجام زبانی، منطق و ساختار رواییِ مناسب با مخاطب، دور از زیاده‌گویی.
۲. بهره‌مندی از متن تصویری هنرمندانه: برخوردار از خلاقیت، طراحی قوی، خیال‌انگیزی، رنگ‌پردازی مناسب با اثر و مخاطب، دارای ساختار رواییِ متناسب با متن واژگانی و مخاطب، فضاسازی، شخصیت‌پردازی، زمینه‌آفرینی و انتخاب زاویه‌دید مناسب، دربردارنده‌ی دیدگاهِ ویژه‌ی تصویرگر (نسبت به روایت واژگانی).
۳. برهم‌کنشِ تفسیریِ واژگان و تصویرها با تأکید بر نقش کارگردان‌گون تصویرگر و سناریست‌گون نویسنده (نویسنده در جایگاه فیلم‌نامه‌نویسی ظاهر می‌شود که متن واژگانی را همچون فیلم‌نامه‌ای دکوپاژنشده آماده می‌کند و تصویرگر همچون کارگردانی که این متن را دکوپاژ می‌کند و به تصویر می‌کشد).
۴. برخورداری از پرامتن (paratext) مناسب (شامل آستر پیشباز و بدرقه، صفحه‌ی شناسنامه، صفحه‌ی عنوان، متن واژگانی و تصویری رو و پشت جلد، اندازه و فرمت کتاب، نوع و اندازه‌ی فونت، کیفیت چاپ) در جهت کلیت‌بخشی به اثر.
۵. طرفداری از کودک و نوجوان در جایگاه شخصیت داستانی و مخاطب: استفاده از شگردهای توانمندسازی، تمرکززدایی، خوانش انتقادی؛ احترام به فهم کودک، پرهیز از شعاری‌بودن، توجه به موضوعها و درونمایه‌های مورد نیاز مخاطب، طرح انعطاف‌پذیر موضوعها و درونمایه‌ها، پرهیز از کلیشه‌های جنسیتی، نژادی، طبقاتی، فرهنگی و دینی، برخورداری از امید و شوق به زندگی و تغییر.
۶. توجه به کنش‌گری و سوژگی دو سویه‌ی شخصیتها (کودک (یا جانشین او) و بزرگ‌سال).
۷. برخورداری از طنز، شوخ‌طبعی و پرسش‌انگیزی.
۸. داشتن اصالت (نویسنده و تصویرگر سبک ویژه و یگانه‌ی خود را داشته باشند؛ همچنین کارهای پیشین خود را تکرار نکرده باشند. و کتاب در کل نسبت به آثار مشابه اصیل و گامی به پیش باشد).
۹. برخورداری از سادگی و همزمان پیچیدگی و ژرفا.
۱۰. تبدیل‌شدن اثر به کلیتی یگانه (کتاب تصویری کلیتی بیش و مستقل از جمع ساده‌ی اجزای تشکیل‌دهنده‌ی آن است).
داوران این جشنواره لاله آتشی، مرتضی خسرونژاد، فریبا خوشبخت، سودابه شکرالله‌زاده، فاطمه فرنیا، عطیه فیروزمند، سمانه قاسمی، گلبو مهاجر بودند.
بیانیه هیئت داوران نخستین جشنواره کتاب های تصویری‌داستانی
گونه خبر: خبرهای فرهنگ و آموزشکلیدواژه: کتاب های تصویریبرندگان نخستین جشنواره کتاب های تصویری داستانی تالیفیتصویرگران ایرانیکتاب تصویریمرکز مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیرازمنبع: مرکز مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز