خبر جمع کن

نویسنده: شبنم عیوضی

سومین همایش دوسالانه ادبیات کودک و مطالعات کودکی با عنوان «ادبیات کودک و دیگری» روزهای ۲ و ۳  آبان ماه ۱۳۷۹ برگزار شد.

در این همایش با سخنرانی گروهی از کارشناسان ادبیات کودک و ارائه نزدیک به ۲۳عنوان مقاله به مفهوم «دیگری» و انعکاس آن در ادبیات کودک پرداخته شد. لیز پیج مدیر اجرایی دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان (ای بی)، علی‌اصغر سیدآبادی، دکتر علیرضا کرمانی، دکتر عبدالرحمن نجل رحیم، محسن هجری، دکتر مهدی یوسفی، دکتر مصطفی مهرآیین، حمیدرضا شاه‌آبادی و دکتر حسام سلامت سخنرانان مدعو همایش «ادبیات کودک و دیگری» بودند که هر یک از منظری به مفهوم «دیگری» پرداختند. در این همایش همچنین با همکاری جایزه لاک‌پشت پرنده کتاب‌شناسی با موضوع «دیگری» شامل ۷۷ عنوان کتاب تهیه شد.

این همایش با سخنرانی نوش آفرین انصاری، دبیر شورای کتاب کودک آغاز شد. او هدف از برگزاری این همایش را پرداختن به ابعاد گسترده ادبیات کودک و درآمدزایی برای بقای شورای کتاب کودک عنوان کرد. دبیر شورای کتاب کودک در ادامه سخنانش اعلام کرد که فراخوان همایش به انگلیسی ترجمه شده است و به ۸۰ کشور فرستاده شده است و آن را نمونه از یک دیپلماسی فرهنگی خواند.

سیدآبادی سخنران بعدی افتتاحیه همایش، با بیان اینکه دیگری یک تعریف ذاتی ندارد، گفت: در واقع ما دیگری دیگرانیم، جایی که ایستاده‌ایم، تعیین می‌کند چه کسی «دیگری» است. او در بخشی از سخنانش مطرح کرد که مفهوم دیگری در کتاب‌ها چگونه در ذهن کودکان پدیدار می‌شود؟ آیا از نظر آن‌ها کسی که زبان و دینش فرق می‌کند «دیگری» است. باید ببینم «دیگری» چگونه ساخته می‌شود. اما آیا کودکان مثل ما قضاوت می‌کنند؟ ما به عنوان مسلمان، شیعه و... نسبت به دیگران تجربه داریم اما کودکان این تجربه را ندارند. خوانش کودکان نوعی از خواندن است که قضاوت در آن وجود ندارد. «دیگری» زمانی شکل می‌گیرد که ما نسبت به چیزی سوگیری داشته باشیم.

در ادامه حسین شیح رضایی، با اشاره به سه آزمایش معروف در حوزه روان شناسی شناخت گفت: این آزمایش‌ها و آزمایش‌های بسیار دیگر نشان می‌دهد که متاسفانه به دلایل زیادی از جمله دلایل زیستی و تکاملی مغز ما به گونه‌ای ساخته شده است که ما انرژی، ارزش و تمرکز بیشتری روی کسانی داریم که از خودمان می‌دانیم. به نظر می‌رسد که اخلاق و ادبیات نقش خیلی مهمی در اینجا ایفا می‌کنند تا این مرز را که تمایل طبیعی ماست بردارند.

لیز پیج، مدیر اجرایی دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان، سخنران خارجی مدعو این همایش با بیان اینکه موضوع این همایش تناسب زیادی با کار این دفتر دارد، گفت: این دفتر از سال ۱۹۵۳ زمانی که بعد از جنگ جهانی دوم اروپا درگیری دیگری و دشمن بود، تشکیل شد. همدلی با دیگران با طریق کتاب‌های باکیفیت ایجاد می‌شود و یکی از اهداف ای بی ترویج این کتاب‌هاست. لیز پیج در ادامه گزارشی از فعالیت‌های این دفتر ارائه داد و در پایان گفت که همه ما «دیگری» هستیم. اما هدف مشترکی داریم بنابراین همه ما یکی هستیم.

در ادامه در دو روز حدود ۲۳ مقاله در ۶ پنل ارائه شد.

پنل اول: مباحث نظری
پنل دوم: «دیگری» در رسانه‌های جدید
 پنل سوم: بررسی‌های موردی (رمان)
پنل چهارم: بررسی‌های موردی (داستان)
پنل پنجم: بررسی‌های موردی (ادبیات کهن)
 پنل ششم: «دیگری» در مقام شهروند

علیرضا کرمانی نخستین سخنران پنل اول بود. در توضیح مقاله خود با عنوان «طرد کودکان در دنیای مدرن» گفت: صاحبنظران حوزه مطالعات کودکی و نوجوانی در بحث تاریخ کودکی و نوجوانی به دو گروه کلی تقسیم می‌شوند؛ آن‌هایی که به تداوم در تاریخ معتقد هستند و آن‌هایی که همچون فوکو، معتقدند تاریخ مجموعه‌ای از گسست‌هاست. بر اساس نظر فوکو، گفتمان، ساز و کاری برای طرد در دنیای مدرن است. او در مجموع و در یک دسته‌بندی کلی از شیوه‌های طردکننده گفتمان، این شیوه‌ها را به دو دسته کلی شیوه‌های طردکننده‌هایی که از بیرون اعمال می‌شوند و شیوه‌هایی طردکننده‌هایی که از درون اعمال می‌شوند.
کرمانی ادامه داد: فوکو در توضیح شیوه‌های طردکنندهای که از بیرون اعمال می‌شوند، به سه شیوه ممنوعیت، تقسیم بندی و نخواهندگی و حقیقت و خطا اشاره می‌کند؛ اما شیوه‌های طرد کننده‌ای که از درون اعمال می‌شوند، شیوه‌هایی هستند که گفتمان از طریق آنها بر خودشان نظارت می‌کند.
کرمانی بیان کرد: در جمع بندی ویژگی‌های پدیده‌های گفتمانی می‌توان گفت که پدیده گفتمانی پدیده‌ای است که اولاً تاریخی باشد و ثانیاً محصول سازوکار طرد باشد. در این مقاله تلاش شده با قرار دادن پاره‌ای از اسناد دانش کودکی و نوجوانی، در پروبلماتیک فوکویی گفتمان، نشان داده شود که کودکی و نوجوانی در دنیای مدرن پدیده‌ای است با ماهیت گفتمانی.

رویا یدالهی شاه‌راه، از دیگر سخنرانان این همایش، در توضیح مقاله خود با عنوان «بازنگری در مفهوم دگر بود کودک در ادبیات کودک بر مبنای روان‌شناسی اگزیستانسیال (روایت ارنستو اسپینلی)» گفت: در نظریه‌پردازی‌های مربوط به فلسفه ادبیات کودک، طرح مفهوم کودک به منزله دیگری، معمولاً محمل نوعی جهت‌گیری سلبی و منفی نسبت به ادبیات کودک می‌شود. ابتدا مفهوم دیگری در شکل یکی از سازه‌های جهان بینی مطرح و سپس، در این بافت رابطه بزرگسال، کودک در متن ادبیات کودک به منزله تقابل خودسازه-دیگر سازه از نو تعریف می‌شود. بر اساس این تعریف، کودک در عین دیگری بودن، گسسته از بزرگسال نیست. در حیطه ادبیات کودک این رابطه در انواع گوناگونش، نوعی از جهانش است که هر رویکردی به آن معنا، معنایی را از این تجربه بر می‌گزیند و فرادید می‌آورد که لزوما ناقص و به نوعی تحریف آن است. با این همه، گریزی از این معناسازی نیست. بدین سان، در خلق ادبیات کودک و نظریه و نقد ادبی، این مساله به این معنا است که آثار تولید شده در این حوزه نیز همواره در حال ساختن و استخراج معانی از تجربه مواجهه خود با کودک هستند و هر معنایی ضرورتاً فقط تا حدی به کل این تجربه وفادار است و همواره آن را تحریف می‌کند.

مریم محمدخانی هم در توضیح مقاله خود با عنوان «دیگری سازی، دیگری زدایی» گفت: در بررسی کتاب‌های تالیفی و ترجمه‌ای که برای کودکان و نوجوانان منتشر می‌شود درباره نمایش «دیگری» به نکته‌هایی همچون چگونگی تعریف «دیگری»، اینکه آیا هر شخصیتی که در نکته‌ای با عرف یا نرم جامعه تضاد داشته باشد، «دیگری» است؟ هر کودک و نوجوانی که در خانواده‌ای زندگی کند که از الگویی جز پدر، مادر و فرزند تشکیل شده باشد، «دیگری» است؟ هر کودکی که شرایط متفاوتی نسبت به افراد محیط اطرافش داشته باشد، نقش «دیگری» به خود می‌گیرد؟، به چشم می‌خورد. هر کودکی که از محیطی مالوف به محیطی جدید پا بگذارد، بیماری جسمی یا ذهنی داشته باشد و... «دیگری» است. او باید مسیری را طی کند تا دیگران به عنوان عضوی از جامعه خود او را بپذیرند. این پذیرش هم نهایتا با پذیرش این تفاوت پیش می‌آید، یعنی این تفاوت است که به، رسمیت شناخته می‌شود.
او ادامه داد: کودک یا نوجوان با وجود این تفاوت می‌تواند در گروه همسالان راه پیدا کند. با این نگاه خود این کتاب‌ها دیگری سازی می‌کنند «دیگری» را می‌سازند و در روند خود سعی می‌کنند این «دیگری» را به عنوان عضوی از جامعه بزرگتر به رسمیت ببخشند. بیشتر این کتاب‌ها واقع‌گرا هستند و معمولاً بازنمایی شرایط جامعه. اما ادبیات در ذات خود می‌تواند دیگری زدایی کند، تمام این مناسبات را برهم بزند و اصولاً مفهوم «دیگری» را به چالش بکشد. «دیگری» وجود دارد یا مفهومی بَرساخته مناسبات اجتماعی است؟ ادبیات باید بازنمای این مناسبات باشد یا می‌تواند خود مناسبات جدیدی بسازد و مفهوم «دیگری» را تغییر بدهد؟

فرزانه آقاپور، استادیار دانشگاه گیلان، زبان و ادب فارسی مقاله خود با عنوان «دیگر بودگی میان نوجوان و بزرگسال با مروری بر جلوه «دیگری» در نظام‌های نظری گوناگون» ارائه کرد و گفت: اندیشمندان دو مفهوم خود و «دیگری» را از منظرهای مختلف از جمله فلسفه، روانشناسی، نشانه شناسی، جامعه شناسی، زبان شناسی و سیاست بررسی و تعریف کرده‌اند. این دو در تاریخ فلسفه غرب همواره مقابل یکدیگر بوده‌اند و رابطه‌شان بر اساس دو منطقه قطبی و دیالکتیک شکل گرفته است.

او ادامه داد: رابطه تقابلی نوجوان، بزرگسال نمی‌تواند به دور از مناسبت‌های قدرت باشد و از نگاه اغلب نظریه‌پردازان، ماهیت این تقابل بر دیگر بودگی نوجوان نسبت به بزرگسال استوار است و نوجوان در وضعیت دیگرانگی به سر می‌برد و توسط ساختارهای قدرت احاطه می‌شود. اما در تحلیل مساله قدرت، نباید نوجوان را صرفاً در ارتباط با بزرگسال سنجید. بلکه تاثیر نامستقیم و سلسله مراتبی عاملان قدرت بر اجتماع، خانواده و سپس نوجوانان شایان تأمل است. نوجوان تنها بر بزرگسالانی که با او در ارتباط اند تاثیر نمی‌گذارد او در اصل بر حاکمیت و شبکه قدرت تلنگر می‌زند. دیگربودگی میان بزرگسال و نوجوان در چرخش است.
استادیار دانشگاه گیلان بیان کرد: تعریف فرهنگ و نافرهنگ بستگی به نظرگاه و موقعیت تعریف کننده دارد و برخلاف تصور رایج، بزرگسالان نیز می‌توانند در فرآیند دیگر شدگی قرار بگیرند و به دلیل امتناع از برقراری ارتباط فرهنگی میان خود و نوجوان، توسط نوجوانان به حاشیه رانده شوند. نوجوان علاوه بر برخورداری از قدرت بالقوه و ظرفیت‌های شدن، به علت داشتن گشودگی فرهنگی، در مرز فرهنگ‌های گوناگون می‌ایستد و با ورود به فرهنگ‌های مختلف و برقراری ارتباط با انواع دیگری‌ها، اعم از نژادی، فرهنگی، قومی دینی و جز آن، از امکان‌های هر یک از آنها بهره‌مند می‌شود.
آقاپور ادامه داد: بزرگسالان در مقام نویسندگان ادبیات نوجوان، هر چه به مرکز فرهنگ بزرگسالی نزدیک تر شوند، از نظر نظام فرهنگی نوجوان که از دید بزرگسال به نافرهنگ می‌گراید، به حاشیه رانده خواهند شد. بنابراین، خطر دیگرشدگی و خوانده نشدن از سوی مخاطب نوجوان، نویسندگان ادبیات نوجوان را تهدید می‌کند. نوجوان و بزرگسال، همچنان که در مسیر پیش می‌روند، ناهمواری‌های همدیگر را می‌سایند و حرکتشان را روانتر می‌کنند. بنابراین، تقابل میان آنها و برخورد فرهنگ‌هایشان نوید بالندگی پرشتابی را می‌دهد و برای پویایی هر جامعه ای این دو سوی تقابل باید باشند، باید با سودای قدرت، گفتمان‌ها را به چالش بکشند و با هم گفتمانی نو و زمان در خور بسازند.
به گفته او، اگر ادبیات خود را مهره‌ای چرخان در فرآیند کلان قدرت ببیند و دیگرپذیری داشته باشند، چندآواتر و لذت بخشتر می‌شود و کمتر درصدد تحمیل ایدئولوژی‌هایی که خود برتر می‌پندارند به نوجوانان خواهد بود. این ادبیات خواهد پذیرفت که نوجوان، در فرآیند خوانشی لذت بخش، کامل کننده او و طرف گفت‌وگوی اوست، نه ابژه‌ای که با نگاهی از بالادست به فرودست، فقط باید آموزش داده و جامعه‌پذیر شود.
او در پایان گفت: تصویر نوجوان در ادبیات نوجوان ایران با حقیقت نوجوان امروز اغلب شکاف عمیقی دارد. وقتی ادبیات نوجوان جهان به سمت گفت‌وگومندی، نگاه شبکه‌ای به قدرت، هنجارشکنی و کم کردن نگاه‌های نابرابر و نیز توجه ویژه به هرگونه اقلیتی پیش می‌رود، این گونه پاپس کشیدن از ملزومات دنیای مدرن و فروگذاشتن جانب نوجوان سبب می‌شود نوجوانان این آثار را از آن خود نکنند و به حاشیه برانند. از سویی ادبیات نوجوان ما، به دیگراندیشان کمتر پرداخته است و در توجه به جامعه‌های دیگر شده مسائلی مانند فقر و افراد حاشیه‌ای شهرها و روستاها بیشترین اولویت را داشته‌اند. توجه به ادبیات زنان نیز از زاویه‌هایی نو در تقابل با ادبیات مردانه در سال‌های اخیر مدنظر نویسندگان بوده است اما بسیاری از دیگری‌ها از جمله دیگری‌های نژادی و قومی، اقلیت‌های دینی و مذهبی، بیماران خاص و کودکان کار، هنوز آن چنان که باید با روایتی آزادانه و صدای مستقل شان در رمان‌ها و داستان‌های نوجوان حضور نیافته‌اند.

شیرین احمدی نیز در این همایش در توضیح مقاله خود با عنوان «هویت ملی و دیگری در متون تالیفی و ترجمه‌ای ادبیات کودک و نوجوان» گفت: هدف از پژوهش حاضر بررسی «خود» و «دیگری» از منظر هویت ملی در متون ترجمه ای و تالیفی ادبیات کودک و نوجوان و نیز میزان پرداختن به آنها در این متون بوده است. به منظور دست یابی به این هدف، پیکره ای از یک زبانه، متشکل از رمان‌های پرفروش واقع گرای موجود در بازار کتاب  ایران، شامل ۸ رمان ترجمه‌ای و ۸ رمان تالیفی نوجوان انتخاب شده است. سپس ۱۰۰ صفحه اول هر کدام از این رمان‌ها، جمعاً حدود ۴۶۰ هزار کلمه، به دقت مورد بررسی قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد در رمان‌های ترجمه‌ای، هویت ملی «خود» با ۶۲/۸۸ درصد بیشترین فراوانی مصداق‌های هویت ملی استخراج شده را به خود اختصاص داده است. مصداق هویت ملی دیگری تنها ۳۷/۱۱ درصد از نمونه‌ها را دربرگرفته بودند. در رمان‌های تالیفی بررسی شده، ۷۹/۶۰ درصد از نمونه‌های استخراجی مربوط به خود و ۲۰/۳۹ درصد از آنها مربوط به دیگری  بودند.
احمدی عنوان کرد: با توجه به نتایج به دست آمده، می‌توان نتیجه گرفت در رابطه با هویت ملی، اولویت متون ترجمه ای هویت ملی خود است. علاوه بر این در بسیاری از مواردی که نمونه‌های هویت ملی دیگری در رمان‌های ترجمه ای استفاده شده اند، از آنها برای پر رنگ تر ساختن هویت خود بهره برده شده است اما در رمان‌های تالیفی این ویژگی به چشم نمی‌خورد.
او در پایان گفت: درحالی که انتظار می‌رود هر کتاب توجه ویژه‌ای به هویت ملی خود داشته باشد، متون تالیفی ایرانی هر دو هویت خود و دیگری را بازتاب می‌دهند. به عبارت دیگر، حتی ادبیات تالیفی ایرانی نیز هویت غیر ایرانی را پر رنگ کرده است. همچنین، با توجه به فراوانی قابل توجه نمونه‌های هویت غیر ایرانی در رمان‌های تالیفی بررسی شده، به نظر می‌رسد ادبیات تالیفی ایرانی تا حدودی از ادبیات ترجمه‌ای الگوبرداری کرده است. با توجه به اهمیت انکارناپذیر ادبیات کودک و نوجوان و نقش آن در هویت‌سازی کودکان لازم است آگاهانه‌تر به نگارش و ترجمه این آثار پرداخته شود.

 در دومین پنل همایش «ادبیات کودک و دیگری» با عنوان «دیگری در رسانه‌های جدید»، درسا امرائی درباره مقاله «هم‌سنجی جایگاه «خود» و «دیگری» در انیمیشن‌های «زال و سیمرغ» و «هفت شهر» با تکیه بر آرای میخائیل باختین» که به صورت مشترک با امیر علی نجومیان نوشته است، گفت: در این پژوهش با هم سنجی دو انیمیشن «زال و سیمرغ» که بر اساس بازنویسی شاهنامه ساخته شده و «هفت شهر» که یک اثر بازآفرینی شده است، امکانات و محدودیت‌های آثار اقتباسی بررسی شده است. با مقایسه دو شیوه مهم اقتباس برای کودکان و نوجوان، یعنی بازنویسی و بارآفرینی، نشان داده می‌شود که هر کدام منجر به تولید ویژگی‌های محتوایی متفاوتی می‌شوند و نسبت به مسئله «خود و دیگری» رویکرد متمایزی دارند.
او در سخنانش گفت که یافته اصلی این پژوهش آن است که در آثاری که به طور مستقیم و با وفاداری به متن اصلی بازنویسی می‌شوند، فضای تک ساحتی ادبیات کلاسیک سعی در حذف دیگری دارد و امکان تولید یک متن چندصدایی را منتفی می‌کند.
پس از آن محیا برکت مقاله خود را با عنوان «بازنمایی مفهوم دیگری در بازی‌های دیجیتالی» ارائه کرد و گفت: این نوشتار درصدد پاسخ به این سوال است که جایگاه دیگری در بازی‌های دیجیتالی چیست، نحوه بازنمایی آن در بازی‌های دیجیتالی چگونه است و فرآیند دیگری سازی در یک رسانه دیجیتال تعاملی چگونه صورت می‌گیرد. بر این اساس، نظریات استوارت هال در زمینه بازنمایی دیگری در رسانه‌ها مورد توجه قرار گرفته که معتقد است هویت فرهنگی در چارچوب بازنمایی شکل می‌گیرد و خارج از فضای بازنمایی، فرهنگ امری رها شده در خلا است.
او در پایان گفت: نتایج تحقیق نشان می‌دهد مفهوم دیگری از یک سو با خلق فضاهایی رقابت جویانه و مبتنی بر تفاوت‌های فکری، قومیتی، نژادی و با ایجاد فضای ایران هراسی و غرب هراسی کنش حذف و جنگ را مورد توجه قرار می‌دهد و دیگری به سان هویتی که همچون ما نمی‌اندیشد و رفتار نمی‌کند باید با غلبه خیر بر شر از بین برود از سوی دیگر، در بازی‌هایی که فضایی مبتنی بر جنگ هراسی و همدلی دارند دیگری به سان هویت تعریف شده است که باید با او کنش‌های مسالمت جویانه داشت و درصدد نجات و کمک او برآمد.

مقاله‌های «کودک و دیگری: تحلیل فیلم باشو غریبه کوچک از دیدگاه نظریه مهاجرت» نوشته بهاره سقازاده و سید شهاب‌الدین ساداتی، «دیگری و مغز پژوهی امروز و لزوم به کار گیری آن در ادبیات کودک» نوشته عبدالرحیم نجل رحیم، «بخشش آزارگر یا دیگرسازی از او؟ خوانش تصویر آزارگر در اپلیکیشن میچکا» نوشته آزاده خلیفی و «دیگری» روایت شده در پویانمایی‌های آمریکایی: بررسی موردی «من نفرت‌انگیز ۲» نوشته حمیده نعمتی لفمجانی، از دیگر مقاله‌های ارئه شده در این پنل بودند.

در پنل سوم همایش «ادبیات کودک و دیگری» هم که با عنوان «بررسی‌های موردی (رمان)» تشکیل شد، فرناز ملکی سروستانی در توضیح مقاله خود با عنوان «پدر-دیگری: بررسی انواع دیگر بودگی در رمان‌های فقط بابا می‌تواند من را از خواب بیدار  کند و زیبا صدایم کن»، گفت: مفهوم دیگری یکی از مفاهیم بنیادین و پیچیده فلسفی است که به وسیله باختین وارد حوزه ادبیات و نقد ادبی شده است. ردپای این مفهوم را در تمام ابعاد زندگی انسان از جمله اجتماع، اخلاق، سیاست، ادبیات و...می توان یافت و از ورای آن به افق‌هایی تازه در پیوندهای انسانی و مناسبات آنها برقراری روابط دو سویه، همدلانه و برابر دست یافت.
او ادامه داد: در اغلب این رمان‌ها، مقوله «جنگ» خود به مثابه «دیگری» جلوه‌گری می‌کند و نویسنده  آن را عاملی می‌داند که باعث ایجاد بی‌ثباتی و به هم ریختن ثبات پیشین جامعه می‌شود. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که در این دو رمان «دیگری» و «دیگر بودگی» به گونه ای متفاوت از سایر رمان‌های مربوط به حوزه جنگ تحمیلی و دفاع مقدس بازنمایی می‌شود و مخاطب با چهره ای متفاوت از جنگ و آسیب‌هایش روبه رو می‌شود.
ملکی در پایان گفت: در دو رمان تحلیل شده در این پژوهش پرده از رخ «دیگری» هایی برداشته می‌شود که به ندرت دست مایه‌ای برای آفرینش اثر ادبی خلاق کودک و نوجوان بوده‌اند. از برجسته‌ترین جلوه‌های دیگری در این دو رمان می‌توان به دیگر بودگی پدر اشاره کرد که نقطه عطف که دو رمان محسوب می‌شود و مابقی دیگر بودگی‌ها در حاشیه این دیگری بزرگ تعریف و توصیف می‌شود.

از دیگر مقاله‌های ارائه شده در سومین پنل همایش دوسالانه ادبیات کودک و مطالعات کودکی با عنوان «ادبیات کودک و دیگری» مقاله «جستجوی هوت و دیگری؛ مطالعه جامعه شناختی پنج داستان کودک و نوجوان» نوشته سارا صدیق بود که وی در توضیح مقاله خود گفت: مفهوم هویت از مفاهیم ساده و در عین حال پیچیده ای است که می‌توان آن را در گستره‌های گوناگون زندگی اجتماعی جست و جو کرد. از تعاملات روزمره فردی و موقعیت‌هایی که هویت شخصی مود تردید و پرسش قرار می‌گیرد تا چالش‌های نتاقشه برانگیز اجتماعی و سیاسی که هویت اجتماعی نیز بدل به موضوعی برای بحث و گفت و گو می‌شود.

صدیق ادامه داد: این پژوهش بر اساس مطالعه جامعه شناختی پنج داستان تالیفی ناهی، قلب زیبای بابور، طبقه هفتم غربی، عاشقانه‌های یونس در شکم ماهی و یک جعبه پیتزا برای ذائقه کباب شده که همه آثار برگزیده و تقدیری جمشید خانیان هستند، صورت گرفته است. با تحلیل و تفسیر داستان‌های فوق در چارچوب نظری طرح شده، نقش ادبیات به عنوان میانجی میان خود و دیگری جهت شکل‌گیری همزیستی توام با مدارا، پذیرش، درک تفاوت‌ها و احترام به دیگری در میان هویت‌های متکثر و متنوع آشکار می‌شود.
وی در پایان گفت: انتخاب آثار فوق به نوعی تاکید بر اهمیت ویژه ادبیات کودک و نوجوان است. زیرا برنامه ریزان و سیاستگذاران فرهنگی و آموزشی به خصوص در حوزه‌های رسمی تلاش دارند با شکل‌دهی به هویت‌های فرهنگی و اجتماعی کودکان و نوجوانان از پایین‌ترین سن ممکن آن‌ها را سوژه‌هایی منقاد و مطیع در جهت حفظ و پیشبرد منافع صاحبان قدرت به زغم خودشان تربیت کنند.

مقاله‌های «از دیگر خواهی تا دیگر ستیزی، تاثیر تحولات سیاسی بر ادبیات» نوشته محسن هجری، «پژواک دیگری در فرآیند هویت یابی؛ با نگاهی به رمان امپراتور کوتوله سرزمین لی لی پوت از جمشید خانیان» نوشته شیدا آرامش فرد و «چگونگی ارتباط دیگری‌ها در سه گانه اکو پم مونیوس رایان و ارتباط آنها با ساختار اجتماعی و هویتی نوجوان ایرانی» نوشته رمینه رضا زاده و ساره ارض پیما نیز در این پنل ارائه شدند.

نخستین پنل از دومین روز (پنل چهارم) سومین همایش دوسالانه ادبیات کودک و مطالعات کودکی با عنوان «ادبیات کودک و دیگری» با حضور سید مهدی یوسفی، عادله خلیفی، مریم ساکی‌زاده، کهربائئیان و جمعی از نویسندگان و اعضای شورای کتاب کودک صبح روز پنجشنبه (۳ آبان‌ماه) در سرای کتاب موسسه خانه‌کتاب برگزار شد.
 
سیدمهدی یوسفی، اولین سخنران این پنل، به ارایه مقاله‌ای با عنوان «ادبیات کودک، کودکی و کودکانگی؛ آیا کودک «دیگری» است» پرداخت و گفت: در این گفتار سعی دارم توضیح دهم که چرا کودکی به این معنی که در ذهن ماست ربطی به ادبیات کودک ندارد و کودکی چه نسبتی با ادبیات کودک و به طور مشخص با مفهوم دیگری دارد. مفهوم کودکی را به معنی ادبیات کودک نمی‌توانیم ببینیم و به جای آن از مفهوم دیگری به نام کودکانگی استفاده می‌کنیم.
 
او ادامه داد: در سال‌های اخیر حوزه روبه رشدی به اسم حوزه مطالعات کودکی داریم که یک سری مطالعات بینارشته‌ای در مورد این مساله است که کودکی چگونه در جامعه شکل می‌گیرد. تصور این است که کودکی چیزی نیست که قابل تعریف آن و جهان‌شمول باشد یعنی کودکی فارغ از بعد بیولوژیک، یک بعد فرهنگی دارد و در مطالعات کودکی درباره آن بعد فرهنگی و نهایت درباره پیوندهایی که بعد فرهنگی با بعد زیست‌شناسی برقرار می‌کند بحث می‌شود. این شکل ادبیات و رویکرد ضرورتاً به ادبیات کودک نمی‌پردازد و درباره چیزهایی متفاوتی صحبت می‌کند، معمولا بحث‌های اجتماعی ـ تاریخی هستند که در آنها مفهوم کودکی ذره ذره ساخته می‌شود.

یوسفی ضمن بیان اینکه مطالعات کودکی با ادبیات کودک پیوند دارد، اضافه کرد: تعریف پیشاپیش مطالعات کودکی از خودشان این بود که یک کار بینارشته‌ای است؛ به این دلیل که آنها اصلا تصور نمی‌کردند که کودکی تنها یک راه ساخته نمی‌شود، به همین دلیل اگرچه این شکل مطالعات بینارشته‌ای با ادبیات کودک پیوند خورد ولی هرگز بخشی از ادبیات کودک نشد و به این معنی ادبیات کودک هم نمی‌تواند بخشی یا شامل مطالعات کودکی باشد به این معنی که وقتی در مورد مفهوم کودکی در جامعه‌ای مثل ایران صحبت می‌کنیم نهادها و بخش‌های مختلفی در تعریف مفهوم کودکی نقش دارند در نتیجه مفهوم کودکی صد در صد در ادبیات کودک ساخته نمی‌شود و از طرف دیگر ادبیات کودک صرفا روی مفهوم کودکی استوار نیست.
سخنران نشست ضمن اشاره به اینکه ادبیات خودش برای عملی شدن به چیزهای دیگری احتیاج دارد که از کودکی فراتر می‌رود، اضافه کرد: باید از این تصور که مطالعه کودکی دقیقا با مطالعه ادبیات کودک یکسان است فاصله گرفت البته یک چیز بین آنها مشترک است و آن هم کودک است. اینجاست که پای مساله «دیگری» به میان می‌آید. در مطالعات کودکی ما به طرز خیلی جدی به دنبال کودک به‌عنوان دیگری، یک فرد حاشیه‌ای، یا درجه دوم هستیم که در ادبیات کودک هم با نظریاتی مواجه هستیم که کودک را به عنوان موجود سرکوب‌شده، حاشیه‌ای شده یا دیگری نگاه می‌کنیم.

 یوسفی ضمن برشمردن تقابل‌های میان کودکی و بزرگسالی از دیدگاه ژاکلین رز یا دوگانه شرق و غرب توسط ادوارد سعید، اظهار کرد: تصور من این است که تفاوت جدی‌ای میان کودکی و این نوع دوگانه‌ها هست در عین حال که منظورم این نیست که کودکی سرکوب یا حاشیه‌ای نمی‌شود؛ ولی به هرحال کودکی با بزرگسالی پیوند دارد، فرایندی است که باید طی شود تا به بزرگسالی برسد. در نتیجه بزرگسالی آینده کودک است نه نقطه مقابل کودک.
 
او ضمن اشاره به دوگانه‌هایی که نسبت به کودک و کودکی وجود دارد و افرادی که در این باره کار کرده‌اند گفت: ادبیات کودک بیشتر از اینکه نشان‌دهنده دو قطب متضاد کودک و بزرگسال باشد، نشان‌دهنده فضایی بینابینی، کودک و بزرگسال یا فضای دورگه کودک و بزرگسال است. ظرفیتی در این بحث‌ها هست که در دو نکته خود را نشان می‌دهد، یکی اینکه ما می‌توانیم به جای مرز کودکی و بزرگسالی از چیز دیگری مثل سرحدی که میان کودکی و بزرگسالی است حرف بزنیم، فضایی که کودکی یا کودکانگی و بزرگسالی هر دو در آن نقش بازی می‌کنند. ظرفیت دیگر این است که توضیح دهیم کودک به‌عنوان یک عنصر فعال چطور در خواندن ادبیات کودک چیزی را از آن در ذهن خود می‌سازد که ضرورتا در لحظه تالیف اثر ادبی وجود ندارد؛ در نتیجه فراتر از ساخت‌هایی می‌رود که یک مولف در آن اسیر است.
 
این سخنران در ادامه به بحث کودکی و تاثیری که بر ادبیات کودک می‌گذارد و بالعکس آن پرداخت و ضمن اشاره به نظریه‌های مرتبط با آن اضافه کرد: به عقیده من نگاه کردن به فعالیت در مرز و نقاط تقاطع دو وصیت اصلی است که ما را از دوگانه کردن کودک و بزرگسال و در نتیجه از افتادن به این دام که غیرانتقادی باشیم، محفوظ می‌دارد. اما وقتی به طور مشخص وارد بحث ادبیات کودک می‌شویم خیلی واضح است باید در مورد یک مفهوم محوری یعنی مخاطب مستتر توضیح داد.
 
یوسفی مخاطب مستتر را چندلایه خواند و افزود: بین مخاطب مستتری که در ذهن نویسنده است با آن کسی که در متن است و مخاطب مستتر ذهن خواننده تفاوت است و باختین بین این سه تمایز می‌گذارد. وقتی شما در مورد ادبیات کودک حرف می‌زنید اینکه شما کودک را چه فرض کرده‌اید یا اینکه خواننده‌ها چه فرضی از کودک دارند نقطه اتصال ادبیات کودک با مفهوم کودکی است. در نهایت این بحث‌ها می‌توان گفت ۸ نقطه تقاطع پیدا می‌شود که می‌توان در آنها نگاه کرد و دید که ادبیات کودک چگونه از طریق مخاطب مستتر با بحث کودکی پیوند می‌خورد.
 
او در پایان به تفاوت کودکی و کودکانگی و بحث خودآگاهی و ناخودآگاهی پرداخت و اضافه کرد: بین سطح خودآگاه و ناخودآگاه مشخصا در ادبیات کودک تفاوت است. وقتی از سطح ناخودآگاه صحبت می‌کنیم یعنی از کودکی حرف می‌زنیم و زمانی که از سطح خودآگاه حرف می‌زنیم صحبت از کودکانگی است.

عادله خلیفی، دومین سخنران این پنل، به ارایه مقاله‌ای با عنوان «بیرون از خانه، بیرون از زبان؛ دیگری دیگری در حالا نه برنارد» پرداخت و در این باره گفت: درک‌های زمانی که ما داریم متفاوت است به همین دلیل تعریف ما از خود با درک ما از خود می‌تواند بسیار متفاوت باشد و درکی که ما از خود داریم، می‌تواند فضا و مرزهای خود را برای ما تنگ‌تر کند. یعنی ما به جایی برسیم که در جامعه به دنبال دیگری خود نگردیم. دیگری ما هم‌خون ما می‌شود و اینقدر این فضا بسته می‌شود که حتی خانواده هم می‌تواند دیگری باشد.
 او ادامه داد: در کتاب «حالا نه برنارد» ما با یک دیگری محدودشده طرف نیستیم بلکه با یک دیگری نادیده گرفته شده روبه‌رو هستیم. حالت چهره پدر و مادر در کتاب همیشه نیم‌رخ است و حتی شاهد آن هستیم زمانی که برنارد هم در صفحه وجود ندارد هیچ‌گاه به مخاطب هم تمام رخ نگاه نمی‌کنند. داستان از این قرار است که در ان صبح تا شبی که کتاب روایت می‌کند، پدر و مادر اصلا برنارد را نمی‌بینند حتی اصلا او را طرد هم نمی‌کنند.
 خلیفی در توضیح خود درباره کتاب «حالا نه برنارد» اضافه کرد: کتاب مثل فیلم‌های صامتی می‌ماند که یک‌سری تصاویر دارد و متن نوشتاری مانند صدای آن فیلم است که زیر فیلم حرکت می‌کند راوی داستان هم در متن نوشتاری کودک است. خوانش اول درباره کتاب می‌گوید پدر و مادر آنقدر به حضور کودک بی‌تفاوتند که اگر دیگری جای کودک به خانه بیاید متوجه نمی‌شوند. خوانش دوم این است که اصلا غولی وجود ندارد و خود برنارد است که به قول تبدیل شده و یک دیگری است.
این سخنران به نقش رنگ‌ها در کتاب «حالا نه برنارد» اشاره کرد و گفت: در این کتاب سه رنگ اصلی قرمز، زرد و آبی وجود دارد و با خانواده‌ای از رنگ‌ها روبه‌رو هستیم که رنگ‌های ترکیبی هم جزو آن هستند. رنگ دیوار و فضای پشت تصویر پدر عموما قرمز، برای مادر آبی و رنگ بنفش هم که از ترکیب قرمز و آبی به وجود می‌آید رنگ برنارد است در حقیقت برنارد ترکیبی از خود پدر و مادر است یعنی آن فضای بی‌توجهی که وجود دارد از برنارد یک غول می‌سازد و مخاطب در واقع با خانواده‌ای از غول‌ها روبه‌روست. به عقیده من تمام رنگ‌ها در این کتاب نشان‌دهنده احساسات برنارد هستند نه رنگ واقعی دیوارها.
 خلیفی ضمن توضیحاتی درباره چرایی استفاده از رنگ‌های قرمز و آبی برای پدر و مادر به مشکلات ترجمه فارسی این کتاب هم اشاره کرد و افزود: در ترجمه فارسی از عنوان «حالا نه بچه» به جای «الان نه برنارد» استفاده شده است. یعنی ترجمه فارسی یک غریبگی مجدد برای برنارد به وجود آورده و برنارد را حتی از زبان هم بیرون انداخته است. در واقع از برنارد یک دیگری مجدد ساخته است. در تصویرگری کتاب هم اشتباهاتی وجود دارد که در صحنه‌ای مادر برنارد به او نگاه می‌کند در حالی که در حالت اصلی کتاب این مساله را نمی‌بینید.
 
مریم ساکی‌زاده به ارایه مقاله‌ای با عنوان «مطالعه‌ای بر افکار امپریالیستی انگلیس و بازتاب در متن و تصویر کتاب «ای. بی. سی برای کودکان میهن‌پرست» با رویکرد پسااستعماری» پرداخت و در این باره گفت: مفهوم دیگری در قلمروهای متفاوتی از نظام‌های فکری، فلسفی از پدیدارشناسی، روانشناسی، روانکاوی و از جمله نظریه پسااستعماری مطرح شده است. از منظر نظریه پسااستعماری مساله دیگری در ارتباط میان استعمارگر و ملل استعمارزده مطرح شده است.
 
او در ادامه به بیان نظریه‌های پسااستعماری پرداخت و گفت:‌ ادوارد سعید نظریه‌پرداز رویکرد پسااستعماری مفهوم دیگری را تقابل میان شرق و غرب مطرح می‌کند که شرق در مقام دیگری قرار دارد. سعید معتقد است که قبل از اینکه بخواهیم دغدغه‌های امپریالیستی و استعماری غرب را در مسایل سیاسی دنبال کنیم باید در متون ادبی و فرهنگی آنها دنبال کنیم و متون ادبی را خنثی و صرفا زیباشناسانه نمی‌داند او معتقد است نویسندگان غربی چون شکسپیر، تی اس الیوت یا جین آستین به این فرایند کمک کرده‌اند و در متون خود نشانه‌های امپریالیستی را مطرح می‌کنند.
 
ساکی‌زاده در ادامه به تصاویر و مثال‌های کتاب «ای بی سی برای کودکان میهن‌پرست» اشاره کرد و گفت: این کتاب یک کتاب آموزش الفباست که در سال ۱۸۹۹ توسط خانم مری ارنست نوشته و تصویرسازی شده و همزمان با دوران استعماری بریتانیای کبیر در زمان ملکه ویکتوریا منتشر شده است. کتاب ۲۶ حرف انگلیسی را در قالب متن و تصویر ارایه کرده و در واقع به معرفی انگلیس می‌پردازد. در آن انگلیسی‌ها را افراد جنتلمنی معرفی می‌کند که دارای ارتش بزرگ و نیروی دریایی قوی هستند که هیچ کشوری توانایی مقابله با آن را ندارد ولی در عوض انسان‌های ملل مستعمره در این کتاب افرادی فرودست و دون‌پایه مطرح می‌شوند.

مقاله‌های «کودک و دیگری: تحلیل فیلم باشو غریبه کوچک از دیدگاه نظریه مهاجرت» نوشته بهاره سقازاده و سید شهاب‌الدین ساداتی، «دیگری و مغز پژوهی امروز و لزوم به کار گیری آن در ادبیات کودک» نوشته عبدالرحیم نجل رحیم، «بخشش آزارگر یا دیگرسازی از او؟ خوانش تصویر آزارگر در اپلیکیشن میچکا» نوشته آزاده خلیفی و «دیگری» روایت شده در پویانمایی‌های آمریکایی: بررسی موردی «من نفرت‌انگیز ۲» نوشته حمیده نعمتی لفمجانی، از دیگر مقاله‌های ارئه شده در این پنل  بودند.
 سمانه کهرباییان در پنل چهارم این نشست که صبح پنجشنبه برگزار شد به ارایه مقاله‌ای با عنوان «دیگری طبقاتی در داستان‌های صمد بهرنگی» پرداخت و گفت: صمد بهرنگی مولف و نویسنده مارکسیست ایرانی است که داستان‌هایش الهام‌بخش بسیاری از کودکان در دهه‌ها و نسل‌های پس از او بوده است و بازخوانی این داستان‌ها با دید انتقادی ضروری است چراکه این داستان‌ها الگوهای ذهنی ناخودآگاه کودکان بسیاری را شکل داده و از طرف دیگر نشان‌دهنده بخش مهمی از تفکر چپ در ایران است که نتایج سوگیری طبقاتی آن در بسیاری از رویدادها و تعارضات تاریخ معاصر ما بروز یافته است.

او که در این مقاله به تحلیل ۴ داستان صمد بهرنگی یعنی «الدوز و کلاغ‌ها»، «یک هلو و هزار هلو»، «پسرک لبوفروش» و «بیست و چهار ساعت در خواب و بیداری» پرداخت و گفت: در این مقاله به مفهوم دیگری در اندیشه میشل فوکو تکیه کردم و از نظریه بازنمایی استوارت حال بهره برده‌ام.

کهربائیان در ابتدا داستان «الدوز و کلاغ‌ها» را بررسی کرد و گفت: بهرنگی در این کتاب به خودی‌ها و دیگری‌ها توجه کرده است در این کتاب داستان پسری به نام الدوز بیان می‌شود که با پدر و زن‌پدرش زندگی می‌کند و مادرش طلاق گرفته و به روستایی رفته است. الدوز که تحت خشونت و ناملایمت‌های پدر و نامادری‌اش قرار دارد. با یک کلاغ دوست می‌شود و در نهایت به جایی می‌رسد که با کمک کلاغ‌ها فرار می‌کند و به شهر کلاغ‌ها می‌رود.
 او در ادامه توضیح داد: در این داستان تمام تقابل‌ها را می‌بینیم. همه صفت‌های خوب مانند مهربانی، شجاعت، مقاومت و ... در مقابل صفات بدی مانند خشونت، خرافاتی بودن، نادانی و ... قرار دارد. موضوع دیگر نحوه مشروعیت‌بخشیدن به رفتارها و اعمالی است که در باطن خوب نیستند و در قالب داستان به آنها مشروعیت داده می‌شود مانند سگ‌کشی. موضوع دیگر، صداداشتن افراد مختلف خودی در داستان است برخلاف غیرخودی‌ها یا همان دیگری‌ها که از خود صدایی ندارند. در این داستان می‌بینیم خودی‌ها مانند کلاغ‌ها می‌توانند حرف بزنند اما دیگری‌ها مانند سگ نمی‌توانند صحبت کنند.
به گفته کهربائیان در این داستان صفات مثبت بچه‌های روستایی که متعلق به طبقه رعیت هستند مانند توصیف فقر، زحمت، رنج، شجاعت، قدرشناسی و ... در تقابل با جامعه اربابی که بریز و بپاش زیادی دارند دیده می‌شود.
 وی در ادامه به داستان دیگری از صمد بهرنگی پرداخت و افزود: در داستان «یک هلو و هزار هلو» پسری به تصویر کشیده می‌شود که همراه پدرش به تهران آمده و دستفروشی می‌کند تا اینکه شتری اسباب‌بازی در مغازه‌ای توجه او را جلب می‌کند و لطیف با او دوست می‌شود در این داستان هم شاهد تقابل‌های صفات و کنش‌ها هستیم مانند تقابل سر و وضع ژولیده لطیف با ظاهر آراسته و متفاوت سایر مردم و مهمان‌ها در ضیافت.
کهربائیان در ادامه به داستان «پسرک لبوفروش» اشاره کرد و گفت: در اینجا ماجرای پسری بیان می‌شود که به همراه خواهرش در کارگاه قالی‌بافی کار می‌کند اما رئیس کارگاه به خواهرش نظر دارد و این مسأله سبب ایجاد ماجراهایی می‌شود که پسرک از درس خواندن باز می‌ماند و به دستفروشی می‌پردازد. توضیحاتی که در این کتاب ارایه شده درباره حاجی‌قلی بسیار جالب است و کلیشه‌سازی در آن به گونه‌ای است که حاجی‌قلی یا همان دیگری حتی یک صفت مثبت هم ندارد. صمد تلاش کرده صدای قربانی‌ها و کودکان محروم باشد ولی برای این کار از یک دیگری شرور و بدجنس استفاده می‌کند و هر نوع حرکت بدجنسانه‌ای را مجاز می‌داند که درباره او به کار ببرد. این مساله در آثار بهرنگی من را به یاد شرق شناسی وارونه می‌اندازد. که غرب را منحط می‌داند و می‌گوید ما خوبیم.
او افزود: مساله بعدی قدرت و ایدئولوژی است ما در آثار صمد و بررسی داستان‌های فولکلوریک شاهد دارا و ندار هستیم. صمد با ساختن «دیگری» غیرانسانی، کلیشه‌ای و اغراق‌شده از طبقات مرفه و ثروتمند و ارایه تصویری قهرمانانه و آرمانی از فقرا ادبیات حاوی کینه و نفرت به ثروتمندان را برای کودکان خلق می‌کند و هرگونه خشونت علیه این طبقه را مجاز جلوه می‌دهد و کودکان را به فقیر و ثروتمند تفکیک می‌کند و نوع خاصی از دیگری شناسایی می‌شود که برخلاف سایر دیگری‌های نژادی جنسیتی و مذهبی فرودست نیست. دیگری که از نظر موقعیت اجتماعی در موضع قدرت است.
 
سوسن پورشهرام نیز در این پنل به «ارایه تصویری از خود و شیوه‌های برساخت دیگری با مطالعه مورد آثار کودک صمد بهرنگی» پرداخت و گفت: درک خود و آشنایی با دیگری برای کودکان از جمله مفاهیمی است که می‌تواند تاثیر به سزایی در شکل‌گیری شخصیت آن‌ها داشته باشد از سوی دیگر معمولا در ارتباط با انواع دیگری است که نویسندگان ادبیات کودک مفاهیم و موضوعات خود را بسط می‌دهند.
 
این منتقد ادبی در ادامه بیان کرد: صمد بیشتر به نقش آموزشی در داستان‌هایش توجه دارد و در آن خود تصویری از آنچه است که دیگران و اجتماع به شخص می‌دهند و این خود به‌وجود می‌آید. خود آئینه‌ای یا خود برساخته تشکیل می‌شود. ما یک «خود» داریم و بقیه دیگرانِ دور یا دیگرانِ نزدیک هستند. دیگران نزدیک علاوه بر اینکه تفاوت‌های با خود دارند مشترکاتی نیز دارند اما دیگری دور کاملا در تضاد با خود است. در اثار بهرنگی مانند «الدوز و کلاغ‌ها» الدوز همان خود است و تلاش می‌کند تا از این خود بیرون بیاید و به کمک دیگری نزدیک مثل کلاغ‌ها و یاشار شخصیتی دیگر به‌عنوان خود خلق می‌کند شخصیتی که سعی می‌کند به تنهایی به هدفش برسد همچنین در ماهی‌سیاه کوچولو، حلزون پیچ‌پیچی صحبت‌هایی می‌کند تا ماهی سیاه کوچولو را از سستی درآورد اما دیگری نزدیک یا مادرش او را درک نمی‌کند یا دیگرهای دور در این داستان حلزون پیچ‌پیچی را می‌کشند و در تقابل با ماهی‌سیاه کوچولو قرار می‌گیرند.

او با بیان اینکه در داستان‌های صمد دیدگاه رئالیسم وجود دارد، افزود: صمد با توجه به این دیدگاه تلاش می‌کند شخصیت اصلی با پشتکار خودش به نتیجه برسد. در داستان‌هایی که از صمد مطالعه کردم تقابل بین خود و دیگری به وضوح دیده می‌شود. دیگرانی که شخصیت داستان را درک نمی‌کنند و از ابتدا در تقابل و تضاد با او هستند.

به گفته پورشهرام، در این داستان‌ها اغلب دیگری‌ها نقش منفی دارند و معمولا خود، مظلومی است که بی‌جهت دچار ظلم شده است. مانند «کچل کفترباز»، «جوجه طلایی»، «کودکان کار»، «انسان‌های ناجی»، «انسان‌های سخاوتمند» که در آن‌ها یک خود وجود دارد که تلاش می‌کند به خواسته‌اش برسد و دیگری‌ها می‌خواهند او را از رسیدن به خواسته‌اش ناامید کنند. در واقع دیگری محملی برای بیان همه کیفیت‌های ناخوشایند و دلهره‌آور زندگی کودکان است و نویسنده برای درک بهتر بیشتر روایات برای کودکان می‌کوشد آنچه را ناخوشایند است به دیگری نسبت دهد و آنچه درست و شایسته است به خود یا همان کودک ایرانی نسبت دهد.

پنل پنجم؛ «ادبیات کهن» در دومین روز از سومین همایش دوسالانه ادبیات کودک و مطالعات کودکی با عنوان «ادبیات کودک و دیگری» با حضور مصطفی مهرآیین، دکتر ارجی، فرزانه لطفی، لیلا کفاش‌زاده و جمعی از نویسندگان و اعضای شورای کتاب کودک روز پنجشنبه (۳ آبان‌ماه) در سرای کتاب موسسه خانه‌کتاب برگزار شد.

مصطفی مهرآیین، جامعه شناس و عضو هیات علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، مقاله خود را با عنوان «ظهور فرهنگ، هدفی دیگر در اندیشه‌های رورتی، لویناس، کریستوا و ریکول»، ارائه داد و در این باره گفت: چهار متفکری که من به آن‌ها پرداخته‌ام، هم متفکر ادبیات و هم متفکر مفهوم «دیگری» هستند. رورتی فیلسوف متفکر آمریکایی و بیشتر پراگماتیست است، اما علاقه عجیبی به ارزش ادبیات در جهان دارد و به طور خاص متفکر «دیگری» هم هست. او در مقاله «افول حقیقت رستگاری‌بخش و ظهور فرهنگ ادبی»، از حقیقت رستگاری‌بخش حرف می‌زند و تعریف خیلی  ساده‌ای از آن دارد؛ آن هم این است که اگر می‌خواهیم این دنیا را جای بهتری کنیم، برای ساختن خود چه کاری می‌توانیم کنیم؟ و لازمه پاسخ به آن را داشتن هدف و آگاهی از اهداف دیگران می‌داند.

او ادامه داد: رورتی می‌گوید تا قبل از این که من ایده خود را طرح کنم، مبتنی بر دو الگوی دین و علم، از ما خواسته‌اند حقیقت را دنبال کنیم. او می‌خواهد به ما بگوید هر دو این الگوها ته کشیده و الان تنها الگوی نجات‌بخش انسان، ادبیات است. البته این به این معنا نیست که این الگوها کار نمی‌کند، بلکه نمی‌توانند آن کاری را که مد نظر رورتی است را انجام دهند. او راه و روش جدید برای زندگی کردن را در ادبیات می‌بینند و به اعتقاد او ادبیات از جنس تجربه زیسته است.

مهرآیین در ادامه به کریستوا پرداخت و گفت: کریستوا معتقد بود دو قشر عاشق‌ترین موجودات عالم‌اند؛ یکی داستان‌نویسان و دیگری داستان‌خوان‌ها. از نمونه‌های امر نشانه‌ای از نگاه کریستوا، صدا و لالایی مادر است. کریستوا می‌گوید منبع شناخت انسان فقط عقلانیت نیست؛ چیزهای دیگر هم هست و به همین دلیل یکی از نکات مهمی که کریستوا طرح می‌کند، این است که چگونه ادبیات از فلسفه سرپیچی می‌کند؟ یعنی ادبیات به معنای نمادی از امر نشانه‌ای دائماً جهان ما را به هم می‌ریزد.
 
وی افزود: به اعتقاد کریستوا، تنوع نباید فقط بیرونی باشد. مهم این است که این بیگانه‌های بیرونی و دیگری، در درون شما وارد شوند و آن صلح بیرونی به صلح درونی تبدیل شود. اینکه در یک جامعه خشونت پایین باشد، یا آدم‌ها در آن نمی‌جنگند، نشانه اهل صلح بودن آن جامعه نیست؛ بلکه در یک جامعه زمانی صلح خواهد بود که در درون آدم‌ها آشتی باشد، و این آشتی حاصل نخواهد شد الا زمانی که شما ادبیات بخوانید یا داستان‌نویس شوید؛ چون زمانی که ادبیات می خوانیم دیگران خود ما هستیم.
 
این جامعه‌شناس ضمن اشاره به کتاب «زندگی روایت است» از کریستوا در خصوص هانا آرنت و توضیح دیدگاه او، عنوان کرد: از نگاه هانا آرنت، ادبیات جایی است که ما تکثر به معنی تنوع را می‌فهمیم از نگاه او هم تولد کودک و هم مرگ مهم هستند. چرا که تولد هر کودک به مثابه ورود یک روایت تازه به جهان است. به گفته هانا آرنت، تولد هر کودک یک امر سیاسی است، چون آغاز یک روایت و قصه تازه است؛ البته او مرگ را هم یک امر سیاسی می‌دانست.
 
 عضو هیات علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور در ادامه به دیدگاه‌های لویناس اشاره کرد و گفت: به گفته لویناس انسان دو ویژگی دارد، یکی حرف زدن و دیگری توان سخن گفتن است. توان سخن گفتن یعنی اینکه من بالقوه مخاطب دیگرانم و دیگران بالقوه مخاطب من هستند. به اعتقاد او توان سخن گفتن مهم است نه گفته‌ها.
 
او ادامه داد: لویناس فیلسوف دیگری است. از نگاه او مهم‌ترین موقعیت‌ها، رودررو شدن چهره به چهره با دیگران است؛ چرا که در واقع دیگری یعنی راز، یعنی مفعول بودن. از نگاه لویناس ادبیات جای بروز دیگری است که می‌تواند ما را به موقعیت‌های اخلاقی ببرد و آن چیزی که در این موقعیت مهم است، این است که دیگری، هم به تو به عنوان یک انسان رجوع می‌کند و هم اینکه احتمالا بیچاره و درمانده است. بالاترین سطح درماندگی در رابطه با دیگری، حضور یک کودک است بنابراین موقعیت‌های اخلاقی را مثل روبرو شدن با یک کودک می‌دانست.
 
مهرآیین در ادامه به پل ریکور پرداخت و بیان کرد: ریکور متفکری تحت تاثیر ژان نابر فیلسوف است. ریکور یکی از بهترین راه‌های بازیابی میل به زیستین را، رفتن به سمت دیگران و محصولات آنان می‌داند و راهکارش هم که هرمونتیک و تفسیر است. در نگاه او بازیابی میل به دیگری در خواندن ادبیات تفسیر دیگران به شکل گشوده است.

ارجی، دیگر سخنران این نشست، به ارائه مقاله خود با عنوان «مفهوم دیگری در ادبیات کودکان و خاصه افسانه‌ها» پرداخت و در این باره گفت: این نکته که مفهوم دیگری یک مفهوم سیال و لغزنده است و می‌شود از منظرهای متفاوت به آن نگاه کرد، ما را مقداری متوقف می‌کند که در ادبیات باید از چه منظری به این مفهوم نگاه کنیم؟ ولی در یک نگاه کلی باید گفت که ادبیات دیگری پرور است. یعنی اساساً می‌شود گفت که بیش از هر نحله، نظریه، مکتب، فکر و متنی، ادبیات توانسته ویژگی‌های «دیگری» را تبلور دهند و عینی و ملموس کند.
 
او ادامه داد: دو شاخصه در ادبیات می‌شناسم که مولفه‌های دیگری‌پرورند و ویژگی‌های دیگری را در ادبیات تجسم می‌بخشند. اولین شاخص این است که برخلاف تصور بسیاری که فکر می‌کنند، ادبیات یک معنای تکمیلی یا ثانویه است؛ ادبیات در حقیقت یک قاعده تشبیهی است، اساساً معنی‌ساز است و در زبان، آن مفهوم خاصی را به وجود می‌آورد که قبل از آن نبوده است. بنابراین می‌توان گفت ادبیات فرم و ساختار زبان را آگاهانه می‌شکند و این شکستن، محصول یک اتفاق ساده نیست. اولین ویژگی اساسی ادبیات این است که  فرم‌شکن، قاعده‌شکن، هنجارشکن و برجسته‌ساز است و این برجسته‌سازی در ذات و جوهره زبان است، نه در واژه کلمه و ساخت نحوی.
 
ارجی اضافه کرد: ویژگی دوم ادبیات بر اساس همان قاعده اول، این است که کاراکتر و شخصیت، خصوصاً در داستان که ادبیات آن را می‌سازد، ویژگی چندلایه، پردلالت و متکثر است. پردلالتی و چندلایگی در ادبیات منحصر به فرد است. این ویژگی در هیچ مقوله دیگر قابل تعریف نیست. یعنی ادبیات ویژگی‌هایی از درون ناخودآگاه می‌گیرد و به قهرمان می‌دهد که این مولفه‌ها در زندگی عادی و متعارف وجود ندارد. بنابراین ادبیات در دنیای خودش، مولفه‌هایی بسا متناقض را جمع کرده که این ویژگی‌ها در انسان بیرون از این دنیا اصلا وجود ندارد. چندلایگی و پردلالتی ادبیات دیگری را می‌شناسد و ادبیات، حفره‌ها و حلقه‌های مفقوده انسانی که شخصیت‌های ایدئولوژیک آن را ندیده‌اند را دیده است.
 او در ادامه گفت: من معتقدم که افسانه‌ها از منظر دنیا و ادبیات کودکان، از گذشته دور تا امروز قوی‌ترین و اساسی‌ترین دنیایی هستند که دیگری را بی‌نقص و بی‌شبهه می‌پرورانند؛ چرا که افسانه‌ها خصوصاً از نگاه کودک، نقشه روح بشر و ذهن کودک هستند و بسیار توانسته‌اند به شکل نمادین، عقده‌ها، آرزوهای سرکوب شده و امیال انسانی خصوصاً کودک را بشناسند. به همین خاطر در جامعه ما آگاهانه افسانه زدایی می‌شود.
ارجی در پایان گفت: در افسانه یک شخصیت خیلی عمومی وجود دارد. در افسانه‌های ما، قهرمان داستان عملا یک انسان ضعیف است ولی در چرخه داستان موفق می‌شود که این همان دیگری است که به بهترین شکل به کودک می‌آموزد که می‌توانی با مکانیسمی که قهرمان داستان طی کرده و به موفقیت رسیده، ضعف خود را رفع کنی و به موفقیت برسی.
فرزانه لطفی به ارائه مقاله‌ای با عنوان «دیگرانگی جنسیت در داستان‌های عامیانه نمکی» پرداخت و در این باره گفت: در اغلب روایت‌های نمکی، خود نمکی جنسیت زنانه دارد. کتاب‌ها ابزارهای آموزشی هستند که کودک در نهاد خانواده، با این بستر فرهنگی یک‌سری آموزش‌ها را به طور غیرمستقیم می‌بیند و تاثیر خودش را در جهان‌بینی کودک می‌گذارد. از طرف دیگر، راوی‌ها یا خالق اثرها، ایدئولوژی و نحوه اندیشه خود را به طور غیر مستقیم در متنی که روایت می‌کنند، پنهان می‌کنند که به گونه‌ای آموزش برای کودکان با مطالعه داستان‌ها و کتاب‌ها است.
 او ادامه داد: دیگرانگی جنسیت خود محصولی از یک فرآیند اجتماعی است که به کودک منتقل می‌شود. من در تحلیل داستان نمکی، ابتدا خود متن را مورد بررسی قرار دادم تا ببینم مردسالارانه است یا بیشتر یک مقوله زنانگی در آن رخ داده است نمادهای زبانی را مورد بررسی قرار دادم، که هر کدام به چه نحوی مقولات زنانگی و مرد سالاری را مطرح کرده‌اند؟ تا حدودی هم به ایدئولوژی پنهان شده در متن پرداخته‌ام و در مجموع شاخصه‌هایی که معیارهای زنانگی و مردانگی در متن را مشخص می‌کنند را مورد توجه قرار داده‌ام. در مجموع روایت‌هایی که من بررسی کردم، زنان به عنوان دیگری در متن به دو شکل هستند؛ زنان منفعل و ساده یا زنانی که به عنوان دیگری در تقابل نقش‌هایی هستند که از سوی جامعه به زنان تحمیل شده است.
لطفی در ادامه ضمن ارائه روایت‌های مختلف از نمکی، مانند روایت‌های قاسم محمودزاده، سوسن طاقدیس، ناصر یوسفی، منوچهر کی‌مرام و کتایون دیانتی، توضیح دیگرانگی در این روایت‌ها و مقایسه آن‌ها با یکدیگر، گفت: به طور کلی هنوز جنسیت‌هایی که در کاراکتر نمکی تبلور پیدا کرده، یک هویت تازه کلیشه‌ای برای کودک می‌سازد. به گونه‌ای که کودک را از کودکی خود و اصالت هر کدام از جنسیت‌های متفاوت کودکانه خارج می‌کند و به او القا می‌کند که برای موفقیت و پیروزی باید در قالب دیگری باشی.

لیلا کفاش‌زاده که علاوه بر فعالیت در شورای کتاب کودک، در بخش میراث فرهنگی هم فعال است، مقاله خود را به عنوان «عروسک به مثابه دیگری در افسانه‌ها و آیین‌های کهن» ارائه کرد و گفت: طبق برهان خلف می‌شود از برعکس کردن یک موضوع، به آن رسید. بنابراین برای رسیدن به «دیگری»، باید ببینیم که «خود» چیست؟ به نظر خیلی از بزرگان، یکی از اولین رویارویی‌های کودک با خود در آینه است. زمانی که بزرگتر می‌شود، گفت‌وگوی درونی هم دیگری است. همیشه بچه‌ها با خودشان حرف می‌زنند و همین‌طور که بزرگتر می‌شویم، با خود حرف زدن را به درون می‌بریم.
او ادامه داد: صحبت درونی در واقع فرصتی است که یک دیگری درونی برای خودمان تصور کنیم، با آن صحبت کنیم و خلاصه اینکه گفت‌وگوی درونی خیلی خوب کمک می‌کند که آدم یک دیگری برای خودش متصور شود و آرام آرام شروع کند به مشق اینکه خود چیست؟ خودآگاهی در دوران کودکی، یکی از باب‌هایی است که باعث ایجاد شناخت می‌شود، یعنی آرام آرام با قرار گرفتن در برابر آینه، دوربین و عروسک می‌فهمیم چیستیم؟
کفاش‌زاده با بیان اینکه در ادبیات کهن ما گفت و گو با عروسک خیلی زیاد رایج است و آوردن مثال‌هایی از قصه‌های که عروسک دارد، به تعریف داستان «عروسک سنگ‌صبور» پرداخت و گفت: به نظر من عروسک سنگ‌صبور در این قصه، دیگری و بخشی از وجود دختر است که فرصت پیدا کرده در خلوت خودش گفت‌وگویی درونی کند. در قصه «موم‌ننه»، هم عروسک نقش دیگری را برای شخصیت داستان بازی می‌کند که تقریبا شبیه همین داستان سنگ صبور و مقداری متفاوت‌تر است.
 او ضمن تعریف داستان‌های دیگر از عروسک‌ها، به عروسک‌های آیینی در مناطق مختلف ایران اشاره کرد و به عنوان نتیجه‌گیری عنوان کرد: یکی از راه‌های پیدا کردن خود که بعدا قرار است در تقابل با دیگری قرار گیرد، گفت‌وگو با خویشتن یا همان عروسک است. عروسک‌های قومی خصوصیات خیلی عجیب و غریبی دارند. عروسک برای بچه امن است، بچه می‌تواند با عروسک هم‌ذات‌پنداری کند و در عین حالی که کسی جز خودش است، ولی دیگری محسوب می‌شود.

پنل ششم این همایش درباره «دیگری در مقابل شهروند» است که شامل مقالاتی است که به موضوع تولید ادبیات کودک و سایر محصولات مربوط به کودک در مواجهه واقعی با افرادی که دیگری تلقی می‌شوند می‌پردازد.

در این پنل حمیدرضا شاه‌آبادی از «تصویر غلامان و کنیزان سیاه در افسانه‌های عامیانه دوره قاجار» صحبت کرد و گفت: به بردگی گرفتن انسان‌ها از گذشته وجود دارد؛ از زمانی که بشر جنگیدن را آغاز کرد به اسارت گرفتن دشمن و خانواده‌اش امری مرسوم در تمام دوره‌های تاریخی و در تمام کشورها رودپای بردگان را می‌توان دید و جایگاه آن‌ها در تاریخ و در موقعیت‌های اجتماعی‌شان می‌توان بررسی کرد. اما پدیده بردگان سیاه آفریقایی به دوره بعد از رنسانس بر می‌گردد و زمانی که قطب نما اختراع شد و کشتی‌ها به سفرهای طولانی‌تری رفتند و دریانوردی گسترش پیدا کرد.او در ادامه افزود: شاید رنگ سیاه مردم آفریقا و ویژگی‌های چهره‌شان موجب می‌شد بیش از هر موجودی مورد تعریف قرار بگیرند و افراد دیگری که از هر نژادی به آنجا سفر کردند آن‌ها را از خود پست‌تر می‌دانستند. کشور ما ایران چندان در پی کشورگشایی نبود؛ اولین مواجهه ایران با بردگان به اوایل قرن ۱۳ شمسی برمی‌گردد که بردگان وارد ایران شدند. به طور متوسط حوالی سال ۱۲۵۸ شمسی چیزی حدود سالی ۱۰۰۰ نفر برده وارد ایران می‌شد. نکته مهم درباره بردگان سیاه در ایران این است که موقعیت آن‌ها هیچ‌گاه مشابه موقعیتی که در کشورهای دیگر مانند آمریکا داشتند نبود. نیروی کار سیاهان در آمریکا برای کار تولید به کار گرفته می‌شد، در ایران به عنوان خدمتکار و سرباز از آن‌ها استفاده می‌شد. اعتقادات دینی مردم ایران باعث می‌شد که به بردگان سخت نگیرند. بین مردم ایران این اعتقاد نیز وجود داشت که آزاد کردن بردگان کار خوبی است. بعضا این بردگان را برای برآورده شدن نذرشان می‌خریدند و آزاد می‌کردند.

 شاه‌آبادی همچنین بیان کرد: در مواردی بردگان را مانند فرزند خوانده خود در نظر داشتند و برخی بردگان از صاحبان خود ارث می‌بردند. به همین دلیل از نیمه قرن ۱۹ زمانی که انگلیسی وارد راه برده‌داری شدند و آن‌ها را از ایران به هند می‌فرستادند اصولا بردگان امتناع می‌کردند. بشیر خان از ثروتمندترین بردگان بود که گفته می‌شود تمام دارایی او ۵۰ هزار تومان بود که در آن زمان مقدار زیادی بود. در واقع می‌توان گفت در بدترین شرایط این بردگان مانند ایرانیان فقیر آن زمان زندگی می کردند. نکته مهم دیگر این است که برخی بردگان در بسیاری از فعالیت‌های اجتماعی در داخل شهرهای ایران حضور داشتند، مانند برخی شورش‌هایی که علیه وضع عمومی شهر رخ می‌داد. در برخی از داستان‌ها سیاهان را در جایگاه خودشان به‌عنوان خدمت‌کار و سرباز ... می‌بینم در برخی دیگر مانند قصه نارنج و ترنج سیاه در مقام فردی بد ذات دیده می‌شود. در این داستان موضوع چهره و رنگ به عنوان ویژگی منفی تلقی شده و جایگاه کنیز به عنوان شخصیت منفی روایت می‌شود و این عجیب است در حالی که در دوره قاجار رفتار نژاد پرستانه دیده نمی‌شود.شاه‌آبادی خلاصه‌ای از داستان نارنج و ترنج بیان کرد تا این بد ذاتی عیان شود.

شیما حجازی‌زاده دیگر سخنران این پنل با موضوع «مروری بر کتابخانه های تخصصی کودکان با اختلال اتیستیک (کودکان اتیسم) در ایران و خارج از ایران» در این رابطه گفت: با توجه به اینکه کودکان اتیسم تفاوت‌هایی با سایر کودکان دارند به عنوان «دیگری» در جامعه محسوب می‌شوند. تعداد مبتلایان به اتیسم در ایران به ۷۰۰ هزار نفر رسیده است و با توجه به این تعداد که تعداد کمی نیست و به خدمات خاصی نیاز دارند وجود کتاب‌ها و کتابخانه‌های تخصصی برای این کودکان لازم است. همچنین او برای بهبود عملکرد کتابخانه‌های تخصصی راهکارهایی را در مقاله خود ارائه می‌دهد. او در پایان گفت: کتاب‌های بدون متن، مهارت‌های گفتاری و نوشتاری آنها را افزایش می‌دهد. همچنین استفاده از عکس برای این دسته از کودکان مناسب‌تر است زیرا این کودکان ترجیح می‌دهند کلمات و عکس‌ها آشنا و تکراری باشند تا حس اطمینان در آنها دست دهد.

 مهشید دولت از دیگر سخنرانان این همایش مطرح کرد: فعالیت من درباره کودکان دومعلولیتی (ناشنوا ـ نابینا) و خواندن برای آنها بود؛ یکی از گروه‌هایی که ما به‌عنوان دیگری می‌شناسیم معلولین هستند. ما هرچقدر همدیگر را بهتر بشناسیم، ارتباط بهتری با یکدیگر برقرار می‌کنیم؛ درباره این دسته از کودکان نیز به همین نحو خواهد بود. باید نحوه برخورد با آنها و مدلی که آنها ما را می‌بینند را درک کرده و بشناسیم و از دید آنها نگاه کنیم. این افراد چند معلولیتی به سه گروه اصلی تقسیم می‌شوند: ۱) افرادی که نابینا به دنیا آمده و به دلیل بیماری ناشنوا می‌شوند، ۲) افرادی که ناشنوا به دنیا آمده و به دلیل بیماری نابینا می‌شوند و ۳) کودکانی که نابینا و ناشنوا به دنیا آمده‌اند که این گروه سخت تلقی می‌شوند و باید توجه کنیم که این کودکان غیر از اینها چه معلولیت‌های دیگری دارند و با توجه به این موضوع رفتار کنیم. با توجه به شناختی که نسبت به کودک به دست می‌آوریم که در کدامیک از این سه گروه قرار می‌گیرد باید محیط را برایش آماده کنیم.

 دولت درباره این راه‌های ارتباطی گفت: اولین راه ارتباطی و بهترین راه توجه به «دست» است. قرار است با دست بشنویم، بفهمیم و حرف بزنیم. این کار هم برای فرد و هم برای کودک چند معلولیتی مهم است و یکی از مهمترین راه‌های ارتباطی تلقی می‌شود. از جمله راه‌های ارتباطی دیگر، کتاب بریل، خود جسم، کتاب‌هایی دارای خط‌های برجسته، کتاب‌های حسی ـ لمسی و مهمترین آنها طبیعت است. طبیعت برای کودکان نابینا و ناشنوا بسیار مهم است. همچنین لازم به ذکر است کتاب‌های مناسب برای این افراد کتاب‌هایی هستند که ذهنی نباشد؛ رئال، واقعی و ساده باشد، متن و تصویر به یکدیگر وابستگی نداشته باشد و در تجربه‌های اجتماعی به آنها کمک کند.

 ویکتوریا فاتحی از اعضای شورای کتاب سخنرانی خود را با موضوع «تعدیل نگرش، «دیگری‌سازی» در کودکان ایرانی از راه ادبیات داستانی (در مواجهه با کودکان افغانستان)» آغاز کرد و گفت: کودکان افغان بسیار مورد تحقیر کودکان ایرانی قرار می‌گیرند این نگاه وام گرفته از نگاه خانواده آنهاست. یکی از بدترین ناسزاهایی که بچه‌ها به یکدیگر می‌دهند افغانی است. با توجه به اینکه در مقالات و سخنرانی‌های تخصصی دائماً به اهمیت موضوع نقش انکارناپذیر ادبیات در فهم تفاوت‌ها پرداخته می‌شود ولی سهم ادبیات کودک و نوجوان ایران در بازنمایی کودک افغان کمرنگ است. تحقیر و توهین کودکان افغان آزار دهنده است که در نهایت این روند دیگری سازی به تبعیض اجتماعی مهاجران افغان منجر می‌شود. در بخش تالیف آثار برای مهاجرت افغان‌ها دو رمان داریم که کودکان مهاجر افغان در یکی از این دو، شخصیت اصلی و در دیگری در حاشیه داستان قرار دارند. غیر از این دو کتاب، کتاب دیگری پیدا نکردم و در بخش ترجمه نیز چندان به این موضوع توجهی نشده است. پژوهشی در رمینه تاثیر ادبیات داستانی و موضوع مهاجرت با همکاری واحد مددکاری موسسه توانمندسازی مهر و ماه انجام دادیم.

 او درباره این پژوهش گفت: در این پژوهش که شیوه عمل آن با همان شیوه پروژه با «من بخوان» که یک برنامه ترویج کتابخوانی است یکی است. در این پژوهش بلندخوانی به‌عنوان متغیر مستقل و همدلی به‌عنوان متغیر وابسته درنظر گرفته شده است. در این پژوهش ۳۰ دانش‌آموز در دو گروه ۱۵ نفره هم از کودکان ایران و هم کودکان افغانی در پایه‌های اول، دوم و سوم ابتدایی انتخاب شده که پرسشنامه‌هایی در پیش از آزمون و پس از آزمون در اختیارشان قرار داده شد. این پژوهش با ۶در ۷ جلسه با ۶ عنوان کتاب برای بلندخوانی انجام شد که یک نشست به گفت‌وگو و نقاشی پرچم کشورها و نمایش خلاق اختصاص یافت. این آزمون با یکسری محدودیت‌هایی همراه بود که یکی از آنها بی‌نظمی و متغییر بودن تعداد کودکان بود.

 فاتحی همچنین خلاصه‌ای از آن هفت جلسه نشست، اهداف و تعداد کودکان در هرکدام از این جلسات را بیان کرد. در این جلسات کودکان با رنگ پرچم، غذا و گویش ایران و افغانستان آشنا شدند. همچنین پس از پایان این جلسات علاقه افغان‌ها به افغانستان بیشتر دیده شد.

 آزادمهر دانش‌فاطمیه آخرین سخنران پنل ششم نیز سخنرانی کوتاهی در زمینه مقاله خود با نام «رصد و تحلیل مفهوم دیگری در فرهنگنامه کودکان و نوجوانان» انجام داد و در ابتدای سخنرانی خود درباره مفهوم دیگری از دیدگاه فلسفی و دیگری در فرهنگ ایران توضیحاتی ارائه کرد. همچنین هدف پژوهش خود را شناسایی مفهوم دیگری و مصادیق مشابه آن در فرهنگنامه کودکان و نوجوانان شورای کتاب کودک خواند و گفت این پژوهش کاربردی است و برای انجام آن از روش تحلیل محتوا استفاده شده است.

 حسام سلامت به‌عنوان سخنران بخش اختتامیه این همایش به ارائه توضیحاتی درباره «من، دیگری و ساختن جهان مشترک» پرداخت و درباره اهمیت آموزش عمومی در شکل‌گیری شهروندی مدنی توضیح داد: من دانشجوی دکترا هستم و دکتر نیستم، خود این اسم‌ها و لیبل‌ها نوعی فاصله‌سازی و دیگری‌سازی است. صحبت درباره این موضوع دیگری در زمانه مناسب انتخاب شده که هم در سطح جهانی، ملی و منطقه‌ای با انواع و اقسام جریان‌های دیگری ستیز همراه هستیم. در دل چنین وضعیتی یکی از اقتضائات این خواهد بود که در همین لحظه مشخص به مسأله دیگری فکر کنیم. اگر مساله ما ساختن ایران دموکراتیک باشد مساله دیگری یکی از اساسی‌ترین مبحث‌هایش خواهد بود.

 او از چهار سازوکار درباره مسائل دیگری صحبت کرد و گفت: اولین سازوکار دیگری‌دوستی است. تعریف او از دیگری دوستی این است که رابطه من با دیگری به کمترین فاصله می‌رسد که می‌تواند در قالب عشق و دوستی قرار گیرد. گویی که فاصله بین من و دیگری به کمترین حالت خود می‌رسد. سازکار دوم را دیگربودگی می‌دانم که براساس حق تفاوت عمل می‌کند؛ یعنی مساله این است که دیگرانی وجود دارند که نسبت به ما متفاوت هستند. جوامعی که ظرفیت دیگری متفاوت را دارند و آن‌ها را به رسمیت می‌شناسند جوامع دارای شهروند مدنی هستند. یکی از معضلات تاریخی که با آن مواجه بودیم مساله به رسمیت نشناختن دیگران بود و در سطوح مختلف، خودمان نیز با آن مساله مواجه هستیم.

 او در ادامه بیان کرد: سازوکار سوم دیگرستیزی است، یعنی نسبت من با دیگری به مساله پرتنش تبدیل می‌شود که دیگری همچون غیرخودی به حاشیه رانده می‌شود. دیگرانی که نام‌شان نیز حذف می‌شود مانند گروه هم‌جنس‌گرایان و بهائیان. سازوکار چهارم دیگری‌سازی است که خودش به دو سازوکار دشمن‌سازی و برچسب‌زنی تقسیم می‌شود. دیگری‌سازی سازوکاری است که افراد از مجرای تبدیل‌شدن به دشمنی که باید به حاشیه رانده شود، مقدمات حذفشان را فراهم می‌کند. نظام آموزشی دولت و سیاست دست اندرکاران این دیگری‌سازی هستند. دیگری‌سازی را نه تنها در سطح خرد بلکه در سطح کلان هم نیز باید دید و به آن توجه کرد. دیگری‌سازی از مجرای سازوکار دشمن‌سازی و برچسب‌زنی، سیاست‌های تبعیض را تثبیت و طبیعی‌سازی می‌کند و این کار ایدئولوژی‌ها است.

 سلامت در باره مقاوت دربرابر این ایدئولوژی آموزش عمومی گفت: سطح اول رهایی از این تبعیض‌ها دست گذاشتن بر ضرورت انقلاب در آموزش عمومی است چون آنچنان که معلوم است این خانه از پای‌بست ویران است. برای بازسازی مفهوم هویت باید سه مفهوم را تعریف کنیم و آن فهم ما از گشودگی، سیالیت و دیالوژیکال است. گشودگی یعنی هویت‌های ما گشوده است و همواره در حال ساخته شدن و در اینجا باید از هویت‌یابی به جای خود هویت حرف بزنیم. سیالیت یعنی هویت سیال که کاملا همراه با وجه اول یعنی گشودگی است. رکن سوم فهم دیالوژیک است که به شکل گفت‌وگویی ساخته می‌شود. تجربه دوستی، یعنی نزدیکی من با دیگری متفاوت. طرف شدن با کسی که افق من را می‌گشاید و من آنچه هستم تثبیت نمی‌کند، من را تغییر می‌دهد و دگرگون می‌کند. چنین فهمی از هویت عملا مولد آن سوژه و شهروندی خواهد بود که من نام آن را شهروند مدنی می‌گذارم که هر لحظه آمادگی مواجه شدن با دیگری متفاوت را دارد. جامعه‌ای که گرفتار تبعیض است در نهایت آن دیگری‌های متفاوت با دیگری خودش است طرد کرده و این طرد کردن را تولید خواهد کرد. جامعه‌ای که شکاف طبقاتی در آن بیشتر می‌شود انواع و اقسام تبعیض نیز در آن رواج پیدا کرده و دیگری ستیزی مشهود می‌شود.

حسام سلامت در پایان گفت: درواقع مساله فقط اصلاح نظام آموزشی نیست بلکه شکاف‌های اجتماعی و طبقاتی را باید از بین برد. برای تبدیل شدن به شهروند مدنی باید ساز و کارها را شناخت و در صدد اصلاح جامعه برآمد. تبعیض و نابرابری و شکاف ساز و کارهای مولد انوع و اقسام دیگری‌ها هستند که باید آن‌ها را حل کرد. جامعه ما روی لبه پرتگاه قرار دارد که نمی‌توان با آن شوخی کرد و یکی از مشکلات کنونی جامعه ما عدم تخیل از آینده است و معنایش آن است که آینده‌ای مشخص در انتظار ما نیست و امید در بین مردم از بین رفته است.
 
سومین همایش دوسالانه ادبیات کودک و مطالعات کودکی با پخش فیلمی مستند به کار خود خاتمه داد. در این همایش همچنین مجموعه مقالات دومین همایش «ادبیات کودک و مطالعات کودکی: کودک، ادبیات و لذت‌های خواندن» که شامل ۲۱مقاله است به شکل یک کتاب عرضه شد.  

گونه خبر: خبرهای فرهنگ و آموزشکلیدواژه: کودکان و مفهوم دیگریکودکان و همدلیهمایش دوسالانه ادبیات کودک و مطالعات کودکیادبیات کودک و دیگریادبیات کودک وتبعیض اجتماعیشورای کتاب کودکادبیات کودک و اقلیت‌هالیز پیجعلی‌اصغر سیدآبادیدکتر علیرضا کرمانیدکتر عبدالرحمن نجل رحیممحسن هجریدکتر مهدی یوسفیدکتر مصطفی مهرآیینحمیدرضا شاه‌آبادیدکتر حسام سلامتمنبع: كودكان نسبت به پيام داستان خيلی توجه ندارندلینک کوتاه: https://ketabak.org/qs6dl

چگونه یک داستان فلسفی بنویسیم؟

داستان فلسفی می‌تواند گستره معناپردازی‌های ذهن را با پرسش‌های اساسی توسعه دهد و تحلیل‌گری را تقویت کند. نویسنده با خلق فضاهای مختلف می‌تواند خواننده را بر سر سفره‌ای از «حیرت و معنا» بنشاند.

ادامه مطلب

نویسنده: گروه خبر کتابک

نخستین جشنواره بین‌المللی کتاب کودک و نوجوان کاشان، در سال انتخاب کاشان به‌ عنوان پایتخت کتاب کشور، از ۲۲ تا ۲۵ آذرماه ۹۷ برگزار می‌شود.

در بخش اول نخستین جشنواره بین‌المللی کتاب کودک و نوجوان کاشان، کتاب‌های تألیف و ترجمه با موضوع آب داوری می‌شوند.
در بخش دوم جشنواره با عنوان «صدای پای آب» نیز نویسندگان و تصویرگران برگزیده از طریق فراخوان، بعد از شرکت در کارگاه‌های آموزشی، ۵ عنوان کتاب داستانی تصویری با موضوع آب تولید می‌کنند که با حمایت جشنواره منتشر خواهد شد.

بخش اول

• جایزه کتاب برتر کودک و نوجوان با موضوع آب و محورهای مرتبط با آن

در این بخش، کتاب‌های گروه سنی کودک و نوجوان با موضوع آب داوری می‌شوند و به ۳ عنوان برگزیده جوایزی تعلق می‌گیرد.

نحوه شرکت در بخش اول:

• کلیه کتاب‌های داستانی و غیرداستانی که از سال‌ ۹۰ تاکنون منتشر شده‌اند، می‌توانند در این رقابت شرکت کنند.
• این بخش از نظر تعداد عناوین آثار ارسالی محدودیتی ندارد.
• پدیدآورندگان و ناشران ضمن تکمیل فرم پیوست، ۳ نسخه از هر اثر خود را به دبیرخانه جشنواره ارسال کنند.

مهلت ارسال آثار:
آخرین مهلت ارسال آثار، پایان آبان ماه ۹۷ است.

جوایز:
تندیس جشنواره به همراه تور یک‌هفته‌ای بوم‌گردی به مناطق جذاب ایران و هدایایی از صنایع دستی ایران.

بخش دوم

• مسابقه و کارگاه تولید کتاب تصویری «صدای پای آب»
• این بخش با هدف حمایت از نویسندگان و تصویرگران جوان و ایجاد فرصت برای انتشار آثار ایشان برگزار می‌شود.

محورهای جشنواره:
الف) آب و محیط زیست؛ فرهنگ استفاده درست از آب، آینده بدون آب.
ب) آب و فرهنگ مردم؛ باورها، آیین‌ها، پیشه‌ها و مهارت‌های بومی (جشن آب‌پاشان، قالی‌شویان مشهد اردهال، میراب و مُقَنّی، قنات، آب‌انبار، آسیاب و ...)

نحوه شرکت در بخش «صدای پای آب»:

• نویسندگان و تصویرگران برای شرکت در مسابقه و کارگاه باید ضمن تکمیل فرم پیوست، آثار خود را در محورهای اعلام شده به آدرس پستی یا الکترونیکی جشنواره ارسال کنند:
• نویسندگان: حداقل یک داستان کودک (حداکثر ۱۰۰۰ کلمه).
• تصویرگران: حداقل یک تصویر (همراه با توضیح ایده یا داستان).

از میان شرکت‌کنندگان در مسابقه، ۱۰ نفر (۵ نویسنده و ۵ تصویرگر) برای حضور در کارگاه کتاب تصویری برگزیده می‌شوند.
برگزیدگان مهمان جشنواره خواهند بود و در تیم‌های دونفره (یک تصویرگر و یک نویسنده) در کارگاه‌های مرتبط جشنواره شرکت می‌کنند. پس از آن طی مهلت مقرر کتاب تصویری خود را برای انتشار به دبیرخانه ارائه خواهند کرد.
دبیرخانه جشنواره علاوه بر انتشار کتاب‌های تولیدشده و پرداخت حق التالیف، جوایزی را به پدیدآورندگان اهدا خواهد کرد.

تبصره: تصویرگران و نویسندگانی که می‌خواهند در کنار هم در یک تیم کار کنند، باید نمونه آثار خود را همراه هم و در یک فایل ارسال کنند.

مهلت ارسال آثار:
متقاضیان باید حداکثر تا پایان آبان ۹۷ آثار خود را همراه با فرم شرکت در جشنواره به آدرس پستی یا الکترونیکی به دبیرخانه جشنواره ارسال کنند.

فرم شرکت در بخش‌های جشنواره از بخش پیوست دریافت کنید

پیوستاندازه فرم شرکت در نخستین جشنواره بین‌المللی کتاب کودک و نوجوان کاشان۳۷.۷۸ کیلوبایت گونه خبر: در شهر چه خبرکلیدواژه: نخستین جشنواره بین‌المللی کتاب کودک و نوجوان کاشانکودکان و آداب و سننکودکان و میراث فرهنگیکودکان و آبجشنواره ادبیات کودکترویج کتابخوانیلینک کوتاه: https://ketabak.org/zz793

نویسنده: گروه خبر کتابک

لیزابت پیج، مدیر اجرایی دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان روز جمعه ۴ آبان ۱۳۹۷ در کتابخانه تحقیقاتی شورای کتاب کودک درباره «ایجاد شبکه‌های روابط انسانی در فرهنگ‌های متفاوت» سخنرانی کرد.

این نشست که با حضور نوش آفرین انصاری، دبیر شورای کتاب کودک و سحر ترهنده، مسئول روابط بین الملل شورا، فرهاد حسن زاده، نامزد جایزه هانس کریستین اندرسن دوره پیشین، مهمان‌هایی از کشور افغانستان و دیگر دوست‌داران ادبیات کودک برگزار شد.
لیز پیج با تشکر از دعوت شورا سخنانش را با توضیحی درباره چگونگی شکل‌گیری دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان (ای بی) آغاز کرد. او گفت: «دفتر در سال ۱۹۵۳ در سوئیس آغاز به کار کرد. این دفتر ابتدا در آلمان تاسیس شد ولی بلافاصله به سوئیس نقل مکان کرد. بنیان‌گذار این دفتر«یلا لپمن» بود که مجبور به ترک آلمان تحت سلطه نازی‌ها شده بود. او تلاش کرد که به کودکان ضربه‌خورده از جنگ و رنج دیده که اعضا خانواده‌های خود را از دست داده بودند، کتاب تهیه کند. او شروع به جمع‌آوری کتاب از تمام دنیا کرد و به تمام سفارتخانه‌ها و بسیاری از اشخاص از جمله همسر رزولت نامه نوشت و موفق به جمع‌آوری کتاب شد و این کتاب‌ها پایه‌ای شد برای تاسیس کتابخانه مونیخ. اما این پایان کار لپمن نبود. او می‌خواست افراد مختلفی را دور هم جمع کند و به همین دلیل در سال ۱۹۵۳ دفتر بین‌الملی را با مساعدت افراد هم فکر از جمله آسترید لیندگرن، در زوریخ بنیان نهاد. در همان سال تاسیس چهار کشور امریکا، انگلستان، استرالیا و هلند عضو دفتر شدند و یک سال بعد تعداد بیشتری از کشورها از جمله ایران به عضویت دفتر درآمدند که تا به امروز شامل ۷۹ کشور شده‌اند.»
در ادامه نوش آفرین انصاری با اشاره به این که ایران نخستین کشور در آسیا و خاورمیانه بود که عضو ای بی شده از لیز پیج پرسید: «دفاتر ملی چگونه راه می‌افتند و چگونه توسط دفتر بین الملل پذیرفته می‌شوند؟»
لیز پیج در پاسخ به این پرسش، گفت: «این سوال سختی است. چون ۷۹ مدل مختلف وجود دارد. هر دفتر ملی مدل خودش را دارد و مستقل از دفتر اصلی است. تنها موردی که ما آن را تشویق می‌کنیم این است که پذیرا باشند و همه کسانی را که به نوعی درگیر ادبیات کودک و کتاب کودک هستند بپذیرند. این پذیرا بودن در کشوری مثل ایران که بن‌مایه ادبیات کودک آن قوی است، کار دشواری نیست، اما در برخی کشورها مثل تانزانیا که فاقد این نوع بن‌مایه‌اند، حتی عضوگیری نیز سخت است. بنابراین، ما فقط دو وظیفه را برای دفاتر ملی تعریف کرده‌ایم یکی پرداخت حق عضویت در هر سال و دیگری ارائه گزارش فعالیت‌ها هر دو سال یک بار. هر دفتر ملی در کشور خود برنامه‌هایی را اجرا می‌کند. اما ما برنامه‌های بین‌المللی را هماهنگ می‌کنیم و اعضا را برای شرکت دعوت می‌کنیم. یکی از معروف‌ترین این فعالیت‌ها، اهدا جایزه هانس کریستین اندرسن است که به نوبل ادبیات کودک معروف است و همه ساله یک نویسنده و یک تصویرگر برای یک عمر فعالیت و به عنوان فردی که باعث پیشبرد ادبیات کودک و نوجوان در کشورش شده است، برنده این جایزه می‌شود.»
لیز پیج درباره جایزه هانس کریستین اندرسن و تاریخچه آن گفت: «این جایزه در سال ۱۹۵۶ فقط به یک نویسنده و آن هم فقط برای یک کتاب داده می‌شد. اما از سال ۱۹۶۲ به این سو، برای یک عمر فعالیت و تمامی آثار نویسنده داده می‌شود. در سال ۱۹۶۶ اولین جایزه تصویرگری راه‌اندازی شد، که تاکنون یک ایرانی به نام فرشید مثقالی در سال ۱۳۵۴ برنده آن شده است و من اکنون بسیار خوشحال هستم که یک نویسنده ایرانی که امسال جزو نامزدهای نهایی جایزه هانس کریستین اندرسن بود در این جمع حضور دارد.»
لیز پیج درباره داوری جایزه هانس کریستین اندرسن گفت: «برای انتخاب فرد نهایی داوران بین‌المللی دعوت می‌شوند و خرسندم از اینکه در طول این سال‌ها ایران داوران بسیار قدرتمندی نظیر خانم‌ها: میرهادی، راعی، قزل ایاغ، نیری، انصاری، یوسفی، قایینی و ترهنده داشته است و از شورای کتاب به دلیل تداوم در همراهی با دفتر و جایزه تشکر می‌کنم.»
سحر ترهنده، مسئول روابط بین الملل شورای کتاب کودک، با اشاره به دشواری‌های تشکیل پرونده برای نامزدهای معرفی شده به ای بی گفت: «ما طبق سنت همیشگی، در یک سال یک نویسنده و سال بعد یک تصویرگر معرفی می‌کردیم.علت این امر دشواری تهیه پرونده بود. اما امسال تصمیم گرفتیم ریسک کنیم. بدین ترتیب که تلاش خواهیم کرد تا به کمک اسپانسر، برای سال ۲۰۲۰ علاوه بر تصویرگر، یک نویسنده نیز معرفی کنیم. نویسنده منتخب سال ۲۰۲۰ طی روزهای آینده اعلام خواهد شد.»

لیز پیج با تایید دشواری‌های مالی و غیر مالی تهیه پرونده برای اعلام نامزدها گفت: «اهمیت این مسئله در این است که نویسنده و تصویرگر در تمام دنیا شناخته می‌شوند. این معرفی یک پنجره و یک آینه است. پنجره‌ای رو به جهان و آینه‌ای برای دیدن خودمان.»
نوش آفرین انصاری در باره تلاش‌های شورای کتاب کودک برای معرفی نامزد به ای بی گفت: «برای این کار یک پرونده دویست سیصد صفحه‌ای تشکیل می‌شود که یک سال زمان می‌برد. این پرونده شامل عکس، بیوگرافی و کتابشناسی تمام آثار نویسنده و یا تصویرگر و همچنین انتخاب ده اثر برتر او و در مرحله بعدی انتخاب پنج اثر برتر است.»
در ادامه نوش آفرین انصاری به دشواری ترجمه این آثار به عنوان یکی دیگر از مشکلات اشاره کرد و گفت: «ترجمه به زبان و متن اصلی لطمه می‌زند و باعث افت متن می‌شود.»
دبیر شورای کتاب کودک با اشاره به تلاش‌های مدیریتی برای ایجاد هماهنگی بین اعضا تیم تهیه‌کننده پرونده، افزود: «این سند و پرونده باید به گونه‌ای تهیه شود که نشان‌دهنده جلال و شکوه پدیدآورنده باشد.»
لیز پیج درباره داوری‌ها گفت: «برای دفتر این مسئله مهمی است که داورها مواد خواندنی یکسان داشته باشند. برای همین از دوره قبل، کتاب‌ها را به شکل الکترونیک در اختیار آن‌ها گذاشتیم. ولی در روز داوری سه کتاب به صورت اصل در اختیار داوران قرار می‌گیرد تا تصاویر اصلی را مشاهده کنند.»
سحر ترهنده با بیان اینکه یکی از کشورهای مخالف این سیستم ایران است، گفت: «ما معتقد هستیم که کشورهای اروپایی دسترسی زیادی به کتاب دارند. ما پیش از اجرای سیستم الکترونیک می‌توانستیم برای کتاب‌ها نمایشگاه بگذاریم، ولی اکنون این امکان وجود ندارد. زیرا از داورها تعهد گرفته می‌شود که نسخه الکترونیک صرفا برای داوری است.»
لیز پیج با اشاره به مشکلات ارسال اصل کتاب‌ها به داوران تاکید کرد: «ما مشکل جدی عدم رعایت کپی رایت را، در این سیستم می‌دانیم. از اینرو در تفاهم‌نامه‌ای با داوران تاکید می‌کنیم که این کتاب‌هافقط برای داوری است.»
لیز پیج درباره فعالیت‌های ترویجی ای بی گفت: «برگزاری روز جهانی کتاب کودک که برابر است با روز تولد هانس کریستین اندرسن یکی از فعالیت‌های ماست. همه ساله یک کشورعهده‌دار تهیه پوستر این روز می‌شود. سال آینده کشور لیتوانی پوستر و پیام را تهیه خواهد کرد.
به گفته این مدیر اجرایی ای بی پروژه‌های مختلفی را تحت نظر و حمایت خود دارد و سیستم‌های ترویج را برای نویسنده‌ها، کتابداران، تصویرگران و معلمان آموزش می‌دهد. این پروژه‌ها لزوما حجم زیادی ندارند و با تعداد کتاب‌های کم و حتی در حد تولید یک کتاب دنبال می‌شوند. به عنوان نمونه اخیرا در کشور نپال کتاب با خط بریل تولید شد.»
او افزود: «ای بی پولی ندارد و هزینه این پروژه‌ها از طرف کمپانی ژاپنی یامادا برای پروژه‌های ترویجی داده می‌شود. به عنوان مثال یکی از پروژه‌های ما، ترویج در مناطق بحران‌زده است. این پروژه برای ما بسیار مهم است. مثلا در زلزله و سونامی اکوادور چادر کتابخانه احداث شد و در اوگاندا به پناهندگان کمک کردیم و اکنون دفتر ملی امریکا برای کودکانی که در مرز مکزیک زندانی هستند، فعالیت می‌کند.»
به گفته لیز پیج، این کمک‌ها شامل کودکان بحران‌زده از شمال افریقا تا آسیای میانه و خواندن در این مناطق است. پروژه‌‌هایی در افغانستان و پاکستان، پروژه «با من بخوان» و طرح بامداد کتابخانه‌ها، احداث چند کتابخانه در غزه و اخیرا طرحی برای کودکان سوری از جمله این فعالیت‌ها است.
لیز پیج در ادامه سخنان خود درباره یکی دیگر از جایزه‌های مهم دفتر بین‌المللی یعنی جایزه آساهی، گفت: «جایزه هانس کریستین اندرسن مالی نیست. اما جایزه آساهی مالی است و برای ترویج خواندن داده می‌شود. پشتیبان مالی این جایزه روزنامه ژاپنی آساشیمون است که بیش از این هر سال بیست هزار دلار در اختیار ای بی قرار می‌داد، اما از دور قبل فقط ده هزار دلار در سال می‌دهد. طرح با من بخوان در سال ۲۰۱۶ برنده این جایزه شد.»

مدیر اجرایی ای بی در ادامه درباره کنگره ای بی صحبت کرد و گفت: کنگره از جمله فعالیت‌هایی است که دو سال یکبار انجام می‌شود. دوره گذشته کنگره در آتن برگزار شد و درسال ۲۰۲۰، در مسکو برگزار خواهد شد. چاپ پوستر و حجم زیادی از سخنرانی‌ها در کنگره انجام می‌شود. همچنین انتخابات هیات مدیره و خزانه‌دار و داوران در کنگره انجام می‌شود. در دوره قبل کنگره، پانصد نفر از کشورهای مختلف شرکت داشتند.»
نوش آفرین انصاری نیز با اشاره به دشواری‌های موجود در عرصه فعالیت ای بی به اجلاس بیگا اشاره کرد و گفت: «در اجلاس بیگا (جزیره‌ای در ترکیه) از پانزده کارشناس دعوت شد تا از بزرگان کشور افغانستان درخواست کنند و آن را راضی کنند تا در افغانستان به عنوان یک کشور کهن و دارای ادبیات، دفتر ملی تشکیل شود. بنده به همراه نیرهمایونی، خانم اخوت، افسانه اشرفی، زهره قائینی و محمدهادی محمدی در این اجلاس یک هفته‌ای حضور داشتیم.»
لیزپیج در باره مجله Bookbird نیز گفت: «این نشریه که فعالیت‌های ای بی را منعکس می‌کند، قبلا در سوئد چاپ می‌شد و اینک در امریکا چاپ می‌شود. این نشریه همچنین برخی مناسبت‌ها مثل درگذشت افراد تاثیرگذار نظیر خانم میرهادی را نیز منعکس می‌کند.»
 لیزپیج افزود: «آرشیوی از این مجله از سال ۱۹۶۳ در سایت ما موجود است. رجوع به این آرشیو نشان می‌دهد که مسائل و مشکلات پابرجا هستند و ما هنوز راه درازی در پیش داریم.»
لیز پیج در پاسخ به این پرسش که «دفتر بین‌المللی چه آموزشی برای معلمان درباره کتابخوانی برای کودکان دارد؟» گفت: «ما به هیچ کشوری نمی‌گوئیم چه کنند. کشورها نیازهای‌شان را مطرح می‌کنند و ما کمک می‌کنیم تا آن‌ها با روش خودشان به این نیازها پاسخ دهند و تمام این موارد را به صورت اطلاعات در وب‌سایت می‌گذاریم.»
مدیر اجرایی ای بی در پاسخ به سوالی در باره فعالیت این دفتر در افغانستان گفت: «در افغانستان یک نهاد مدنی به نام آشیانه وجود دارد که در باره کودکان خیابان فعالیت می‌کند و برای آن‌ها کتاب تهیه می‌کند. آن‌ها قبلا کتاب‌ها را با دوچرخه به جاهای مختلف می‌بردند، ولی فعلا به دلیل خطرناک بودن راه‌ها، فعالیت‌ها نیز فقط در کابل متمرکز شده است.»
نوش آفرین انصاری با اشاره به سفر خود به افغانستان در سال‌های گذشته، گفت: «من در سفری به همراه خانم آلدانا، دبیر وقت ای بی، به افغانستان، از «آشیانه» دیدار کردیم. زمانی که من با کودکان فارسی صحبت کردم، آن‌ها حیرت‌زده شدند. چون اکثر افرادی که به آشیانه رفت و آمد داشتند، نیروهای داوطلب خارجی بودند. وقتی از کودکان پرسیدم که آیا من به شما نزدیک‌تر هستم یا خانم آلدانا؟ همگی پاسخ دادند که خانم آلدانا نزدیک‌تر است. من در مواجهه با این پاسخ به این مسئله اندیشیدم که فقدان اطلاعات چه مضراتی می‌تواند داشته باشد و وجودش چه مواهبی در رابطه با ارتباط انسان‌ها می‌تواند در پی داشته باشد.»
او با اشاره به اینکه آن زمان کتاب تالیفی ایرانی در افغانستان مسئله‌دار بود ولی کتاب ترجمه امریکایی اجازه نشر داشت، گفت: «این یک استعمار آرام فرهنگی است. برای مقابله با این مسئله، بهترین کار توسعه نشر در خود افغانستان است و برای رسیدن به این مهم باید از فرقه‌گرایی فاصله گرفت.»
انصاری در عین حال با تاکید بر اهمیت کارهای نو، اضافه کرد: «در دهه سی موسسه فرانکلین نخستین کتاب‌های کودک غرب را وارد بازار نشر ایران کرد. این اقدام منجر به واکنش‌هایی شد. عده‌ای گفتند ما کتاب امریکایی برای فرزندمان نمی‌خوانیم و عده‌ای هم با برخوردی سازنده متوجه ادبیات بومی شدند و سراغ منبع غنی ادبیات کهن ایرانی رفتند و کتاب‌های تالیف را رشد دادند.»
لیز پیج در پاسخ به این پرسش نوش آفرین انصاری که، «در باره پناهندگان چه برنامه‌هایی داشتید؟» ،پاسخ داد: «موضوع پناهندگان بسیار حساس است و از هر کشوری به کشور دیگر تفاوت دارد. ما سیاست تشویقی داریم و می‌خواهیم با قصه‌گویی آن‌ها را از ضربه و تروما دور کنیم. مسیر پناهندگان افریقایی به اروپا عمدتا از طریق ایتالیا و جزیره لامپادوزا است که در آنجا وضعیتی بسیار بحرانی دارند. اکثر آن‌ها از جمله مادران زبان نمی‌دانند. از این رو در آن‌جا کتابخانه‌ای دایر کردیم و به عرضه silentbook یا کتاب‌هایی که متن ندارند و تماما تصویر است، پرداختیم.»

