خبر جمع کن
فیلم کوتاه عمو سیبیلو - بهرام بیضایی
فیلم کوتاه عمو سیبیلو - بهرام بیضایی
گزارشی از طرح کتابدرمانی کودکان سوری در لبنان
گزارش زیر را جولیندا ابونصر از دفتر ملی کتاب برای نسل جوان لبنان از پروژه ی کتابدرمانی کودکان سوری در لبنان نوشته است که در نهمین شماره از خبرنامه آسیا، اقیانوسیه و شمال افریقا دفتر بین المللی کتاب برای نسل جوان منتشر شده است.
پس از گذشت سه ماه سرانجام وزارت آموزش و پرورش با اجرای طرح قصهدرمانی برای کودکان آواره سوری در لبنان موافقت کرد.
هشتاد کودک از مدرسه جابر احمدال سوباح در منطقهی پر تمرکز بیروت و صد کودک از مدرسه برج حمود را گرد هم آوردیم تا طرح قصهدرمانی را آغاز کنیم که از سوی دفتر کتاب برای نسل جوان لبنان اجرا میشود. در تاریخ جمعه ۱۰ آوریل برنامه در بیروت آغاز شد و چون پس از امتحانهای دولتی امکان استفاده از ساختمان مدرسه را نداریم برنامه تا ماه مه ادامه خواهد داشت. برای همین باید ساعتهای بیشتری از روز را ، از ساعت سه تا پنج ، به اجرای طرح اختصاص دهیم و به جای این که مانند سال گذشته هر روز با دو گروه از کودکان کار کنیم،به یک گروه اکتفا کنیم. افزون بر آن باید از روزهای تعطیل هم استفاده کنیم تا تعداد جلسه ها کم نشود و بتوانیم برنامه را تکمیل کنیم. چهار آموزگار و هماهنگ کننده های سال گذشته امسال هم من را همراهی میکنند. برای معرفی مواردی که به برنامه اضافه شده است و نیز آشنایی با کتابهای جدید، این آموزگاران و هماهنگکننده ها آموزش هم دیده اند. پنج آموزگار و یک هماهنگ کننده ی جدید در اجرای طرح در مدرسه برج حامود آموزش دیده اند. به دلایل تدارکاتی برنامه با تاخیر دو هفته ای در این مدرسه آغاز شد. برنامه در این مدرسه تا ماه جولای کامل خواهد شد. در پایان ماه مه دوباره باید برای ادامه ی طرح اجازه بگیریم. جلسهها روزهای شنبه، روز تعطیل، است. باقی دیدارها روز جمعه است. سرپرستی اجرای طرح در دو مدرسه را خود به عهده داشتم و از نتایج آن هم خوشحال هستم. همراه کودکان در کلاسهای درس مینشینم، رفتارشان را مشاهده میکنم، به داستان هایشان گوش میکنم، به لحظاتی که عاطفی میشوند و از تجربه های خود میگویند، به لبخندها و اشکهایشان توجه میکنم. اگر لازم باشد با کودکان به صورت انفرادی کار میکنم. گزارش از درد و رنجی که این کودکان میکشند، بسیار دشوار است اما تلاش میکنم برخی از داستانهای وحشتناکی که آنها شاهد آن بودند را خلاصه بگویم. برخی از آن ها هنگام گزارش رویدادها و اتفاق هایی که شاهدش بودند به قدری احساساتی میشوند که زیر گریه میزنند در حالی که برخی از آنها بغض می کنند و داستان را نیمه تمام میگذارند و سکوت می کنند. گروهی را که نمی توانند داستان شان را ادامه دهند، تشویق میکنیم دلایل رنج و درد خود را نقاشی کنند و یا بنویسند. پس از گذشت چند هفته وقتی کودکان بیشتر احساس امنیت کردند، به نظر می رسد راحتتر احساسات خود را بیان میکنند و آرام میشوند. این کودکان هشت تا سیزده سال داستان های پر هیجانی تعریف میکنند که شاهدشان بوده اند. برخی از گفته هایشان را در این گزارش نقل قول میکنم. داستانهای آن ها به قدری دردناک است که کم کم به آنها گوش کرده ایم، زیرا هم برای ما و هم خودشان بازگویی آن حوادث در طول یک روز بسیار دردناک است، اما میدانیم بازگویی و ابراز احساسات موجب میشود از آن احساسات مخرب و بغض های فرو خورده رهایی پیدا کنند. در کل هدف این طرح هم همین است.
«قبل از آن که به لبنان بیاییم، زمانی که از ده مان به ده دیگری می رفتیم، یک عالمه آدم مرده، خون، بدنهای تکه تکه روی جاده ها دیده ام. بمب ها صدای بلندی دارند و از آسمان به زمین میافتند. خیلی ترسیده بودم. »
دختری ده ساله «جلوی چشمم پدر و برادرم را کشتند.» این دختر هشت ساله با صورتی پر از اشک که نگرانی در آن موج میزد به سختی توانست جمله اش را تمام کند و بگوید که پدرش او را بیش تر از برادر و خواهرهایش دوست میداشت و خیلی دلش برای پدر تنگ شده است. درد و رنجی که در چشمانش است بسیار سوزناک است.
«ارتشی دیدم که انگشت ها و دست مردی را که سیگار میکشید، بریدند. به او گفتند سیگار کشیدن خلاف مذهب است.» یک پسر نه ساله.
دختر دوازده ساله ای که چهار برادر و خواهر کوچکتر از خود دارد می گوید: «آن ها مادر و پدرم را بردند و ما نمی دانیم کجا. در لبنان با مادربزرگ و پدربزرگم زندگی میکنیم.»
«داعش من، مادرم، خواهرانم را مجبور کرد بیایستیم، ما را با طناب بستند و وادارمان کردند شاهد صحنهی مرگ پدرمان باشیم و جلوی چشم مان سر پدرمان را زدند.»
دختری نه ساله ای گفت: «پدرم برای دولت کار میکرد. وقتی گریه میکردم مردی با تفنگش به سرم ضربه زد. خیلی ترسیده بودم.»
دختری دوازده ساله گفت: «انتفجاری رخ داد و بمبی در مدرسه مان افتاد. هرگز آن انفجار را فراموش نمیکنم... بسیار ترسناک بود. بسیاری از دوستانم زخمی شدند و بعضی از آن ها هم کشته شدند و بعضی هم دست و پاهایشان را از دست دادند. من هم چشمهایم را از دست دادم.»
دختری نه ساله گفت: «آنها مدرسه را بمباران کردند اما من همچنان به مدرسه رفتم چون مدرسه را دوست دارم. الان ناراحت هستم چون دیگر مدرسه ندارم. نزدیک بود در این راه بمیرم.»
دختری ده ساله گفت:« وقتی داعش اتومبیل ما را هدف گرفت داشتیم شهرمان را ترک میکردیم، دیدم تیری به سر پدرم خورد.»
دختر هشتساله گفت: «شبها خوابهای ترسناک میبینم و با جیغ از خواب بیدار میشوم. مادرم به من می گوید فکرهای خوب خوب بکنم تا خوابم برود.»
یک پسر نه ساله گفت: «مردان در حالی که صورت هایشان را پوشانده بودند، تفنگ به دست به خانه مان آمدند پدرم، برادر و خواهر بزرگم را بردند. دستبند طلای مادرم را بردند و با لحن بدی از مادرم خواستند چادرش را سرش کند و جیغ نکشد. گریه میکردم و ترسیده بودم. مادرم ما شش بچه را به خانه ی مادربزرگم برد و بعد به لبنان آمدیم.»
پسری ده ساله گفت : «وقتی رفتم نان بخرم دیدم مردم سر نان دعوا میکنند و بعد تیری به سر مردی خورد و روی زمین افتاد و مرد. یک عالمه خون روی زمین جاری شد و من ترسیده بودم و گریه میکردم.»
پسر نه ساله ای که اشک میریخت و صدایش گرفته بود برایمان گفت که چگونه نیروهی داعش پدربزرگ و مادربزرگش را سوزانده اند و اضافه کرد که چقدر پدربزرگ و مادربزرگش را دوست داشتو این که همسایگان او و خواهرش را نجات داده اند و او را به خانه ی عمویش برده اند و عمو آن ها را به لبنان آورده است. والدین شان هم چند هفته قبل کشته شدند.
در پایان هفته هفتم در مدرسه ی جابر احمد ال سوباح و در دو ساعت پایانی جلسه کودکان را دور هم جمع کردیم و به آن ها کتاب هدیه دادیم. از هر گروه خواستیم برای گروه دیگر برنامه ای مانند تهیه پوستر، داستان، نمایش و شعر اجرا کنند. کودکان از اجرای نمایش و برنامه هیجان زده شده بودند و دیدن این همه شادی و هیجان خوشحال کننده بود. گوشه ای از برنامه را برایتان نقل میکنم: کودکان در حالی که اشک شوق در چشمانشان دیده میشد ترانههای میهنی پرستانه می خواندند و از عشق به کشور و سرزمینشان می گفتند. برخی از آن ها بغض کرده بودند و نمیتوانستند شعر را بخوانند و برخی دیگر با قدرت خواندن ترانه را ادامه میدادند. حتی پسران هم مانند دختران گریه میکردند. یکی از گروه ها پوستری درباره جنگ آماده کرده بود و یکی از پسرها داستانی درباره ی زشتی جنگ و این که جنگ او را از خانه، و خانواده، دوستان، کشورش، مدرسه و بازی با کودکان دیگر محروم کرده است و سبب ترس در وجود او شده است نوشت و آن را برای دیگران خواند. از پسری که پوسترش را با لکه های مشکی رنگ کرده بود خواستیم درباره ی آن بگوید و او در میان هق هق گریه هایش گفت این لکههای سیاه روزهای تاریک او است. بعدها متوجه شدم این کودک تنها عضو بازمانده ی خانواده ای هفت نفری است که اتومبیل شان هنگام فرار از آلپو بمباران شده است. او با اقوامش در لبنان زندگی میکرد. اندوه در چهره اش نمایان بود و به ندرت صحبت میکرد حتی هنگامی که او را تشویق به حرف زدن میکردیم. یک پسر نه ساله ی دیگر دلش می خواست سرود ملی سوریه را با خواهرش بخواند. با اشتیاق خواندن آن را آغاز کرد، اما نتوانست آن را تمام کند. از ترانه خواندن دست کشید و در حالی که گریه میکرد، از اتاق بیرون رفت و خواهر او به همراه کودکان دیگر ترانه را خواندند. این ها کمی از داستانهای وحشتناک و ناراحت کنندهی کودکان بود و آنها بیش از سن شان درد و رنج کشیده اند به جای آن که با شادی، درس بخوانند، بازی کنند و از زندگی لذت ببرند و برای آینده آماده شوند. آرزو میکنم صدا و اشک های این کودکان به حاکمان و تصمیمگیرندگانی برسد که فکر میکنند جنگ، انزجار و جنگیدن راه حل مشکلات سیاسی است. بشر از تجربه های دیگران درس نمیگیرد!!! فکر میکنم باید در مدرسه ها بیشتر درس تاریخ تدریس شود. پیوست این نامه عکس های کودکانی است که امیدواریم درد و رنجشان با کاشتن دانه ی عشق در قلبهای زخم خورده شان، آوردن لبخند به صورتهای غمگینشان، نشان دادن دنیای انسانی تر در داستان هایی که میخوانیم، کم شود، با عشق داستانهایمان را به اشتراک میگذاریم و دلسوزانه به تجربههای وحشتناک آنها گوش میکنیم. فرصت ابراز احساسات با گریه کردن، گفتن، نقاشی کشیدن، اجرای نمایش، موجب میشود بسیاری از این احساسات منفی را از خود دور کنند. این کار از سوی کمک برخی از اعضای آی بی بی وای در سراسر دنیا و آموزگاران مدرسه و من و برخی اعضای بخش آی بیبیوای لبنان امکان پذیر شده است. قدردان دوستان دفتر بینالمللی کتاب برای نسل جوان هستم که در احیای شادی به این کودکان محروم یاریگر ما بوده اند. باور دارم با کمک به این کودکان بشریت را اشاعه میدهیم و جلوی تنفر و انزجار، خشم و انتقامی را که در این کودکان به وجود آمده است میگیریم، کودکانی که تصمیمگیرندگان و حاکمان فردا خواهند شد. امیدوارم دفتر بینالمللی کتاب برای نسل جوان مشعل صلح، درک و عشق میان افراد بشر را در سرتاسر دنیا روشن نگاه دارد.
جولیندا ابونصر، هفت جولای ۲۰۱۵
گونه خبر: خبرهای فرهنگ و آموزشمنبع: دفتر بین المللی کتاب برای نسل جوانمسابقه کتابخوانی در شرکت سازورسازه آذرستان
در پی گشایش کتابخانه «با من بخوان» شرکت سازور سازه آذرستان، کارشناسان با من بخوان با پشتیبانی مسئولان این شرکت از کودکان و نوجوانان خانوادههای سازورسازه و شرکت عمران آذرستان دعوت کرده است تا در مسابقه کتابخوانی «کدام کتاب را بیش از تر از همه دوست داشتم !» شرکت کنند.
هدف از برگزاری این مسابقه ترویج کتابخوانی در میان کودکان و نوجوانان و تشویق خانوادهها به کتابخوانی با فرزندانشان است. در این مسابقه کارشناسان با من بخوان از میان کتابهای کتابخانه، فهرستی از کتابها را برای هر گروه سنی مشخص کردهاند و از کودکان و نوجوانان و خانوادههای آن ها خواستهاند که این کتابها را از کتابخانه امانت بگیرند و کتابهای محبوب خود را برگزینند. در گروههای سنی صفر تا ۶ سال که کودکان خواندن نمیدانند، مادران و پدران باید کتابهای مشخص شده را برای فرزند خود بخوانند و با توجه به واکنش های کودکان خود به هر کتاب از یک تا پنج ستاره امتیاز دهند و به پرسش های سادهای که درباره دلایل این امتیاز در فرم ارزیابی آمده است، پاسخ گویند. برای گروه سنی ۷ تا ۱۲ سال، والدین و فرزندان میتوانند به طور مشترک در خواندن و امتیازدهی به کتاب ها مشارکت کنند. از نوجوانان ۱۳ سال به بالا هم خواسته شده است افزون بر خواندن کتابهای فهرست و ارزیابی آنها، دیدگاه خود را بنویسند و برای کارشناسان بفرستند. افرادی که همه کتاب ها را بخوانند و دیدگاه های خود را به شیوه ای درست و روشن بیان کنند، در فهرست برندگان قرار می گیرند. برگزاری این مسابقه شور و اشتیاق زیادی به کتابخانه سازور سازه و عمران آذرستان بخشیده است. کارشناسان با من بخوان و مسئولان شرکت سازورسازه و عمران آذرستان امیدوارند با اجرای این برنامه گامی در جهت تشویق کودکان، نوجوانان و والدین آن ها به خواندن کتاب و گسترش فرهنگ کتابخوانی در میان خانوادهها برداشته شود. با اجرای برنامه با من بخوان در شرکت سازور سازه آذرستان در سال ۹۳، از مهر ماه سال جاری کتابخانه شرکت سازور سازه آذرستان با بیش از ۴۰۰۰ جلد کتاب با کیفیت در فضایی نو شروع به کار کرده است و همه کارگران و کارمندان میتوانند با مراجعه به این کتابخانه با راهنمایی کتابداران و کارشناسان کتابهای مورد نیاز فرزندان خود را انتخاب کنند و به امانت ببرند. در این کتابخانه علاوه بر کتابهای ویژه کودک و نوجوان، کتابهایی با موضوعهای روانشناسی، آموزش و پرورش و ترویج کتابخوانی نیز وجود دارد تا والدین در این زمینهها آگاهی بیشتری یابند و بتوانند به فرزندان خود بیش از پیش یاری رسانند.
کلیدواژه: مسابقه کتابخوانیبا من بخوانچگونه میتوان مشکلات رفتاری و روانی کودکان را درمان کرد؟
یک روانشناس گفت: بازی درمانی یکی از روشهای موثر در درمان مشکلات رفتاری و روانی کودکان است و براساس انعکاس رفتار کودک انجام میگیرد.
فرشته صاقیان، اظهار کرد: در این فن کودک نسبت به اعمال و رفتار خودآگاه میشود و درواقع درمانگر از موقعیت بازی برای ایجاد ارتباط با کودک استفاده کرده و تلاش میکند تا به تخلیه هیجانی او و حلوفصل مشکلات در زندگی عادی بپردازد.
این روانشناس ادامه داد: بهطورکلی بازی نقش مؤثری در رشد کودک دارد، به همین خاطر در خلال بازی میتوان به بسیاری از ویژگیها، مسائل و میزان رشد پی برد.
در واقع بازی در انواع کودکان و نوع ویژگیهایی که از خود ظاهر میسازند با یکدیگر تفاوت دارد، هرچند نوع بازیها در گروههای سنی مختلف مشترکاتی دارد اما نوع حضور کودک در آنها از اهمیت ویژهای برخوردار است. ازاینرو درمانگر به کودک کمک میکند تا احساسات منفی و رویدادهای ناراحتکنندهای را که نتوانسته با آنها کنار بیاید درک کند.
وی افزود: همچنین درمانگر بهجای استفاده از روشهای درمانی رایج بزرگسالان مانند گفتوگو و توضیح درباره چیزی که سبب ناراحتی آنها شده است از بازی برای برقراری ارتباط به شیوه خود بهره میگیرد، بدون آنکه کودک احساس کند در حال بازجویی یا تهدید است. این در حالی است که کاربرد اصلی بازیدرمانی مختص کودکانی است که ناسازگارند و در حل مسائل مربوط با سازگاری با مشکل مواجهاند.
صادقیان تصریح کرد: انواع اختلالات از قبیل افسردگی، ترس، اضطراب، دروغ گفتن و پرخاشگری که ریشه در احساسات و هیجانات کودک، سازگاری او با محیط و مواردی ازایندست دارد را میتوان با این روش درمان کرد.
این روانشناس در خصوص موقعیت مناسب برای بازیدرمانی خاطرنشان کرد: این روش معمولاً در کلینیکهای مشاورهای که مجهز به اتاق بازی هستند انجام میگیرد؛ چراکه در این اتاقها فضا و اسباببازیهای مناسبی که رفتارهای کودک را محدود نمیکند وجود داشته و حتی گاهی درمانگران از فضای مدارس و مهدهای کودک نیز بهره میگیرد.
درواقع بازی مؤثرترین و پرمعناترین راه یادگیری و یکی از بهترین مسیرها برای تربیت کودک است، به همین خاطر میتوان به جرات گفت کودکان در طول بازی مشغول یک کار جدی هستند.
وی تأکید کرد: آمادگی جسمی و روحی برای مقابله با مشکلات بخشی از فلسفه بازی کودکان است بنابراین بازی هرچه گستردهتر، پیچیدهتر و اجتماعیتر باشد کودک از مصونیت روانی بیشتری برخوردار میشود. همچنین کشف دنیای اطراف بخش دیگری از فلسفه بازی است که کودک حس کنجکاوی خود را از این طریق ارضا میکند. درواقع بازی تن و روان کودک را واکسینه کرده و مسئولیت اجتماعی و اقتصادیای که در آینده باید به دوش بکشد را به او میآموزد.
منبع:
خبرگزاری ایسنا
http://goo.gl/ih6byS
نوشته چگونه میتوان مشکلات رفتاری و روانی کودکان را درمان کرد؟ اولین بار در کتاب هدهد پدیدار شد.
رونمایی از دو فهرست کتاب در جشن لاک پشت پرنده
فهرستهای برترین كتابهای كودك و نوجوان پاییز و زمستان سال ۹۳، از دید داوارن لاک پشت پرنده در شهر كتاب مركزی برگزار میشود.
جشن لاك پشت پرنده كه بهانهای برای گردهمآیی و دیدار مخاطبان با نویسندگان و شاعران كودك و نوجوان است، امسال برای رونمایی و معرفی ۲ فهرست از كتابهای برگزیده این جایزه مستقل برگزار میشود. در این آیین بیش از ۵۰ شاعر، نویسنده و مترجم کتاب کودک و نوجوان دعوت شدهاند.
برگزارکنندگان دلیل رونمایی از دو فهرست ۱۵ و ۱۶ در دی ماه را جلوگیری از تداخل جشن پایان سال این جایزه و خرید شب عید اعلام کرده اند.
زمان: روز جمعه ۲۵ دی ماه، ساعت ۱۸
نشانی: خیابان شریعتی، بالاتر از تقاطع مطهری، نبش کوچه کلاته
تاکید صرف بر زبان رسمی به هویت بچهها لطمه میزند/ کم توجهی به زبانهای بومی در آثار کودک و نوجوان
مرتضی مجدفر، نویسنده و مترجم کودک و بزرگسال، معتقد است وقتی تاکید ما فقط بر زبان رسمی باشد به هویت بچهها لطمه میزنیم، بچهها در کنار زبان رسمی باید شعرها، داستانها، مثلها، چیستانها، معماها و بازیهای زبانی را نیز بیاموزند تا هویتشان را از دست ندهند.
مرتضی مجدفر در گفتوگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، گفت: پیشینه بسیار خوبی در زمینه تولید آثار به زبانها و لهجههای بومی ایران در آثار فولکلوریک و آثار پیشینیان ما وجود دارد، زمانی که ما هنوز ادبیات مکتوب نداشتیم مثلها، چیستانها و داستانها به شکل سینه به سینه از طریق لالاییهای مادربزرگها نسل به نسل منتقل میشده است اما از دهه ۳۰ به بعد که ادبیات کودک در کشور ما شکل گرفت چندان به تولید اثر براساس زبانها و لهجههای بومی توجه نشد.
این نویسنده کودک و بزرگسال ادامه داد: تفکری که در زمان گذشته در رژیم پهلوی در کشور ما حاکم بود برتری را فقط به زبان فارسی میداد و نه تنها اجازه تولید آثار به زبانهای بومی نمیداد بلکه مانع از انتشارشان هم میشد و افرادی که در این زمینه فعالیت میکردند چه سیاسی و چه غیرسیاسی در جرگه افراد مخالف رژیم طبقهبندی میشدند. بعد از انقلاب دو اصل در قانون اساسی شکل گرفت که براساس آنها آموزش و انتشار زبانهای قومی همراه با زبانهای فارسی در مطبوعات و صدا و سیما و مدارس آزاد بود. در سالهای اول انقلاب به دلیل بحرانها و هیجانهای موجود در فضای حاکم این دو اصل اجرا نشد، در سالهای بعد هم این دو اصل هیچ وقت محقق نشد و در حالی که شاهد توسعه تکنولوژیهای نوین بودیم و مادربزرگها جای خود را به برنامههای متمرکز کشوری صدا و سیما سپرده بودند. از سوی دیگر با توسعه فناوریهای ارتباطی در ابتدا به شکل قصهگوییهای تلفنی و بعد هم به صورت شبکههای مجازی، متاسفانه ردپای ادبیات قومی چه در حوزه بزرگسال چه در حوزه کودکان و نوجوانان به صفر یا نزدیک به صفر رسیده است.
کم توجهی به زبانهای بومی در آثار کودک و نوجوان
وی با بیان اینکه وضعیت انتشار این گونه آثار در حوزه بزرگسال بهتر از حوزه کودک و نوجوان است، بیان کرد: به ازای هر صد عنوان کتابی که به زبان ترکی در حوزه بزرگسال چاپ میشود یک جلد به زبان ترکی برای کودکان و نوجوانان چاپ میشود. به طورکلی شاید بتوانیم بگوییم ۵۰ عنوان کتاب به زبان ترکی برای بچهها منتشر شده است. شاید یک دلیل آن عدم سرمایهگذاری ناشران خصوصی در این زمینه باشد. البته کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به عنوان یک ناشر دولتی از جمله انتشاراتیهایی است که در این زمینه کموبیش فعالیتهایی دارد و کتابهایی برای کودکان و نوجوانان به زبانهای محلی منتشر کرده است یا کتابهای موجود را به زبانهای محلی ترجمه میکند.
مجدفر ادامه داد: در حال حاضر چیزی نداریم که بتوانیم درباره آن صحبت کنیم و بتوانیم تحلیل محتوا کنیم و از سویی دیگر هم ممانعتهای موجود برای صدور مجوز ماهها با دلیل غیرمنطقی میماند و میگویند رسمالخط فارسی ندارد مثلاً کلمه «گل» را در کتابی به زبان ترکی «گول» مینویسیم که موقع کسب مجوز میگویند اشتباه است و باید «گل» نوشته شود. درواقع ما برای کسب مجوز مجبوریم برخی رسمالخطها را عوض کنیم که به زبان مورد نظر آسیب میرسانند. در نتیجه رسمالخط کتابهایی که به زبان ترکی منتشر میشوند صحیح نیست.
وی با تاکید بر اینکه ما یک زبان مادری داریم و یک زبان رسمی، گفت: زبان مادری هویت ماست و زبان رسمی رسمیت ما و باید هر دوی آنها همزمان به کودک آموزش داده شود. آموزش زبان مادری برای فارسی زبانها راحتتر است زیرا با زبان رسمی یکی است اما برای غیر فارسیزبانها زبان مادری هویت آنهاست و در کنار زبان رسمی باید شعرها، داستانها، مثلها، چیستانها، معماها و بازیهای زبانی به بچهها آموزش داده شود.
این نویسنده در ادامه به کابرد زبانهای بومی در رسانهها اشاره کرد و گفت: در شبکههای تلویزیونی هم میبینیم که به صورت محدود از کلمات ترکی یا افعال ترکی استفاده میشود. ولی ساختار جملات فارسی است و در واقع آنها ترکی صحبت نمیکنند. اصولاً وقتی تاکید ما فقط بر زبان رسمی باشد به هویت بچهها لطمه میزنیم. طبق تحقیقات یونسکو تا سال ۲۰۱۳ حدود چهارهزار زبان در دنیا از بین رفته و درباره زبانهای موجود در کشور ما نیز بسیاری از گویشها در حال انقراض است. نکته مهم این است که زبانهای قومی ما در جاهایی از کشور مستقرند که درست در کنارشان با همان گویش و همان زبان در کشور دیگری صحبت میشود.
وی اظهار کرد: بنابراین وقتی این چنین پتانسیلی وجود دارد، اگر ما برای این قومیتها محصول زبان مادریشان را ارائه ندهیم آنها این مطالب را از کشور همسایهشان به گونهای تغییر شکل یافته و نامناسب و مغلوب دریافت خواهند کرد. مثلاً در کشور ترکیه برنامههای ۳ یا ۴ شبکه مخصوص کودکان پیشدبستانی است و مدام قصه و داستان و کارتون ترکی پخش میکنند. داستانهایی که بچههای ترک زبان کشورمان نمونه مشابه آن را قبلاً از مادربزرگهایشان شنیدهاند و بچهها هم که ذهنشان آماده یادگیری است به سرعت یاد میگیرند و متاسفانه با مقوله تأثیرپذیری فرهنگی مواجه میشویم و هر حرفی که نظام حکومتی آن کشور میخواهد میتواند به بچهها منتقل کند. این مساله در واقع یک شمشیر دولبه است و یک معضل محسوب میشود.
رسمالخط موجود مشکلی برای نوشتن داستانها به زبان ترکی ایجاد نمیکند
مجدفر در ادامه دباره نحوه نگارش کتابها به زبان بومی با استفاده از رسمالخط موجود گفت: ما در مجموع ۲۳۲ لهجه ترکی داریم که ۴ تا از آنها در ایران رایج است. ترکی آذری، قشقایی، ترکمنی و خلیجی. و از بین این زبانها بیشترین رواج را ترکی آذری دارد. در اینجا دو دیدگاه متفاوت وجود دارد، دیدگاه اول این است که ما ترکی را با الفبای لاتین بنویسم. اما چون وزارت ارشاد اجازه نمیدهد و من شخصاً با وزارت ارشاد در این مورد موافقم، چون وقتی ما در ایران زندگی میکنیم هم هویت ایرانی داریم و هم هویت اسلامی بنابراین باید از الفبای عربی استفاده کنیم. مشکل ما فونتیک است که باعث رعایت صدای حروف میشود. ما در فونتیک دو شکل داریم؛ یکی حروف صدادار که آنها را با علامتها مشخص میکنیم و دومی حروف دخیل. مثلاً کلمه «آدم» که در ترکی «آدام» نوشته میشود جزء این حروف محسوب میشود. در این موضوع دو نظریه وجود دارد، عدهای میگویند کلمه اصیلی که اصلش ترکی نبوده است مانند آدم باید به همان صورت نوشته شود و عدهای دیگر مخالفاند. اما به طور کلی رسمالخط موجود هیچ مشکلی برای نوشتن داستانها به زبان ترکی برای ما ایجاد نمیکند و ما با تعدادی علامت و استفاده از حروف دخیل میتوانیم مشکل را حل کنیم. مشکل ما این است که فرهنگستان زبان و ادبیات ترکی نداریم. در سال ۱۳۸۰ همایش «چگونگی نگارش قواعد املایی زبان ترکی» با حضور ۲۲۵ شاعر، روزنامهنگار و فعال زبان ترکی در فرهنگسرای اندیشه تهران برگزار شد و دستورالعملی برای وحدت رویه در نگارش حروف ترکی به زبان فارسی ارائه شد که الان مورد استفاده قرار میگیرد.
وی درخصوص تأثیر تولید آثار به زبان بومی در بچهها نیز بیان کرد: اولین تاثیرش این است که بچهها دیگر احساس بیهویتی نمیکنند و حس الیناسیونی که در بعضی قومیتها به وجود آمده و با بچهها به زبان فارسی صحبت میشود، تقلیل پیدا میکند. امروزه اغلب خانوادهها میبینند زبان محلی آنها هیچ کاربردی نداشته است و با آن زبان هیچ پیشرفتی نکردهاند و از آن در مراحل بعدی زندگیشان، در مدرسه و دانشگاه نمیتوانند استفاده کاربردی داشته باشند، بنابراین سعی میکنند از کودکی زبان فارسی را به بچهها آموزش دهند تا زمانی که به مدرسه میرود مشکلی برایش ایجاد نشود. از همین مرحله است که بیگانگی فرهنگی آغاز میشود و سبب میشود در درازمدت از تعداد گویشها و زبانها کاسته شود.
عدم استقبال وزارت آموزش و پرورش از آثار بومی
مترجم کتاب «بدن انسان» ادامه داد: باید کاری کنیم از واژههای مشترک بین زبان در تولید آثار بیشتر استفاده شود تا هم بچههای ترکزبان بهتر متوجه شوند و هم اینکه کتاب به زبان ترکی صرف تولید نشده باشد. در اینجا مساله آشنایی فرهنگها با هم مطرح است؛ به عنوان مثال در کتاب «میمون در کنسرت شبانه» که مجموعه ۶ داستان کوتاه از من است. قهرمانهای همه این داستانها نوجوانان ترکزبانی هستند که با استفاده از هنرشان کار میکنند، پول درمیآورند و درس میخوانند. بااینکه داستانهای این کتاب فارسی است اما فضاسازی موجود در داستانها و تصاویر به گونهای است که هرکسی آن را بخواند متوجه میشود که قهرمانها ترکزبان هستند با اینکه هیچ کلمه ترکی در داستانها به کار برده نشده است این شکلی از ادبیات است که وحدت ملی را نشان میدهد و با این روش بچهها آذربایجانی را به بچههای ایرانی نشان میدهد شکل دیگر آن ترجمه داستانهای قدیمی ترکی به زبان فارسی است این هم برای بچههای ترکزبان محبوب است و هم برای بچههای فارسی زبان که با فرهنگ ترکی آشنا میشوند ضمن اینکه حس ملی و محلی بچههای ترکزبان هم برانگیخته میشود از طرفی ما میگوییم در کنار این تولیدات باید شرایطی باید فراهم شود که زبان بومی برای هر یک از قومیتها منتشر شود.
نویسنده کتاب «و اکنون زندگی» ادامه داد: البته در سالهای اخیر آموزش زبان غیر رسمی در مدارس آغاز شده ولی به خوبی انجام نمیشود. ما میخواهیم افرادی که در حوزه ادبیات محلی کار میکنند را با فشار به صف مبارزان ببریم در حالی که اینها مبارز نیستند و میخواهند کار فرهنگی انجام دهند. مثلاً من در کتابی با عنوان «باخ گؤرکیم دیر؟ نه چی دیر؟» که برای بچهها نوشتهام بچهها جنسیت خاصی ندارند و در آن هفت شغل به کودکان معرفی میشود. این کتاب همچنان که در مؤخره آن آمده است مبتنی بر واحدهای کار مدارس پیشدبستانی است و این کتاب از لحاظ محتوا در دستور کار وزارت آموزش و پرورش تأیید شده است و میتواند وارد مدارس پیشدبستانی شود اما وقتی من این کتاب را برای آموزش و پرورش چهار استان ترکنشین کشورمان ارسال کردم هیچ پاسخی از آنها دریافت نکردم و آنها از کتاب من استقبال نکردند و گفتند که دنبال دردسر نیستند. این کتاب فقط از سوی نهادهای مدنی تا حدی مورد استقبال قرار گرفت اما در مراکز آموزشی مطرح نشد.
وی درباره سایر آثارش برای کودکان و نوجوانان نیز گفت: در حال حاضر هم ۱۲ شعر برای ۱۲ ماه سال به زبان ترکی دقیقاً براساس اهداف تربیتی و آموزشی وزارت آموزش و پرورش با عنوان «ماهها و بچهها» به صورت دوزبانه سرودهام و در این اشعار مناسبتها را در هر ماه نیز بیان کردهام اما به دلیل عدم استقبال هنوز آن را منتشر نکردهام. مجدفر در ادامه به میزان استقبال مخاطبان از تولید کتابها به زبانهای بومی اشاره کرد و گفت: نه تنها میزان استقبال مخاطبان کم است بلکه تعداد کتابهایی هم که در این زمینه تولید شده است بسیار ناچیز است. در واقع اگر کتاب تولید شود و در دسترس مخاطبان قرار گیرد آنها هم استقبال میکنند. مشکل اصلی این است که بچههایی که دارای زبان و لهجه بومی هستند آموزش ندیدهاند و حتی در این باره کتابی هم نخواندهاند کما اینکه دانشجویان ما که در دانشگاهها در رشته زبان و ادبیات ترکی تحصیل میکنند بسیاری از علائم و حروف ترکی را نمیشناسند. در این شرایط اگر اصل ۱۵ قانون اساسی مبنی بر آموزش زبانهای بومی در کنار زبان رسمی اجرا شود، سبب میشود که آنها در عین اینکه زبان رسمی را آموزش میبینند زبان مادریشان را فراموش نمیکنند اما این کار در آموزش و پرورش ما انجام نمیشود و این وظیفه برعهده پدران و مادران ما است.
مرتضی مجدفر در سال ۱۳۴۲ در تبریز متولد شد و دارای مدرک دکترای مدیریت آموزشی و مدرس آموزش و پرورش است. وی همچنین مدیرتولید و سرویراستار علمی انتشارات پیشگامان پژوهشمدار است. مجدفر تا به حال آثار زیادی را به زبان فارسی و ترکی منتشر کرده است که از آنجمله میتوان به «ازوپ در کلاس درس»، «گنج موفقیت»، «رنگین کمان پژوهش»، «۲۲۲ نکته برای پدران و مادران»، «کوچه لره سوسپمیشم»، «قارا دوواق» و «قیرمیزی سئوگی» اشاره کرد.
گونه خبر: خبرهایی از اینسو و آنسوکلیدواژه: کم توجهی به زبانهای بومیکتاب کودک و نوجوانمنبع: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانانفراخوان مسابقه معرفی کتاب لاکپشت پرنده برای کودکان و نوجوانان
لاک پشت پرنده مسابقه ی معرفی کتاب را برگزار می کند. کودکان و نوجوانان می توانند کتاب محبوب شان را از فهرست کتابهای برگزیدهی لاکپشت پرنده انتخاب و به کودکان ایرانی معرفی کنند و فیلم آن را برای مسابقه بفرستند.
۱. شرکت در این مسابقه برای همه ی سه تا پانزده سالهها آزاد است.
۲. کودک و یا نوجوان شرکتکننده باید در ابتدای فیلم خود را (نام و نامخانوادگی، سن و شهر محل سکونت) را معرفی کند. اگر داور جایزهی ادبی گوزن زرد است، در معرفی به این مورد اشاره کند.
۳. پدرها و مادرها میتوانند از فرزندشان سوال کنند واو پاسخ بدهد ولی نباید در فیلم باشند.
۴. پدرها و مادرها در تصمیم و اجرای فرزندشان دخالت نکنند و اشتباههای احتمالی را تصحیح نکنند و اجرای سلیقهی خودشان را از کودک نخواهند. خلاقیت و طنز در معرفی امتیاز دارد.
۵. فقط معرفی کتابهایی که به فهرست لاکپشت پرنده راه یافته است، در مسابقه شرکت داده میشود. برای اطلاع از نام این کتابها به وبلاگ لاکپشت پرنده (اینجا و اینجا) مراجعه کنید. به شرکتکنندههایی که کتاب نویسندههای ایرانی را انتخاب و معرفی میکنند، امتیاز ویژه تعلق میگیرد.
فیلم های تهیه شده با نرم افزار تلگرام به شمارهی ۰۹۳۹۳۰۲۱۸۰۶ فرستاده شود. توجه کنید که این شماره با شناسهی @gavaznezard فقط برای ارسال فیلم است و نه تماس تلفنی.
۷. مهلت ارسال فیلمها تا پنجم بهمن ۹۴ است.
۸. فیلمهای برتر به انتخاب تحریریهی ماهنامهی لاکپشت پرنده در قالب لوح فشرده ضمیمهی شمارهی سوم ماهنامهی لاکپشت پرنده (ویژهی نوروز ۹۵) منتشر میشود و بر پایه ی رأی خواندگان نشریه، برگزیدگان مشخص خواهد شد. به ده نفر اول هدیهای به رسم یادبود و از نفر برگزیده تقدیر خواهد شد.
طرح ورزش برای کودکان و نوجوانان کم توان ذهنی اجرا می شود
مؤسسه توانبخشی ولیعصر (عج) طرح ورزش همگانی برای دختران و پسران کم توان ذهنی آموزش پذیر را برگزار می کند. این طرح برای مددجویان کم توان ذهنی آموزش پذیر دختر و پسر هشت تا۲۰ سال شهرهای تهران، مشهد، کاشان، یزد و شیراز به صورت رایگان اجرا می شود.
اهداف اجرای طرح ورزش شامل توسعه قابلیت جسمانی، حرکتی و ذهنی مددجویان، غنی کردن اوقات فراغت، توسعه مهارت های اجتماعی کودکان معلول ذهنی، حمایت از خانواده های مددجویان کم توان ذهنی، افزایش آگاهی والدین و ایجاد تعامل بین ایشان و ایجاد انگیزه و نشاط در خانواده و فرد معلول است.
حركت هایی كه در این طرح با مددجویان تمرین می شود، بیشتر شامل نرمش، كار با توپ، كار با حلقه و جز آن است و سبب بالابردن دقت و تمركز مددجویان می شود. در جلسه اول توانایی مددجویان ارزیابی می شود و چنانچه مشکلات جسمی که مانع از ورزش های گروهی شود، یا مشکل پیش فعالی شدید یا مشكلات رفتاری حاد نداشته باشند، در طرح پذیرفته می شوند.
این برنامه از سال ۱۳۹۱ در شهر مشهد، از سال ۱۳۹۳ در شهرهای یزد و کاشان و از تابستان ۱۳۹۴ در شهر شیراز اجرا می شود.
علاقه مندان می توانند برای نام نویسی و آشنایی بیشتر با تلفن زیر تماس بگیرند:
۸۸۶۶۵۶۲۳-۲۱
کتابی از ایران بهترین کتاب تصویری سال ۲۰۱۵ آلمان شد
جایزه تصویرگری کوله پشتی به کتاب «یک دوست بزرگ» نوشته بابک صابری و مهرداد زائری اهدا خواهد شد.
پروژه اجتماعی کتابخانه شهر وتزلر آلمان با عنوان «کتابخوانی در خانواده» با همکاری موسسه تحقیقاتی متن و تصویرگری کتاب شهر برمن، تصمیم به اعطای جایزه ی نقدی ۱۰۰۰ یورویی به بهترین کتاب تصویری سال ۲۰۱۵ گرفتند.
از میان کتاب های تصویری که دربازه زمانی ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۵ منتشر شده بودند، ۲۶۸ اثر برای بررسی انتخاب شد.
این جایزه توجه ویژه ای به آن دسته از کتاب های تصویری دارد که موجب تقویت روحیه و رشد فکری کودکان می شود.
پروفسور یوخن هرینگ (Jochen Hering) از موسسه تحقیقاتی کتاب برمن اعلام کرد: «کتاب های تصویری می توانند نقشی فراتر از انتقال مفاهیم داستانی بازی کنند و به عنوان گنجینه ای از تجربه کودکان در مواجهه با واقعیت زندگی به حساب آیند.»
بر پایه ی گفته های بتینا تورسنیک (Bettina Twrsnick)، مدیر کتابخانه وتزلز، جایزه تصویرگری کوله پشتی پیوستگی و همبستگی مفاهیم اساسی و بنیانی دانش برای زندگی آتی کودکان را به نمایش خواهد گذاشت.
برنده جایزه امسال تصویرگری کوله پشتی کتاب «یک دوست بزرگ» نوشته بابک صابری و به تصویرگری مهرداد زائری است که توسط انتشارات Baobab Books منتشر شده است که از ناشران معتبر سوییس است که در زمینه ی معرفى فرهنگهاى گوناگون و ارتباط آن ها با یکدیگر فعالیت می کند.
بابک صابری جراح ارتوپد است و در شهر یزد زندگی می کند و تاکنون چند کتاب برای کودکان نوشته است. پیش از این نیز داستانهای دیگرى از بابک صابرى همچون دوست من عنکبوت به اسپانیایی، دختر بىبى گلاب به زبان عربی و کلاغ مشکوک به زبانهای عربى و چینى و کتاب کلاغ سیاه به سفر میرود به زبانهای عربى و انگلیسى چاپ و منتشر شده است.
مهرداد زائری تصویرگر ایرانی است که از چهاردهسالگی در آلمان زندگی می کند. او تاکنون کتاب های بسیاری برای بزرگسال تصویرگری کرده است اما یک دوست بزرگ دومین کار تصویرگری او برای کودکان است. نسخه فارسی این کتاب نیز به زودی برای کودکان فارسی زبان توسط انتشارات نیستان چاپ می شود.
جایزه در مراسمی در ۱۵ فوریه ۲۰۱۶ (۲۶ بهمن ۱۳۹۴) به بابک صابری و مهرداد زائری اهدا خواهد شد.
افزون بر این ۹ کتاب برگزیده راه یافته به مرحله نهایی نیز معرفی خواهند شد.
گونه خبر: خبرهای فرهنگ و آموزشکلیدواژه: جایزه ادبیات کودکرشد ذهنی کودکمنبع: لیزناwemakeit.comایلنا
نشست نقد شعر و ترویج خواندن در کتابخانه کانون پرورشی
چهل و ششمین نشست ترویج خواندن با موضوع «نقد شعر و ترویج خواندن» دوشنبه ۲۸ دی در کتابخانه مرجع کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار می شود.
در این نشست اسداله شعبانی و انسیه موسویان سخنرانی خواهند کرد.
زمان: ساعت ۱۵ تا ۱۷
نشانی: خیابان شهید بهشتی، خیابان شهید اسلامبولی
رونمایی آلبوم آهنگی برای زمین در شهرکتاب الف
آلبوم «آهنگی برای زمین» با آهنگسازی کودکان و نوجوانان ۸ تا ۱۵ سال پنجشنبه ۱۷ دیماه در شهرکتاب الف رونمایی میشود.
این آلبوم قطعاتی با پیانو، ویولن، هارپ و گیتار است، نوشته و ساخته کودکان اما با نوازندگی بزرگسالان.
در این برنامه، دکتر شاهین فرهت، دکتر امیر مهیار تفرشیپور، رضا مهدوی و امیر بکان درباره ی ویژگیهای فنی و تکنیکی آن به سخنرانی خواهند کرد.
زمان: ساعت ۶ عصر
نشانی: زعفرانیه، خیابان مقدس اردبیلی، میدان الف، انتهای الف شمالی، شماره ۱، فروشگاه شهرکتاب الف
نگاه مخاطب در جشنواره کتاب برتر کودک و نوجوان
هشتمین دوره ی جشنواره كتاب برتر كودك و نوجوان، با بخش جدیدی به نام معرفی كتاب از نگاه مخاطب برگزار خواهد شد و كودكان و نوجوانان نیز كتاب های راه یافته به كمیته جوایز را داوری خواهند کرد. محمدرضا شاه آبادی، دبیر علمی هشتمین دوره این جشنواره درباره ی گروه داوران كودكان و نوجوانان گفت: این گروه از میان كودكان و نوجوانانی انتخاب شده اند كه به مطالعه علاقمندند و در كتابخانه های عمومی سابقه فعالیت داشته اند و چهره شاخصی از خود نشان داده اند.
شاه آبادی هدف از این طرح را گردآوری اظهار نظر بی واسطه مخاطبان درباره كتاب های تولیدی اعلام كرد و افزود: از این طریق تلاش می كنیم نظر مخاطبان درباره كتاب ها را هــر چه دقیق تر و فارغ از ملاحظات بدست آوریم.
در این جشنواره دو گروه داوری كودك و نوجوان به انتخاب كتاب ها در سه بخش شعـر، داستان و علمی و آموزشـی می پردازند و در هر بخش سه كتاب برتر، برگزیده و قابل تقدیر را انتخاب می کنند که از ناشران این كتاب ها تقدیر خواهد شد.
هشتمین دوره جشنواره كتاب برتر كودك و نوجوان بهمن ماه برگزار خواهد شد. انجمن فرهنگی ناشران كتاب كودك و نوجوان این جشنواره را با نگاه ویژه به نقش ناشر هر دو سال یک بار برگزار می کند. درهشتمین دوره جشنواره كتاب برتر كتابهای چاپ اول تولید سال ۹۲ و ۹۳ داوری خواهند شد. برخی از ملاك های ارزیابی متن شامل شعر، داستان و متون علمی و آموزشی، بهرهگیری از تخیل، حفظ عناصر داستان و نوآوری در سبك نگارشی و استفاده از مفاهیم قابل درك برای مخاطبان كودك و نوجوان است. خلق فضای تصویر مناسب با متن، همراهی متن با تصویر، مطابقت تصویر به كار رفته با مستندات تاریخی و علمی، نوآوری در فرم و رنگ و طراحی جلد مناسب كتاب از جمله ملاكهای ارزیابی هیأت داوران اشاره شده در فراخوان برای بخش تصویر و گرافیك است. همچنین در بخش داوری مدیریت نشر، نوآوری، خلاقیت و نیاز سنجی در انتخاب و سفارش موضوع كتاب ، ویراستاری و استفاده از قطع مناسب برای كتاب، كیفیت چاپ و صحافی مورد توجه هیأت داوران این بخش است. در بخش ترجمه نیز امانتداری، صحت و دقت در ترجمه، درج مشخصات شناسنامهای متن اصلی ترجمه مناسب با سبك ادبی و زبانی متن اصلی ملاك نظر ارزیابان این بخش خواهد بود.
نخستین ماهنامه لاکپشت پرنده منتشر شد
نخستین شمارهی نشریهی «لاکپشت پرنده» با فهرست بهترین محصولات فرهنگی و هنری برای کودکان و نوجوانان و پرندهای برای عروسک منتشر شد.
در این شماره در بخش «خط شروع» گفتوگوی مدیرمسئول نشریه با خودش منتشر شده است. مهدی حجوانی هدف از انتشار ماهنامهی لاکپشت پرنده را ارزیابی، بررسی و معرفی محصولات فرهنگی کودکان بیان کرده و گفته است که مخاطب این نشریه پدر و مادرها، آموزگاران، مسئولان مهدکودکها، مدیران فرهنگی، کتابدارها، و همهی کسانی است که با انتخاب و خرید محصولات فرهنگی برای کودکان سروکار دارند.
او به سی سال تجربهی تئوری و نظری و میدانی و عملیاش در زمینهی ادبیات و هنر کودک و نوجوان و سابقهی انتشار فصلنامهی پژوهشنامه ادبیات کودک و نوجوان (از سال ۱۳۷۴) و فهرست لاکپشت پرنده (از سال ۱۳۹۰) اشاره کرده است و گفته است که «هیچ مجلهای در ایران منتشر نشده و نمیشود که بر معرفی محصولات فرهنگی کودکانه تمرکز کرده باشد و برای این کار گروههای متخصص داوری تشکیل داده باشد و سابقه و اعتبار ما را داشته باشد»
«هندوانهی شب یلدا» قصهی تصویری است از دیدار کودکان با لیلی گلستان در گالری گلستان با عکاسی محسن علیشیری که چرایی و چگونگی گالریگردی با کودکان را در قالب گزارشی مستند مطرح میکند.
فهرست لاکپشت پرنده با معرفی بهترینهای اسباببازی، فیلم و انیمیشن، کتاب، فضای دیجیتال، موسیقی و محصولات شنیداری نیز از بخشهای اصلی هر شماره از این نشریه و شامل پیشنهادهایی برای کتابخوانی، تفریح و سرگرمی و... کودکان و نوجوانان است که پس از ارزیابی و بررسی گروههای داوری مجزا و متخصص در هر زمینه معرفی میشود.
لیلی رشیدی، کیوان کثریان، شاهین امین، روحالله بیات، گیسو فغغوری و حدیث لزرغلامی گروه داوری فیلم و انیمیشن؛ فرزان فرنیا، عزتالله الوندی، ماهور احمدی، شهرزاد بهشتیان و کیاوش صاحبنسق گروه داوری موسیقی و محصولات شنیداری؛ محمد میرزایی، حسین شیخالاسلامی، نوید فرشچی و زهرا بهرامی گروه داوری محصولات فضای دیجیتال؛ معصومه انصاریان، محمود برآبادی، روشنک پاشایی، عذرا جوزدانی، شکوه حاجینصرالله، شیوا حریری، مینا حدادیان، شادی خوشکار، فاطمه زمانی، حسین شیخالاسلامی، گیسو فغفوری، حدیث لزرغلامی، نلی محجوب، مریم محمدخانی و سیدمهدی یوسفی گروه داوری کتاب؛ آزاده بیات، آیدین مهدیزاده، مینا حبیبنژاد، مجید قادری و شکوه حاجینصرالله گروه داوری اسباببازی هستند.
«تفریح فراموششده» از لیلی رشیدی؛ «موسیقیهایی برای همه» از فرزان فرنیا؛ «قصه، پلی برای زندهماندن کودکی درون» از شکوه حاجینصرالله؛ «اسباببازیها و ساخت دنیای فردا» از آزاده بیات؛ «دنیای خمیری» از نوید فرشچی؛ «پدینگتون، شادمانی تمامعیار» از مهرک میرابزاده؛ «طبیعت سرنوشتِ من است» گفتوگو با علی گلشن، نویسنده و پژوهشگر؛ «وقتی باد در گندمزارها وزید» گفتوگو با محمدرضا صادقی، خواننده»؛ «چرا کودکان باید از موزهها و گالریهای هنری دیدن کنند؟» از فاطمه کاوندی عناوین دیگر مطالب این شماره هستند.
در پروندهی شمارهی نخست ماهنامهی «لاکپشت پرنده» نیز مطالب گوناگونی با عنوان های «از عروسک ۷۰۰ ساله تا باربی و لامیلی»، «گشتی در بازار عروسک»، «عروسکهای موفق ایرانی»، «عروسکهای دستکشی» و «مهمانی عروسکهای ایران و جهان» و... از بنفشه محمودی و پوپک عظیمپور و گفتوگوهایی با امیر سهرابی، پوریا عالمی، بهرنگ تنکابنی، آزاده روستا و هاله مؤدبیان منتشر شده است.
بازارگردی عنوان یکی دیگر از بخشهای این نشریه است که در این شماره شامل دو گزارش دربارهی اسباببازی با عنوان های «از شمال تا جنوب تهران در جستوجوی یک اسباببازی خوب» و «اسباببازیفروشیها در تسخیر تفنگ»؛ یک گزارش دربارهی بازار پوشاک و رشد ۱۱ درصدی تولید داخلی پوشاک کودکان؛ و یک گزارش دربارهی بازار نوشتافزار است.
در بخش گوزن زرد هم، که شامل نوشتهها و تجربههای مشترک بچهها و پدرها و مادرها است، یادداشتهایی از مریم حسینیان، امیلی امرایی، رامین مولایی، سیده ربابه میرغیاثی، معصومه میرابوطالبی، حمید اباذری، مریم تقیبیگی، سمیه توحیدلو، فرزانه رحمانی، مروارید انصاریپور، مهیا اسلامینظری، ستاره بابایی، زهرا عباسی، آزاده شکوریراد، فاطمه جناب اصفهانی، زینب بحرینی، نیکو کلینی، سارا دریاییپور و جز آن منتشر شده است.
نخستین شمارهی ماهنامهی «لاکپشت پرنده» در ۱۱۲ صفحهی تمام رنگی و با قیمت ۸۰۰۰ تومان روی پیشخان کیوسکهای مطبوعات و در کتابفروشیهای معتبر عرضه میشود.
فراخوان معرفی کتابهای کودک و نوجوان در نمایشگاه بولونیا
موسسه نمایشگاه های فرهنگی ایران برای معرفی کتاب های کودک و نوجوان در پنجاه و سومین دوره نمایشگاه بین المللی کتاب بولونیا (۲۰۱۶) فراخوان داد. پنجاه و سومین دوره نمایشگاه کتاب کودک بلونیا ۱۳ تا ۱۶ فرودین ماه سال آینده برگزار میشود. موسسه نمایشگاه های فرهنگی ایران به نمایندگی از نشر ایران در این دوره شرکت می کند.
این موسسه از ناشران ادبیات کودک و نوجوان خواسته است که آثار خود را با توجه به شرایط زیر به موسسه نمایشگاه های فرهنگی ایران بفرستند:
- آثار ارائه شده تالیفی، دارای تصویرگری اصیل و قابل عرضه در بازارهای بین المللی باشد
- آثاری که در دست انتشار است و مجوز پیش از چاپ دارد هم قابل عرضه است
- اولویت با آثار منتشر شده در پنج سال اخیر است
- کتاب های فرستاده شده باید بدون نقص چاپ و صحافی باشند
- کتاب هایی که قبلا به زبان های خارجی ترجمه شده باشند در اولویت اند
- ارسال چکیده کتاب ها به زبان فارسی و زبان انگلیسی الزامی است
- ناشران باید چکیده کتاب های خود را به پست الکترونیکی international@icfi.ir بفرستند.
ناشران علاقه مند باید یک نسخه از کتاب های خود را تا تاریخ ۱/۱۱/۹۴ به بخش بین الملل موسسه نمایشگاه های فرهنگی ایران بفرستند تا کتاب های مناسب از میان آن ها انتخاب شود. موسسه نمایشگاه های فرهنگی ایران دو نسخه از کتاب های برگزیده را خریداری خواهد کرد.
تلفن: ۶۶۴۱۵۵۴۰
نشانی: خیابان انقلاب، بین صبای جنوبی و فلسطین، پلاک ۱۰۸۰
بهترین های سروش خردسالان، قلک و نبات کوچولو آذر ماه
در این گزارش بخش های خوب سه نشریه ی سروش خردسالان شماره ۴۵، نبات کوچولو شماره ۵۱، نشریه قلک شماره ۱۷ از دید گروه بررسی نشریات شورای کتاب کودک معرفی شده است.
سروش خردسالان شماره ۴۵
شعر
عنوان: جیغ
شاعر: زهرا موسوی
تصویرگر: گلاره صادقی
وااای بازم صدای جیغ بلند شد! اگر بچه ها می دانستند وقتی جیغ می زنند چه شکلی می شوند شاید کمتر این کار را می کردند.
شعر جیغ آهنگین همراه با تشبیه های ملموس (داغ مثل آتش و لرزان مثل ژله) کوتاه و پر از تخیل مناسب گروه سنی خردسال است. تصویر ساده، طنزآمیز و هماهنگ با شعر دیده می شود.
تصویر خوانی
عنوان: کلاغ و پیرمرد
نویسنده: جعفر توزنده جانی
تصویرگر: محمد حسین توکلی
در یک روز پاییزی پیرمردی با کلاه و شال گردن و عصا به پارک می رود. باد کلاه و شال گردن اش را می برد. کلاغ آن ها را به او برمی گرداند. حالا آن ها با هم دوستند.
تصاویر واضح و گویا در این داستان تصویری به کودک فرصت می دهد با خلاقیت خود قصه گویی کند.
نبات کوچولو شماره ۵۱
داستان
عنوان: کره الاغ جفتکی
نویسنده: محمدرضا شمس
تصویرگر: نیلوفر برومند
کره الاغ خیلی دوست داشت جفتک بیندازد، ولی خوب هر کاری جایی دارد. برای همین هم خیلی وقت ها جفتک انداختن های او باعث خرابکاری و خجالت مادرش می شد. برای همین قرار شد هر وقت الاغ کوچولو هوس جفتک انداختن کرد، از مادرش بپرسد که جفتک بیندازد یا نیندازد.
داستان با زبانی ساده و طنزآمیز به کودک می آموزد که هر کاری جایی دارد و در صورت ندانستن می توان از بزرگترها پرسید. شخصیت پردازی کره الاغ به کودک اجازه می دهد بخوبی با او همذات پنداری کند.
عنوان: داداش گرگی ها
نویسنده: پاسکال شانل
تصویرگر: برتا تکنراب
مترجم: علی محمد سادات
دو بچه گرگی که در یک شب سرد زمستانی به دنیا آمده بودند خاکستری و پنجه سیاه نام گرفتند. آن ها هم از لحاظ ویژگی های ظاهری و هم توانمندی های فردی متفاوت بودند. خاکستری دایم فکر می کرد پنجه سیاه بیشتر مورد توجه دیگران است. یک شب وقتی روباه ها به گرگ ها حمله می کنند خاکستری، پنجه سیاه را نجات می دهد.
نویسنده به خوبی توانسته است به توانایی های فردی و مقایسه نکردن خود با دیگران اشاره کند. زبان ساده، تصویرها زیبا، گویا، مکمل متن و فضا سازی های مناسب از ویژگی های بارز داستان است.
تصویرخوانی
عنوان: هاپوپو
هاپوپو وقتی از خانه درختی اش بیرون می آید در کنار بوته های گوجه فرنگی گیاه جدیدی را می بیند که سر از خاک درآورده است. هاپوپو نمی داند این گیاه چیست. تمام کتاب ها را زیرورو می کند شاید جوابی برای سوالش پیدا کند ولی ناامید می شود. اما همینکه آن گیاه را بو می کند چیزی از درون خاک بیرون می آید. آن چیست؟ شاید بچه ها بدانند......
داستان تصویری مناسب گروه سنی خردسال با تصاویر زیبا و واضح که به کودک اجازه می دهد با خلاقیت خود قصه سازی کند. پایان باز داستان، فرصت فکر کردن به کودک می دهد.
شعر
آقا خروسه و خانوم مرغه خیلی همدیگر را دوست دارند. آقا خروسه با قدرت از خانوم مرغه و جوجه هایش مراقبت می کند یعنی یک خانواده واقعی!!
دو شعر آقا خروسه و خانوم مرغه کوتاه و طنز آمیز هستند. گرچه شعر ها جداگانه دیده می شوند ولی در ارتباط با یکدیگرند. ابراز علاقه آقا خروسه به خانوم مرغه که به وضوح در شعر آمده از نکات مثبت آن است.
عنوان: چتر
شاعر: رودابه حمزه ای
موسیقی: کیمیا عطار
تصویرگر: سارا نارستان
اگر یک چتر گنده گنده داشتی با آن چکار می کردی؟ شاید تو هم مثل دختر کوچولوی شعر، به فکر گربه ها می افتادی.
شعر چتر به همراه ملودی شاد و کودکانه اش لحظات شادی را برای کودک فراهم و او را به مهربانی با جانوران تشویق می کند.
عنوان: قربون چشمکاتم
شاعر: مریم عابدی
تصویرگر: سارا نارستان
خانوم ماه مهربون هر شب برای نی نی ستاره لالایی های قشنگ می گوید تا آرام خوابش ببرد. این لالایی خیال انگیز و زیباست و بهکودک حس امنیت و آرامش می دهد و کودک اطمینان می یابد که همیشه کسی مراقب اوست.
سرگرمی
عنوان: نی نی خانم - نی نی آقا
نی نی خانم و نی نی آقا لباس ندارند. هر کدام می خواهند لباس شغلی مورد علاقه شان را بپوشند. منتظرند تا بچه ها لباس آن ها را تن شان کنند.
نبات کوچولو این بار عکس برگردان ها را هدفمند تر ازپیش طراحی کرده است. کودک با لباس و ابزارکار افراد آشنا می شود. چسباندن عکس برگردان برای کودکان لذت بخش است و یادگیری را در ذهن کودک ماندگارتر می کند.
عنوان: صورت های جور واجور
آزادی در بیان احساس نیاز کودک است. سرگرمی صورت های جورواجور کودک را بدون آموزش مستقیم به سوی خلق احساس ها و آشنایی با چهره های گوناگون هدایت می¬کند. کودک در خلق احساس ها و چهره ها آزاد است. همچنین با انواع کاریکاتور نیز آشنا می شود.
خوب است بدانیم :
بیان احساس در رشد عاطفی کودک بسیار مهم است. کودکی که به راحتی احساساتش را بروز می¬دهد و با انواع آن آشنا می شود، در بزرگسالی به خوبی می تواند به این احساس ها فرصت دهد تا در زمان مناسب بروز کند و به خوبی آن ها را کنترل کند. کودکانی که به هر دلیلی نمی توانند در زمان مناسب احساس خود را نشان دهند در بزرگسالی معمولا جز افرادی هستند که نمی توانند هیجان های خود را کنترل کنند.
(این متن برگرفته از کتاب الگوی کودک سالم است)
نشریه قلک شماره ۱۷
داستان
عنوان: این قایق من است
نویسنده و تصویرگر: نازنین آیگانی
عروسک موطلایی خواهرم را دزدان دریایی با خود برده اند. سربازهای پلاستیکی ام را سوار قایقم می کنم تا به دریا برویم و آن را نجات دهیم. دریای ما ظرف بزرگ آبی است که مادرم در آن میوه می شوید. اما امروز آب قطع است و نمی توانیم آن را آب کنیم. برای همین شروع می کنیم به نقاشی کشیدن. مرغابی می کشیم و رودخانه. حالا دیگر دریا لازم نداریم، حتی وقتی آب هست.
داستان زبانی ساده و ساختاری منسجم و قوی دارد. رعایت رابطه علت و معلولی در جای جای آن دیده می شود. داستان روایتی است از خیال پردازی های کودکانه که از زبان راوی اول شخص نقل می شود. در لابلای متن کودک با معضل کمبود آب نیز آشنا می شود. تصاویر با نقاشی های ساده، رنگ های گرم و بسیار جذاب مکمل متن هستند.
