تازه‌های آموزک

شاید شما هم تجربه هم کلام شدن با مادرانی را دارید که مدام در مورد روش‌های فرزندپروری، نبوغ کودکانشان و امکاناتی که برای فرزندشان فراهم می‌کنند، صحبت می‌کنند. این مادران مرتب در هر گفتگوی دو یا چند نفره، به تعریف از فرزندشان می‌پردازند و او را اسوه هوش و ذکاوت معرفی می‌کنند. مدام در مورد اینکه فرزندشان را در چند کلاس ثبت نام کرده‌اند، چند کتاب برایش خریده‌اند، در خانه به چند زبان خارجی با او صحبت می‌کنند و خلاصه اینکه تا چد حد مادر خوبی هستند صحبت می‌کنند.

کودکان در سنین خردسالی به هویت جنسیتی خود پی می‌برند و خود را در دسته پسران یا دختران جای می‌دهند. درست است که تفاوت‌های جنسیتی آن چنان بارز و مشخص نیستند اما به هر حال خطوط باریکی بین توانایی‌ها و مراحل رشد دختران و پسران وجود دارد. 

یکی از راه‌های ایجاد بحث و گفتگو حول موضوعات درسی در کلاس درس، استفاده از طبقه بندی شناختی بلوم است. این طبقه بندی، سطوح یادگیری و درک مطلب را به صورت طبقه بندی شده ارائه می‌کند و برای هر طبقه، نشانه‌هایی خاصی را در نظر می‌گیرد که می‌تواند نه تنها برای تعیین اهداف آموزشی درس که حتی برای پیش بردن یک بحث کلاسی مفید، مؤثر باشد.

معمولاً سر کلاس، موضوعات درسی به صورت کاملاً منظم و ساختار یافته ارائه می‌شوند. برای مثال معلم یک سخنرانی را در مورد جنگ جهانی اول ارائه می‌کند، ریشه‌ها و عوامل جنگ را بر می‌شمارد، به تمام سؤالات از پیش آماده شده، پاسخ می‌دهد و هیچ سوالی را بدون جواب باقی نمی‌گذارد. چه بسا که خودش هم در آخر، چند سؤال را طرح می‌کند و از دانش آموزان می‌خواهد سؤال‌ها را همراه با جوابی که برایشان می‌خواند، یادداشت کرده و برای امتحان از بر کنند.

ایجاد مدارس طبیعت ۱۵ سال پیش از سوئد آغاز شد و اکنون در بسیاری از کشورهای اروپایی از جمله نروژ، فنلاند، آمریکا، ژاپن، کره جنوبی و دیگر کشورهای آسیای جنوب شرقی پیگیری می‌شود. انگیزه ایجادکنندگان مدارس طبیعت این است که با توجه به گسترش شهرنشینی و دسترسی نداشتن نسل امروز به طبیعت، شرایطی را فراهم کنند که بچه‌ها بتوانند فرصت تجربه لمس طبیعت در مراحل زندگی را دوباره داشته باشند.

گسترش فزاینده شهرنشینی و زندگی مدرن، انسان را از طبیعت جدا کرده است و این وضعیت روی رشد عاطفی و روحیه طبیعت دوستی کودکان ما و نیز رفتار آنها در قبال محیط زیست تأثیر منفی دارد. بر این اساس، ایجاد مدارس طبیعت به عنوان راهکاری برای نجات محیط زیست چند سال است در دنیا آغاز شده و ایران نیز اکنون با دارا بودن ۱۸ مدرسه طبیعت در نظر دارد تا پایان سال جاری این تعداد را به ۲۴ مدرسه افزایش دهد تا گام مهمی در راستای آموزش و حفظ محیط زیست برداشته باشد.

در شروع هر سال تحصیلی جدید، ما شاهد اجرای روش‌های جالب و متفاوت توسط مسئولین و مربیان برای جذاب سازی محیط آموزشی دانش آموزان هستیم. تجربیات من (نویسنده) به عنوان یک مربی بعد از بازدید از محیط‌های آموزشی مختلف، این ایده را برایم به دنبال داشت که در اینجا ۲۰ روش برای ایجاد کلاس‌هایی امن، باز و جذاب را به شما ارائه کنم.

بهتر است برای پاسخ دادن، به دانش‌آموزان فرصت کافی بدهید. تحقیقات نشان می‌دهند که «سه ثانیه» بهترین زمانی است که می‌توان برای پاسخ به یک سؤال درنظر گرفت. اگر کودکی سریعاً گفت: «نمی‌دانم» به او فرصت بیش‌تری برای فکر کردن بدهید. به‌علاوه، می‌توانید بعد از منتظر شدن، به او سرنخ بدهید. برای مثال صداهای آغازین کلمه موردنظر یا چند کلمه از پاسخ را به‌عنوان تشویق به او بگویید.

عصری که ما در آن زندگی می‌کنیم عصر اطلاعات و دانایی است. در این عصر یکی از مهمترین اهدافی که باید دنبال شود؛ پرورش قدرت تفکر افراد جامعه است و برای رسیدن به این مقصود باید از کودکی آغاز کرد و ذهن کودکان را با شیوه‌های مناسب پرورش داد. در بین شیوه‌های مختلف آموزش تفکر به کودکان بهترین شیوه، پرورش ذهن از طریق بازی است که در این نوشتار چند نمونه از بازیهایی که در پرورش استعدادهای فکر کودکان موثرند معرفی شده است.

عصری که ما در آن زندگی می‌کنیم عصر اطلاعات و دانایی است. در این عصر یکی از مهمترین اهدافی که باید دنبال شود؛ پرورش قدرت تفکر افراد جامعه است و برای رسیدن به این مقصود باید از کودکی آغاز کرد و ذهن کودکان را با شیوه‌های مناسب پرورش داد. در بین شیوه‌های مختلف آموزش تفکر به کودکان بهترین شیوه، پرورش ذهن از طریق بازی است که در این نوشتار چند نمونه از بازیهایی که در پرورش استعدادهای فکر کودکان موثرند معرفی شده است.

می دانیم که سبک‌های یادگیری مختلفی وجود دارد کارشناسان عمدتاً سه روش یادگیری را در انسان‌ها شناسایی کرده‌اند. به باور آنها، انسان‌ها از طریق دیدن، شنیدن یا حرکت می‌آموزند. البته این به آن معنا نیست که افراد برای یادگیری موضوعات مختلف از سبک‌های یادگیری متفاوتی استفاده نمی‌کنند بلکه بالعکس معمولاً تمام انسان‌ها از تمام قوای حسی و حرکتی خود در مواقع مختلف استفاده می‌کنند اما به طور معمول یکی از این روش‌ها، غالب است و فرد یا از طریق دیدن یا شنیدن و یا حرکت کردن، بیشتر می‌آموزد.

طراحان این برنامه و بسیاری دیگر از اندیشمندان این عرصه، بر این عقیده‌اند که فلسفه برای کودکان برنامه‌ای برای افزایش مهارت تفکر نقاد و خلاق در درک مسائل فلسفی نزد کودکان است. این برنامه در پی‌ِ جریانی است که پرسیدن و به عبارتی فلسفیدن را به کودکان آموزش دهد.

طراحان این برنامه و بسیاری دیگر از اندیشمندان این عرصه، بر این عقیده‌اند که فلسفه برای کودکان برنامه‌ای برای افزایش مهارت تفکر نقاد و خلاق در درک مسائل فلسفی نزد کودکان است. این برنامه در پی‌ِ جریانی است که پرسیدن و به عبارتی فلسفیدن را به کودکان آموزش دهد.

محیط اجتماعی و شرایطی که یک کودک در آن رشد می‌کند، فعالیت‌هایی که انجام می‌دهد، دوستانی که دارد، آموزش‌هایی که می‌بیند و طرز تلقی و بینشی که تحت تأثیر این شرایط از جهان پیرامون خود و اجتماع می‌یابد، همگی روی شکل گیری شخصیت او و نقش‌پذیری اجتماعی‌اش در آینده تاثیرات انکار ناپذیری دارند. پس عجیب نخواهد بود اگر جامعه‌شناسان و روانشناسان تصمیم بگیرند برای تحلیل شخصیت یک انسان نوعی، یا یافتن علل ایجاد مشکلات روانی-رفتاری در او و آسیب‌شناسی ناهنجاری‌هایش به گذشتهٔ او بازگردند

آیا کودک شما برای تجسم چیزی، از دست‌هایش استفاده می‌کند؟ آیا او چهره‌ها را بهتر از نام‌ها به خاطر می‌آورد؟ آیا استعداد خوبی در نقاشی و طراحی دارد؟ تمام این‌ها نشانی از آن است که کودک شما هوش دیداری بالا و سبک یادگیری تجسمی دارد.

به طور کلی می‌توان سه سبک یادگیری متفاوت بر اساس حواس پنجگانه تعریف کرد: سبک دیداری، شنیداری و حرکتی.

کودکانی که از طریق نگاه کردن و دیدن می‌آموزند، در دسته یادگیرندگان دیداری قرار می‌گیرند. گلوریا موسکویتز-سویت ، روان شناس بالینی یادگیرندگان دیداری را این طور تعریف می‌کند "کسانی که برای یاد گرفتن به نگاه کردن وابسته هستند.".

سال‌ها است که بسیاری از مردم و کارشناسان، نگران رویه تک بعدی نظام‌های آموزشی هستند. به عقیده این افراد، نظام آموزشی بیش از آنکه به زندگی واقعی افراد خدمت کند، صرفاً در مسیر انتقال دانش تئوریک قدم بر می‌دارد. آموزش و پرورش از آغاز تا به انتها، نهادی است برای آموزش مفاهیم، نظریه‌ها، و به طور کلی رشد شناختی و ذهنی افراد در چنین نظامی جایی برای خلاقیت و آفرینندگی وجود ندارد؛ مهارت‌های زندگی در دنیای واقعی آموخته نمی‌شود و دانش آموزان منفعلانه تنها مصرف کننده دانش و آموزش هستند بی آنکه خود نقشی در خلق و ساختن دنیای خود داشته باشند.

طرحی جدید در یکی از محله‌های شهر سیاتل آمریکا برای تشویق کودکان به بازی در خیابان به تازگی سر و صدای زیادی به پا کرده است.

طرحی جدید در یکی از محله‌های شهر سیاتل آمریکا برای تشویق کودکان به بازی در خیابان به تازگی سر و صدای زیادی به پا کرده است.

تحقیقات علمی راه‌های زیادی را برای افزایش انگیزه یادگیری در دانش آموزان پیش روی ما می‌گذارد تقریباً هیچ یک از این راه‌ها نیازمند صرف پول و هزینه زیادی نیست و تقریباً هر معلم باهوش و علاقمندی در اثر تجربه می‌تواند بر موفقیت این روشها صحه بگذارد.

گروهی از دانش آموزان در موسسه معماری دانشگاه فنی برلین، دروس برنامه ریزی ساخت و ساز و طراحی همگام با محیط زیست را فرا می‌گیرند.