تازه‌های آموزک

پیشگفتار کتاب راه را با پیمودنش می‌سازیم

مقدمه کتاب سواد، خوانش کلمه و جهان

ابتدای مقدمه کتاب پداگوژی برای رهایی از زبان ایرا شر:

ابتدا می‌خواهیم بگوییم «کتاب مکالمه‌ای» ما به راستی چه چیزی خواهد بود. پرسش‌هایی را به بحث می‌گذاریم که معلمان معمولاً دربارۀ آموزش «رهایی‌بخش» و دگرگون‌کننده پرسیده‌اند. پائولو کلمۀ «رهایی‌بخش» را می‌گوید و من به پداگوژی به عنوان «رهایی‌بخش» ارجاع می‌دهم، پس هر دو لفظ به یک اندازه به‌کار گرفته می‌شوند.

مقدمه
گمان می‌کنم که این مطلب – هم برای خودم و هم برای خوانندگان – مهم باشد که در آغاز سخن به روشن‌ساختن نکاتی چند بکوشم که برای درک کلی اندیشه‌هایم دربارۀ «آموزش به عنوان کنشی برای آزادی» اساسی‌اند.

دیباچه
این چند صفحه که به عنوان مقدمه‌ای بر شیوۀ آموزش ستمدیدگان نوشته‌ام، حاصل مشاهدات من در طول شش سال تبعید سیاسی است، مشاهداتی که مایۀ غنای مطالعات دیگری شده است که در طول فعالیت‌های آموزشی در برزیل کرده بودم.

در سرسره اشکال ، شکل‌های چرخ‌دار از بالا به پایین سر می‌خورند. دایره، سه‌گوش و چهارگوش. هر کدام از اشکال رنگ متفاوتی دارند. کودکان در این بازی با شکل‌های هندسی، رنگ‌ها و چگونگی کار وسایل متحرک آشنا می‌شوند. این بازی سرگرم‌کننده به کودکان ۲ تا ۵ سال در رشد مهارت‌های حرکتی، تقویت حس لامسه، بالا بردن دقت و تمرکز و همچنین هماهنگی چشم و دست کمک می‌کند.

در این بازی، کودک باید چرخ‌ها را طوری روی سرسره قرار دهد که بدون هیچ مشکلی چرخ‌ها تا انتهای مسیر حرکت کنند.

سرسره اشکال از جنس چوب و شامل یک پایه‌ی نگه‌دارنده، چهار سرسره و سه شکل چرخ‌دار است.

در بازی «میخ و چکش تنگرام»، کودکان با کنار هم گذاشتن قطعه‌های چوبی، می‌توانند تصاویر ذهنی خود را خلق کنند. در این بازی، کودکان قطعه‌های چوبی را بر روی یک صفحه‌ی چوب‌پنبه قرار می‌دهند و با میخ و چکش آن‌ها را به صفحه می‌کوبند.

کودکان می‌توانند این بازی که بر اساس متد مونته‌سوری طراحی شده است، علاوه بر افزایش قدرت تخیل کودکان و تقویت حس لامسه، مهارت‌های حرکتی آن‌ها را نیز افزایش می‌دهد. این بازی به هماهنگی چشم و دست کمک می‌کند و قدرت در دست گرفتن اشیا را در کودکان تقویت می‌کند.

پیشگفتار بر ترجمۀ انگلیسی کتاب

خوانندگان این کتاب در امریکای شمالی – یا دست‌کم آنان که آثار پیشین فریره را خوانده‌اند – از پی‌بردن به این موضوع دچار شگفتی نخواهند شد که او به غربت به ژنو نرفته است تا از چنگ تاریخ بگریزد.

به‌عکس، همچنانکه این نامه‌ها و مقدمه‌ای که بر آن‌ها نوشته شده است در کمال فصاحت گواهی خواهند داد، فریره بیشتر از آن مرد کرداراست که زمانی دراز را به غم گذشته خوردن یا با یاد گذشته به هیجان آمدن بگذراند.

پیشگفتار

«آبِ جیحون فرو نشست. ریگ آموی پرنیان شد. بوی جوی مولیان مدهوشم کرد! پا به رکاب گذاشتم و به سوی زندگی روان شدم. به سوی بخارا بال و پرگشودم. بخارای من ایلِ من بود! به ایل رسیدم. ایل همان بود که می‌خواستم و می‌پنداشتم.»

این روزها همه ما از جنگ و ناامنی سخن می گوییم و اخبار ناگوار سیاسی و زیست محیطی داخل و خارجی را دنبال می‌کنیم و انتشار می‌دهیم. همه در حال ابراز ترس‌ها و اضطراب‌های خود و ارائهٔ تحلیل‌های مختلف در شبکه‌های اجتماعی یا روابط رو در روی انسانی هستیم.

هرچند استرالیا به گرمای سخت و طولانی عادت دارد، اما اینبار ماجرا فرق می‌کند. در واقع آنچه استرالیا - به ویژه نیوساوت ولز و ویکتوریا- از چند ماه پیش تاکنون تجربه می‌کند، بُعد جدیدی هم از نظر وسعت آتش‌سوزی - بیش از ۶میلیون هکتار - و هم تعداد مناطق مسکونی آسیب‌دیده دارد.

در جامعه‌ای که بزرگان آن بر تولید ملی و فعالیت‌های تولیدی تاکید دارند و حتی نامگذاری سال‌ها با استفاده از چنین عناوینی صورت می‌گیرد زمینه‌های فکری و اجتماعی لازم در جهت گسترش تولید و تولیدمحوری باید از سنین کودکی در افراد ایجاد شوند. افرادی که در کودکی از سبک زندگی مصرفی برخوردار باشند و خود را تنها در نقش مصرف کننده بشناسند نمی‌توانند در آینده در جایگاه تولید کننده‌ای خلاق قرار گیرند.

در برخی روزها که با کودکان برای دیدن و لمس کردن حیوانات به «باغ نوازش» که محل نگهداری حیواناتی چون اسب و الاغ و گاو و مارال و .... است، می‌رویم شاهد آن هستم که گاهی کودکی در میان جمع با شگفتی انگشت اشاره‌اش را به یکی از حیوانات می‌گیرد و می‌گوید: «خاله ببین همون که تو کارتن هم هست، من این رو تو کارتن دیده بودم!!»

همچنین کودکان وقتی از ارتفاعی بالا می‌روند با واقعیت ترس مواجه می‌شوند و زیر لب میگویند «پس چرا تو کارتن فلان شخصیت میتونست راحت بپره؟ چرا من نمیتونم؟»

مدرسه چه جاییست؟  مدرسه محل درس است. اما روشن نیست که آیا مدرسه محل درس دادن است یا محل درس گرفتن نیز؟ شاید گفته شود که هردو. اما آیا هروقت کسی درسی بدهد کسی هم لزوما درسی گرفته  و چیزی آموخته است؟ نه. به باورمن در خیلی از مواردچنین نیست، بخصوص در مورد کودکان. برای اینکه درس دادن ملازم با درس گرفتن باشد باید محصل برای درس گرفتن انگیزه داشته باشد. این در زمرهٔ اولین اصول تعلیم و تربیت است و هر معلمی نیک بدان آگاه. دانش آموز باید با شوق در محضر درس حاضر شود و بخواد که چیزی بیاموزد. آیا اگر معلم اصرار به درس دادن داشته باشد اما شاگرد میلی نشان ندهد چه خواهد شد؟

اگر از من بپرسید از میان اسباب‌بازی‌های والدورف کدام اسباب‌بازی را بیش‌تر دوست داری؟ من می‌گویم تخته‌خمش!

به نظر می‌رسد انسان همواره مجذوب فرفره بوده است. او قدرت چرخاندن فرفره را دارد؛ و تا حدودی به علت توانایی فرفره برای سر پا ایستادن و بر روی نوک خود قرار گرفتن، مثل این است که به گونه‌ای اسرارآمیز و جادویی در مقابل جاذبه زمین می‌ایستد و آن را نقض می‌کند؛ مانند چیزهای دیگری که در طبیعت به‌دست بشر خلق و ابداع شده است، مقطعی از زمان وجود ندارد که بتوان گفت مبدأ اختراع فرفره بوده است. می‌توان گفت که فرفره تقریباً به طور همزمان و به گونه‌ای مستقل از یکدیگر در مناطق مختلف جهان ابداع شده است.

در سالروز پرکشیدن سهراب، این شاعر- نقاش نازک خیال، بخوانیم خاطرات او را از مدرسه. تا معلوممان شود که در آموزش کودکان کجای راه را به خطا رفته‌ایم که اینک نابسامانی‌های فرهنگی، تربیتی، کاهش عمومی سواد، بیزاری از کتاب و کتابخوانی، افزایش اختلال‌های روحی و روانی کودکان و نوجوانان و بی اعتنایی به طبیعت و محیط زیست بر ما چنین سنگینی می‌کند. اگر مسئولین آموزش و پرورش، بهزیستی، بهداشت و درمان، محیط زیست و منابع طبیعی و ارشاد ما نامه او را به دقت می‌خواندند هرکدام برای مشکلات بزرگ حوزه مسئولیت خود در آن قطعاً رهنمودهایی یافته بودند.

خاطرات مدرسه 

کتاب رهنمودهایی برای تدریس مهارت شنیداری درصدد است که برای معلمان و مربیان نمایی منسجم و کامل از ماهیت مهارت شنیداری در زبان دوم فراهم کند، کاربردهای عملی پژوهش‌های انجام‌شده در این حوزه را بررسی کند و راهکارها و فعالیت‌های آموزشی متنوع را برای استفاده‌ی کلاسی در اختیارشان قرار دهد.

نیاز روزافزون به اطلاعات و منابع آموزشی مهارت‌های شنیداری زبان دوم و نیز پیدایش رویکردهای جدید به ماهیت این مهارت که ریشه در پژوهش‌های رشته‌ی زبانشناسی کاربردی دارند، بر اهمیت چنین کتابی می‌افزاید.

تمرکز اصلی پروژه blé en herbe بر روی تقویت لینک‌های اجتماعی و فرهنگی از فضای آموزشی می‌باشد و این موضوع از طریق طبقه بندی کلاس‌های درس، طراحی مجدد زمین بازی و بخش‌های عمومی و قرار دادن ریز فضاهای معماری درداخل و خارج از مدرسه به دست آمده است.