خوب است بدانیم:
کودکان در سنین قبل از دبستان علاقه زیادی به بازی ها و موضوعات تخیلی دارند زیرا زندگی آن ها از محدودیت های بسیاری تشکیل شده و آن ها براساس نظر والدین خود زندگی می کنند. آن ها از طریق بازی های خیالی از قید و بند ها و محدودیت ها آزاد می شوند و آن طور که می خواهند زندگی می کنند. از طریق قوه تخیل خود با مکان های تازه یا تجربه های جدید روبه رو می شوند و مثل یک قهرمان زندگی می کنند.
خیال پردازی های کودکانه در دوران پیش از دبستان نشانه ی بی ادبی و بی اخلاقی آن ها نیست و نباید تصور کرد که در آینده افرادی دروغگو خواهند شد. ( متن برگرفته از مقاله فاطمه اسلامیه و فرشته مجیب از سایت تبیان)
عنوان: سفر با قایق
نویسنده: علی اکبر زین العابدین
تصویرگر: سلمان طاهری
فیل با قایقش می خواهد به دریا برود اما تنهایی نمی تواند آن را به آب بیندازد. دوستانش یکی یکی به کمک او می آیند. حالا همه آن ها سوار بر قایق می شوند و از سفر دریایی لذت می برند.
تصاویر واضح، هر یک در قابی جداگانه جای گرفته اند که کودک می تواند روند داستان را متوجه شود و تصویر خوانی کند. مجله از کودک می خواهد صدای خود را ضبط کند و برای مجله بفرستد که موجب افزایش رابطه دوسویه بین مخاطب و مجله می شود.
عنوان: مک پک کمک خلبان
نویسنده: سید نوید سید علی اکبر
تصویرگر: سارا طبیب زاده
خلبان بالی هنوز هواپیمایش را روشن نکرده بود که یک بچه لک لک وارد کابین هواپیما می شود. بچه لک لک شکمو آنقدر دنبال کرم های چاق گشته بود که از کوچ لک لک ها به سرزمین های گرم جامانده بود. خلبان بالی که می خواهد به سرزمین های گرم پرواز کند، بچه لک لک را به مقصدش می رساند. او از بقیه لک لک ها زودتر به سرزمین های گرم می رسد.
نویسنده از همان نخست شخصیت های کلیدی را همراه با یک کنش هیجان انگیز معرفی و ایجاد تعلیق می کند. نویسنده مخاطب خود را می شناسد و این شناخت در لحن گفتگوی بین شخصیت های داستان با یکدیگر کاملا نمود پیدا می کند. لحن پک مک شبیه مخاطب خردسال و لحن خلبان بزرگسالی است که با خردسال هم صحبت می شود.گفت و گوی بین آن ها مسیر منطقی را طی می کند. نویسنده به طور غیر مستقیم در قالب داستان به ویژگی های لازم برای شغل خلبانی اشاره دارد. تصاویر با همه ی سادگی زیبا و مکمل متن است.
عنوان: کتاب مایه زندگی
نویسنده جراردو کوسنزا / آرژانتین
وقتی حروف الفبا را به عنوان بذر در زمین بپاشیم آنچه برداشت می کنیم کتاب است.
داستانک تصویری کتاب مایه زندگی که در چهار قاب به زیبایی به تصویر کشیده شده است، کودکان را به کتاب خوانی تشویق می کند.
شعر
عنوان: بزی حسن چه جوره
شاعر: زهرا موسوی
تصویرگر: سارا خرامان
بزی حسن با خانم حنا ازدواج کرده و حالا نی نی بزغاله به این خانواده اضافه شده است . یک خانواده قشنگ و ساده. حسن نیز از شیر بز، ماست و پنیر درست می کند و در مغازه می فروشد.
شعری آهنگین که کودک به راحتی با آن ارتباط برقرار می کند. کودک خردسال در شعر با تشکیل خانواده (پدر، مادر و بچه) و درست شدن لبنیات از شیر آشنا می شود. «ی» تحبیب در نام بزی زبان شعر را کودکانه تر کرده است.
خوب است بدانیم :
بزی حسن چه جوره داستان منظوم است. شاعر از متل و شخصیت حسن و بزی که در فرهنگ فولکلور وجود دارد استفاده کرده است. کودک به راحتی با این شیوه روایت ارتباط برقرار می کند.
عنوان: پیامبر مهربان
شاعر: مریم هاشم پور
تصویرگر : ایلکار رحیمی
شعر مناسبتی پیامبر مهربان با زبان ساده با کودک از ویژگی های اخلاقی پیامبر می¬گوید، ویژگی هایی که کودک می تواند آن را درک کند.
پیامبر در این شعر به ما یاد می¬دهد همه ی موجودات و طبیعت را دوست داشته باشیم و شادی و بازی حق همه ی کودکان است.
خوب است بدانیم :
این شعر می تواند الگویی باشد برای ما بزرگسالان تا از مهربانی های معصومان برای کودکانمان بگوییم.
سرگرمی
کاردستی
عنوان: دریای مقوایی
یکی از علاقمندی های کودکان برای پر کردن اوقات آن ها انجام کاردستی است که به افزایش مهارت دست ورزی و تفکر حین انجام کار کمک می کند. این کاردستی به سادگی با ابزاری که در منزل یافت می شود قابل اجراست. تصاویر روشن که به ترتیب بیان شده، شیوه درست کردن و انجام آن را آموزش می دهد. پس از اجرا و کامل شدن کاردستی از مخاطب خواسته شده است که با تهیه و فرستادن عکس به مجله، ارتباط دو سویه با مجله برقرار شود.
عنوان: عصرانه ی خرسی – پروانه ی نونی
تصویرگر: ستاره معتضدی
سروده به همراه تصویر خرس و پروانه تهیه شده از میوه، تخم مرغ و نان تست مخاطب را به خوردن میان وعده ای سالم تشویق می کند. در این بخش از خردسال نام مواد غذایی پرسیده و خواسته شده است که هم خودش بخورد و هم به بقیه بدهد. در پایان از کودک خواسته شده است از عصرانه خود عکس بگیرد و آن را برای مجله بفرستد.
عنوان: شومینه خاموش
طراح : سارا تبریزی
تصویرگر : گلنار ثروتیان
شومینه خاموش بازی چهار نفره است. کودکان می توانند با کارت های آن، پس از انداختن تاس بازی را شروع کنند. بازی واضح، با هیجان، قابل اجرا و سرگرم کننده است. گلک
عنوان : درازو
نویسنده: شیدا میرزایی
عکاس : سارنگ هاشمی
تصویرگر : مهدیه صفایی نیا
آشنایی مخاطب با گیاهان سبز آپارتمانی از دیگر بخش های مجله است. در این شماره، قلک گیاه بامبو را معرفی کرده و روش نگه داری از این گیاه را کوتاه و ساده توضیح داده است.
نخستین همایش ملی کودک و طبیعت برگزار می شود
موسسه کاوشگران طبیعت دنیا نخستین همایش ملی کودک و طبیعت را پنجشنبه ۱۷ دی ماه در دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران برگزار می کند. سخنرانان این همایش عبدالحسین وهاب زاده، حسین کریمی، محمد درویش، حسین افسین منش و حسین فیض الهی هستند.
هدف از برگزاری این همایش:
- آشنایی با اهمیت و ضرورت رابطه کودک با جهان طبیعی و منافع آن برای کودک
- آشنایی با مدرسه طبیعت ؛ مفهوم و ساختار
- تأکید بر حق طبیعی کودکان برای تجربه طبیعت
- گردهم آیی اندیشمندان، فعالان و مجریان برنامه کودک و طبیعت در ایران
- ارایه گزارشی از فعالیت مدرسه های طبیعت در ایران
- ارایه گزارشی درباره مدرسه های طبیعت در حال شکل گیری است.
شرکت کنندگان در همایش گواهی حضور در همایش با تائید پژوهشکده آموزش علوم و مهندسی و قطب علمی آموزش کشور دریافت می کنند.
علاقمند به حضور در این همایش می توانند برای نام نویسی تا تاریخ ۱۴ دی ماه به سایت همایش مراجعه کنند.
گونه خبر: در شهر چه خبرکلیدواژه: کودک و طبیعتعبدالحسین وهاب زادهمحمد درویشمنبع:جشنواره بچههای آبی برای معرفی کتابهای برتر کودکان با نیازهای ویژه
گروه کودک و نوجوان انتشارات علمی و فرهنگی پرنده آبی جشنواره ی «بچههای آبی» را با هدف تشویق و پشتیبانی از تولید کتابهای ادبی با موضوع کودکان با نیازهای ویژه (معلولیت، کم توانی و آسیبهـای اجتماعی)، کودکـان کـار و بچههای طلاق برگزار میکند. علاقمندان می توانند تا ۱۵ بهمن ماه ۱۳۹۴ آثار خود را برای این جشنواره بفرستند.
شرایط شرکت در این جشنواره:
- کتاب باید درباره ی کودکان با نیازهای ویژه، کودکان کار و خیابان، و یا بچههای طلاق باشد
- آثار چاپ شده در سالهای ۹۰ تا ۹۴ در این جشنواره پذیرفته می شود
- آثار در ۲ حوزه تألیف و ترجمه پذیرفته می شود
- داوطلبان محدودیتی در تعداد ارسال آثار ندارند.
- دو نسخه از کتاب چاپ شده به دبیرخانه جشنواره و فایل پی دی اف آثار چاپ نشده به پست الکترونیکی زیر باید فرستاده شود
- مشخصات کامل صاحب اثر باید به شکل تایپ شده به همراه آثار به نشانی دبیرخانه فرستاده شود
- مخاطب آثار باید گروه کودک و نوجوان باشد
- آثار ارسالی به دبیرخانه برگردانده نمی شود
- آثار چاپ نشده اگر جز آثار برگزیده قرار گیرند و در شورای انتشارات تصویب شوند، در انتشارات «کتاب های پرنده آبی» منتشر می شود و نویسنده حق واگذاری آن را به ناشر دیگر ندارد.
آثار تا ۲۲ بهمن ماه داوری میشوند. در مراسم پایانی که در اسفندماه برگزار خواهد شد به برندگان اول تا سوم کتاب های چاپ شده به ترتیب ۳، ۲ و ۱ سکه بهار آزادی و همچنین به برندگان اول تا سوم آثار چاپ نشده نیز به ترتیب ۵، ۳ و ۱ سکه بهار آزادی به همراه لوح افتخار بچه های آبی اهدا میشود.
علاقهمندان برای کسب اطلاعات بیشتر به سایت www.farhangfestival.com مراجعه کنید یا با شماره تلفن زیر تماس بگیرید.
تلفن: ۸۸۶۶۵۵۲۶ – ۲۱
نشانی: تهران، بلوار نلسون ماندلا (آفریقا)، کوچه کمان، پلاک ۲۵، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، طبقه اول
bluechilds@ibluebird.com
نوشتن برای کودکان، چرکنویس ادبیات بزرگسال/ چرا کسی ادبیات کودک را جدی نمیگیرد؟
ادبیات کودک یکی از مهمترین شاخههای ادبیات است که در کشور ما با بیمهری نادیده گرفته شده است. عدهای فکر میکنند این ادبیات چندان جدی نیست و عدهای دیگر بر این گمان هستند که نوشتن برای کودک مقدمه نویسندگی برای بزرگسالان است. مریم معمار- ادبیات کودک یکی از مهمترین شاخههای ادبیات است که متاسفانه به اندازه کافی شناخته نشده و گاهی با بیمهری نادیده گرفته شده است و سبب شده مسئولان با نگاهی سطحی به ادبیات کودک بنگرند و نسبت به آن بیتوجه باشند. همچنین این توهم را در ذهن برخی نویسندگان و یا مترجمان نوقلم به وجود آورده است که فعالیت در این عرصه راحتتر از دیگر بخشها است و در نتیجه امروزه با انبوهی از کتابهای بازاری مواجهیم که فکر و ذهن کودکان را نشانه گرفتهاند و تاثیری انکارناپذیر بر آنها دارند.
مصطفی خرامان، از نویسندگان کودک و نوجوان معتقد است بسیاری از افراد فکر میکنند نوشتن برای کودکان بسیار راحت است، لذا برخی با خواندن چند کتاب کودک شروع به نوشتن برای بچهها میکنند، بدون اینکه اطلاعی از اصول و تکنیکهای این حوزه داشته باشند و میگوید که اینها نویسنده محسوب نمیشوند. امروزه میبینیم بسیاری از افراد در حوزه کودک و نوجوان با سرمایه شخصی خودشان کتاب چاپ میکنند که نشان از بیتوجهی ناشران به آثار آنهاست.
وی میافزید: افرادی که بخواهند به طور حرفهای به این کار بپردازند علاوه بر شرکت در کلاسهای آموزشی، باید کتابهای تئوریک و مباحث نظری کتابهای کودک و نوجوان را نیز مطالعه کنند، اما کمتر پیش میآید که ناشران در حوزههایی مانند تولید کتابهای تئوریک سرمایهگذاری کرده و به دنبال فرهنگسازی باشند. غالب ناشران یک حوزه کاری برای خود تعریف کرده و کمتر در حوزههای دیگر سرمایهگذاری میکنند.
نگاه آموزشی و پرورشی بر ادبیات کودک سایه افکنده است
محمدرضا یوسفی از نویسندگان پیشکسوت حوزه کودک و نوجوان معتقد است نوشتن برای کودک بسیار سختتر از حوزه بزرگسال است زیرا علاوه بر اینکه یک نویسنده کودک باید به قوانین و قواعد نوشتن و ادبیات آشنایی داشته باشد باید به طول کامل به دنیا، روح و روان، سلیقه و ویژگیهای اخلاقی بچهها در گروههای سنی مختلف نیز تسلط داشته باشد تا بتواند اثری تولید کند که نه تنها برای کودک مشکلات روحی روانی ایجاد نکند بلکه برای او سودمند و جذاب نیز باشد.
وی دلیل بیتوجهی به حوزه کودک و نوجوان را در عدم شناخت جامعه و مسئولان نسبت به کودک و ادبیات کودک میداند و معتقد است نویسندگانی مانند هوشنگ گلشیری نیز ادبیات کودک را نمیشناختند زیرا در زمان آنها آثار زیادی در حوزه ادبیات کودک تولید نمیشده است و فقط یکسری کتابهای ترجمهای وجود داشته که بیشتر به مسائل و مشکلات و دغدغههای کشورهای خودشان میپرداختهاند. اصولاً کتابهای تئوریک زیادی در زمینه ادبیات کودک وجود نداشته است که این حوزه به خوبی شناسایی شود اگر هم بوده مباحث کلی بیان میشده است.
این در حالی است که جامعه اروپا مدرنیسم و روانشناسی کودک را به خوبی فهمیده است و مدیران آموزش و پرورش در آلمان آثار فروید، یونگ و ... را خواندهاند و به دور از تعصبات ایدئولوژیک به بررسی این نظریات پرداختهاند و ضرورت جامعه بشری را فهمیدهاند. آنها متوجه شدهاند که اگر میخواهند جامعهای پیشرفته داشته باشند باید بر روی سن صفر تا هفت سالگی کار کنند و این مساله را معیار قرار دادهاند و در وضع قوانینشان به آن توجه کردهاند. اینها رهاورد مدرنیسم است ولی این نگاه در ایران وجود ندارد و هنوز بر روی حقوق کودک بحث میشود.
یوسفی در ادامه میگوید: آموزش و پرورش ما هنوز نپذیرفته که ادبیات داستانی کودک، تئاتر و ... امری ضروری برای کودکان است. مدیران فرهنگی و مدیران آموزش و پرورش هنوز کودک و نوجوان را نمیشناسند و ادبیات کودک را دست کم گرفتهاند. حتی اگر این مدیران مدرنیسم و فروید و یونگ را هم قبول نداشته باشند، اگر قوانین عشایر کشور ما را مطالعه کنند میبینند در سنت ما چقدر کودک مقدس است. در این عشایر اگر کودکی در حین کوچ پدرش را از دست بدهد قبیله مسئولیت کودک را برعهده میگیرد و باید از او نگهداری کند. حقوق کودک از آغاز تاریخ ایران رعایت میشده است اما چون جامعه ما در حال گذار است و دچار سردرگمی است، مدیران شناختی نسبت به کودک و اهمیت ادبیات کودک ندارند و به آن بیتوجهی میکنند.
باید ادبیات را از آموزش و پرورش جدا کنیم و از منظر ادبیات به آن نگاه کنیم نه از منظر تربیتی و آموزشی. هنوز هم در ایران به ادبیات کودک و نوجوان به خاطر ادبیتش جایزهای تعلق نمیگیرد و کماکان نگاه آموزشی و پرورشی بر آن سایه افکنده و توجه به مضمون و درونمایهگرایی در ادبیات کودک بسیار مشهود است. این دیدگاه در نویسندگان کودک و نوجوان جوان و تازهکار و همچنین جامعه و مخاطبان هم رسوخ کرده است و امر به نویسندگان ما مشتبه شده است که ما کاری نمیکنیم و فقط داستانی برای بچهها مینویسیم و هنوز نفهمیدهاند که با هستی بشر در ارتباطند.
ادبیات کودک مانند طفلی دیده میشود که نیاز به قیم دارد
اسدالله شعبانی از شاعران و نویسندگان نامآشنای کودک و نوجوان هم معتقد است که در جامعه ما نگاه ویژهای نسبت به نویسندگی وجود ندارد و به عنوان یک شغل تلقی نمیشود و نمیتواند درآمدزا باشد و خانوادهای را از نیازهایش بینیاز کند. دلیل آن هم رویکرد خودمانی است که در کشور ما نسبت به ادبیات کودک وجود دارد و میگوید مفهوم کودکی از دوران مشروطه تا به حال به عنوان یک اتفاق و واقعیت در لایههای پایین جامعه تلقی شده است و همه ادبیات کودک را مانند طفلی تصور میکنند که نیاز به قیم دارد.
وی ادامه میدهد: مفهوم کودکی در جامعه ما به گونهای که در جامعه امروزی مطرح میشود، پذیرفته نشده است. این مساله سبب شده که نویسندگان کودک هم آن طور که باید جدی گرفته نشوند و با دیدی سطحی به آنها و آثارشان نگریسته شود. این نگاه در جامعه نویسندگان و ناشران هم تا حدودی وجود دارد و نویسنده یا شاعر کودک را فردی قلمداد میکنند که وظیفه دارد یک سری مطالب را به بچهها آموزش دهد. برخی از نوقلمان هم فکر میکنند کسی که برای بچهها مینویسد قرار است بعداً پختهتر شود و برای بزرگسالان بنویسد.
شعبانی میگوید: اما با اینهمه جامعه ما رو به نو شدن و تحول است و بالاخره این ذهنیت هم ناگزیر با تحولاتی که در زندگی مردم رخ میدهد به حاشیه رانده میشود و جایگاه بهتری مییابد. البته این تغییر نگرش باید به تدریج و مرور زمان اتفاق بیافتد و مردم و مسئولان خودشان به این نتیجه برسند.
حبیب سیف، مدیر فروش انتشارات افق نیز معتقد است که نگاهی که به ادبیات کودک در گذشته وجود داشته است کمرنگتر شده و الان وضعیت بهتراست و تاحدودی ادبیات کودک توانسته جایگاه خودش را در بین مردم پیدا کند. این مساله سبب شده ناشران زیادی به تولید کتاب کودک روی آورند. متاسفانه این مساله به نوبه خود سبب تولید انبوه کتابهای بازاری و نامرغوب شده که بازار نشر را تحت تأثیر قرار داده است.
واقعیت این است که در کشور ما ادبیات کودک آن طور که باید و شاید مورد توجه قرار نمیگیرد و این بیتوجهی هم از سوی مخاطبان و هم از سوی مسئولان فرهنگی به چشم میخورد. اما تاسفبارتر نگاه خود متولیان و دستاندرکاران فرهنگ و ادبیات به این حوزه است، برخی از ناشران و نوقلمان ادبیات کودک را دست کم گرفته و به نویسندگی در این حوزه با دیدی سطحی مینگرند و آن را دستمایه و دستگرمی برای کسب تجربه میدانند تا بالاخره روزی بتوانند در حوزه بزرگسال کار کنند. البته این نگاه در بین مسئولان فرهنگی ما نیز وجود دارد و اغلب کمترین بودجه به حوزه کودک و نوجوان تعلق میگیرد و در همه جشنوارهها، کتاب کودک و نوجوان آخرین جایگاه را در اعلام جوایز دارد. امیدواریم با تغییر در روند زندگی مردم و تغییر در دیدگاهها، این نگاه به ادبیات کودک و نوجوان نیز متحول شود و بتواند جایگاه شایسته خود را در بین مردم، مسئولان و اهل قلم بیابد.
گونه خبر: خبرهایی از اینسو و آنسوکلیدواژه: ادبیات کودککودکمنبع: خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)
سال نو میلادی ۲۰۱۶ مبارک
کتابک سال نو میلادی را به همه ی کوشندگان و دوست داران کودکان شاد باش می گوید و آرزو میکند که در سال ۲۰۱۶ جهان جای بهتر و امن تری برای کودکان باشد؛ آتش جنگها فروکش کند؛ دولتها در راه تحقق حقوق کودکان گام بردارند و همه کودکان از آموزش بهره مند شوند.
گونه خبر: خبرهای فرهنگ و آموزشخبرهای حقوق کودک