نوش آفرین انصاری در تایید و تکمیل این سخنان، گفت: «البته راه پیدا کردن به این کمپ‌ها بسیار دشوار است. پناهنده‌ها اغلب بی‌سواد هستند و اصلا تمایلی برای ورود به کتابخانه نشان نمی‌دهند. اما با مشاهده کتابی بدون متن، قطعا خوشحال می‌شوند.»
دبیر شورای کتاب کودک اشاره کرد که از این نهاد دو کتاب از ایران را به مجموعه کتابخانه لامپادوزا فرستاده است.

 

گونه خبر: خبرهای فرهنگ و آموزشکلیدواژه: لیز پیجدفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جواننوش آفرین انصاریسحر ترهندهمنبع: سخنرانی خانم لیز پیج در شورای کتاب کودک درباره فعالیتهای دفتر بین المللی کتاب برای نسل جوان (IBBY) با حضور اعضای شورای کتاب کودکلینک کوتاه: https://ketabak.org/676qy

مدرسه‌های شهرک مس سرچشمه از مهرماه ۱۳۹۷ با پشتیبانی مالی مجتمع مس سرچشمه به برنامه «با من بخوان» پیوستند.

نوزدهم و بیستم مهرماه ۱۳۹۷ برابر بود با برگزاری نخستین کارگاه‌های برنامه «با من بخوان» برای مربیان و آموزگاران ساکن در شهرک مس سرچشمه، یکی از شهرهای شهرستان رفسنجان در جنوب شرقی ایران. در این شهرک، تمامی پایه‌های پیش‌دبستان تا سوم دبستان شامل ۳۵ آموزگار و ۷۰۰ کودک از ۷ مدرسه زیر پوشش برنامه «با من بخوان» قرار گرفته‌اند.

 

 

در کارگاه‌های «با من بخوان» آموزگاران و مربیان پیش‌دبستانی و سال اول دبستان این شهرک با شیوه‌های نوین آموزش خلاق سواد پایه در پیوند با بسته‌های «آواورزی با سی‌بی‌لک»، «الفباورزی با کاکاکلاغه»، «واژه‌نامه چیستانی» و ریاضی‌آموزهای ادبی «شمارورزی لولوپی+صفر» و «شمارورزی لولوپی+۱» آشنا شدند.

 

 

آموزگاران و مربیان در بخش آواورزی آواها و دستگاه‌های آوایی و شنیداری، اهمیت آواورزی در این گروه سنی کودکان، شعر و چگونگی اجرای عملی آن و انواع واک‌ها و رانش‌گاه‌های آن‌ها را فراگرفتند. در بخش واژه‌نامه چیستانی، پازل تصویری، چیستان و پانتومیم و روش کار با کتاب را آموختند و سپس با مفاهیم ریاضی و نقش ادبیات و بسته‌های لولوپی صفر و یک آشنا شدند.

همچنین در کارگاه‌هایی که ویژه آموزگاران پایه‌های دوم و سوم ابتدایی برگزار شد، آموزگاران با شیوه‌های خلاق آموزش سوادپایه درپیوند با بسته‌های آموزش خلاق «فارسی‌آموز نخودی یک» و «فارسی‌آموز ادبی دو» آشنا شدند و روش‌های درست بلندخوانی برای کودکان را فراگرفتند. در بخش هنر این کارگاه نیز شرکت‌کنندگان شیوه ساخت عروسک دستکشی و عروسک فکی و چهار الگوی ماسک را آموزش دیدند. در این بخش، شرکت‌کنندگان شخصیت‌های کتاب فارسی‌آموز نخودی را با عروسک دستکشی و ماسک ساختند و سپس داستان را به صورت نمایش اجرا کردند.

 

 

پیشینه اجرای «با من بخوان» در استان کرمان

برنامه «با من بخوان» پیش‌تر در دو شهر استان کرمان شامل جیرفت و سیرجان نیز به اجرا در آمده است. این برنامه در سیرجان، از پاییز ۱۳۹۴ با پشتیبانی موسسه معراج اندیشه وابسته به شرکت صنعتی گل‌گهر، ۵۳۰۰ کودک در پایه‌های اول، دوم و سوم دبستان و ۱۶۳ مربی و آموزگار را زیر پوشش قرار داده و در جیرفت نیز با پشتیبانی شرکت عمران آذرستان، برای ۶۷۰ کودک در پایه‌های پیش‌دبستان و اول دبستان و ۳۰ مربی و آموزگار به اجرا درآمده است.

با برنامه «با من بخوان» بیشتر آشنا شوید...

  گزارش تصویری از اجرای «با من بخوان» در شهرک مس سرچشمه

 

نمایی از شهرک مس سرچشمه

 

 

 

 

 

 

 

گونه خبر: خبرهای ترویج خواندن و ادبیات کودکانخبرهای با من بخوانکلیدواژه: شهرک مس سرچشمهادبیات کودکانتاریخ ادبیات کودکانترویج کتابخوانیبرنامه با من بخوانبا من بخوانترویج خواندنسواد پایهآموزش سواد پایهآموزش خلاقلینک کوتاه: https://ketabak.org/q81sl

جغد کوچولویی هنگام خواب از لانه‌اش بیرون می‌افتد و مادرش را گم می‌کند. برای این که مادرش را پیدا کند باید نشانه‌هایی از شکل ظاهری مادرش بدهد و او را توصیف کند. کودکان با خواندن این داستان ساده با چند جانور آشنا می‌شوند.
با کمک این داستان می‌توان فعالیت‌هایی برای توصیف کردن اشیا و طبقه‌بندی کردن آن‌ها برای کودکان ترتیب داد. تصاویر ساده با رنگ‌های شاد داستان را کامل می‌کند.

نویسنده و تصویرگر: کریس هوتن
مترجم: شهلا انتظاریان
ناشر: انتشارات علمی و فرهنگی

برای کودکان ۳ تا ۷ سال

لینک کوتاه شده: https://hodhod.com/lb4aU

نوشته کمی گم شده‌ام اولین بار در کتاب هدهد پدیدار شد.

مجموعه «علم چیست…» مجموعه‌ای از فعالیت‌های علمی برای کودکان ۶ تا ۱۴ ساله است. کتاب‌های این مجموعه حاوی پروژه‌ها، تجربه‌ها، بازی‌ها و داستان‌هایی هستند که به کمک آن‌ها کودکان پاسخ سوالات خود از پدیده‌های جهان هستی را خواهند یافت.

این مجموعه راهنمایی برای آموزگاران و پدران و مادران است تا به کمک فعالیت‌های پیشنهادی آن، کودکان را به جستجو و پژوهش در دنیای اطراف خود تشویق کنند، از شگفتی برخورد قطره باران بر یک برگ گرفته، تا قدرت آتشفشان‌ها، تا رمز و رازهای کیهان. هر جلد از کتاب‌های این مجموعه ده جلدی یکی از حوزه‌های علم را پوشش می‌دهد: ماده و انرژی، بدن انسان، محیط‌زیست، سنگ‌ها، گیاهان، جانوران، آب و هوا، آسمان شب و…

فعالیت‌ها به دو دسته فعالیت‌های کوتاه و سریع و فعالیت‌های سر فرصت چند روزه تا چند هفته‌ای تقسیم شده‌اند. تمامی فعالیت‌های پیشنهادی در عمل اجرا شده‌اند و برای اجرا به مواد و ابزارهایی ساده و در دسترس نیاز دارند.

دارا بودن توضیحات آسان فهم، تصویرگری ساده و طنزآمیز و نکات علمی جالب از دیگر ویژگی‌های کتاب‌های این مجموعه است.

انتشارات فنی ایران

لینک کوتاه شده: https://hodhod.com/PH8Hv

نوشته مجموعه‌ی «علم چیست…» اولین بار در کتاب هدهد پدیدار شد.

اگرچه کودک از ابتدای تولد خود بخشی از احساسات خود را با گریه، خنده و دیگر حالت‌های چهره بیان می‌کند،‌ اما این که کودک بیاموزد چگونه احساسات خود را در چهره‌اش نمایان کند یا نکند،‌ چگونه میان احساسات دیگران و حالت چهره‌شان ارتباط درست برقرار کند و یا چه نوع کنش‌هایی به ایجاد چه نوع احساساتی می‌انجامد، از جمله مهارت‌های زندگی است که کودک به تدریج در طول زندگی خود فرا می‌‌گیرد.

نویسنده و تصویرگر: نیکولا اسمی
مترجم: نوشین اخلاقی

انتشارات کانون پرورش فکری کودکان

برای کودکان صفر تا ۷ سال

لینک کوتاه شده: https://hodhod.com/2aTjP

نوشته قیافه‌های بامزه اولین بار در کتاب هدهد پدیدار شد.

این مجموعه شامل داستان‌هایی از کشورها و فرهنگ‌های مختلف است که تصاویری متناسب با فرهنگ تصویری هر کشور داستان‌ها را همراهی می‌کند. در این مجموعه، داستان‌های کلاسیک با اندیشه‌های عمیق فلسفی پیوند خورده است و خواننده به سفری شگفت‌انگیز در جهان فلسفه می‌رود. این داستان‌ها ما را در تجارب انسان‌های دیگر شریک می‌کنند و موضوعات تازه‌ای را برای فکر کردن در دسترس ما می‌گذارند.

در پایان هر کتاب اطلاعاتی در چند بخش آمده است. در بخش «درباره داستان» اطلاعاتی درباره داستان اصلی و سرزمینی که داستان به آن تعلق دارد ارائه شده است. در بخشی دیگر مفهوم اصلی کتاب مانند دوستی یا اعتماد مطرح شده و در بخش سؤال‌ها، پنج پرسش مطرح می‌شود که سه سؤال برای سنجش میزان درک کودک از داستان است و در دو سؤال دیگر هم کودک را تشویق می‌کند خود را جای شخصیت‌های داستان بگذارد.

کودکان و بزرگسالان می‌توانند به موضوعات مطرح شده در این داستان‌ها فکر کنند و همچنین می‌توانند به صورت گروهی درباره پرسش‌های پایان کتاب بحث و گفت‌وگو کنند.

ناشر: انتشارات فاطمی

برای کودکان ۷ تا ۱۳ سال

لینک کوتاه شده: https://hodhod.com/juD2g

نوشته مجموعه داستان‌هایی برای فکر کردن (شاخه روابط انسانی) اولین بار در کتاب هدهد پدیدار شد.

کتاب پارچه ای لاک پشت و زرافه

کتاب پارچه ای لاک پشت و زرافه دارای دو عروسک انگشتی زرافه و لاک پشت است که می‌توانند به صفحه‌های مختلف کتاب سرک بکشند و با دوستانشان دیدار کنند.
جنس کتاب پارچه ای لاک پشت و زرافه از پارچه پولیشی نرم و ضد حساسیت برای نوزادان دوخته شده است و دارای دندان‌گیر پلاستیکی و بندینکی برای آویزان کردن است.

کتاب پارچه ای جغد و درخت

کتاب پارچه ای جغد و درخت بر اساس بازی قایم‌موشک و دالی ساخته شده است. با کنار زدن پوشش‌ها کودکان به دنبال جغد می‌گردند و گاهی به جای جغد، با جانور جدیدی آشنا می‌شوند.
کتاب پارچه ای جغد و درخت از جنس پارچه پولیشی نرم و ضد حساسیت برای نوزادان دوخته شده است و دارای دندان‌گیر پلاستیکی، جغجغه و بندینکی برای آویزان کردن است.

کتاب پارچه ای ماهی و دریا

این کتاب پارچه ای که به شکل ماهی است، نوزادان و نوپایان را با چند جانور دریازی (ماهی، ستاره دریایی، خرچنگ، هشت‌پا و لاک‌پشت) آشنا می‌کنند.
برگه‌های کتاب پارچه ای ماهی و دریا از پارچه پولیشی نرم و ضد حساسیت دوخته شده است و جانوران با پارچه‌هایی از جنس‌ متفاوت بر روی برگه‌های کتاب تکه‌دوزی شده‌اند که حس لامسه کودک را تحریک می‌کند. رنگ‌های شاد کتاب حس بینایی کودک را تحریک می‌کند.

کتاب پارچه ای حیوانات

کتاب پارچه ای حیوانات، به شکل نواری از تصویرهای به هم پیوسته است که به شکل آکاردئونی باز می‌شود و کودکان را با پنج حیوان فیل روباه، شیر، میمون و گورخر و نام و واک اول این پنج حیوان به زبان انگلیسی آشنا می‌کند.
جنس برگه‌های کتاب پارچه ای حیوانات از پارچه پولیشی نرم و ضد حساسیت برای نوزادان دوخته شده است و دارای دندان‌گیر پلاستیکی و بندینکی برای آویزان کردن است.

برای کودکان صفر تا ۳ سال

لینک کوتاه شده: https://hodhod.com/BuhCW

نوشته مجموعه‌ی کتاب‌ پارچه‌ ای اولین بار در کتاب هدهد پدیدار شد.

کتاب حقوق کودک را بشناسیم و با آن زندگی کنیم نخستین کتابی است که درباره شناخت حقوق کودک همراه با کارگاه های عملی برای دانش‌آموزان دبستان و دبیرستان در ایران منتشر می‌شود تا مخاطبان از راه تجربه‌های عملی در کلاس‌های درس، حقوق کودک را عمیقا بشناسند و در زندگی خود به کار برند.

موسسه امیدوار است که مربیان و آموزگاران و همه دست‌اندرکاران آموزش و پرورش ایران و کشورهای فارسی زبان با بهره‌گیری از این کتاب و اجرای کارگاه‌های آموزشی برای دانش‌آموزان، به کودکان و نوجوانان یاری رسانند تا حقوق کودک را در بستر زندگی بشناسند و آن‌ها را در رفتارها و کنش‌های روزانه خود به‌کار گیرند.

نویسنده: دوبراوکا مالس

مترجم: زهره قایینی، ویدا محمدی

لینک کوتاه شده: https://hodhod.com/2kvd4

نوشته حقوق کودک را بشناسیم و با آن زندگی کنیم اولین بار در کتاب هدهد پدیدار شد.

نویسنده: شبنم عیوضی

فراخوان انتخاب و معرفی تصویرگر کتاب کودک برای شرکت در کارگاه تصویرگری براتیسلاوا منتشر شد. این کارگاه در تاریخ ۲۸ مهرماه تا ۳ آبان ماه ۱۳۹۸ در شهر براتیسلاوا برگزار خواهد شد.

این کارگاه تصویرگری که برای تصویرگران کشورهای در حال توسعه برگزار می‌شود، از برنامه‌های جنبی نمایشگاه بین‌المللی تصویرگری براتیسلاوا است که هر دو سال یک بار در شهر براتیسلاوا، پایتخت جمهوری اسلواکی برگزار و آثار تصویرگران کتاب‌های کودکان را به نمایش می‌گذارد. این کارگاه به نام بنیانگذار آن یعنی «آلبین برونوفسکی» نام‌گذاری شده است.

در این فراخوان که از سوی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، شورای کتاب کودک و انجمن تصویرگران ایران منتشر شده است از تصویرگرانی که علاقمند به شرکت در این کارگاه هستند دعوت شده است تا ۳۰ آذر ۹۷ مدارک خود را برای داوری برای بخش امور بین‌الملل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بفرستند. از میان تصویرگرانی که به این فراخوان پاسخ بدهند یک یا دو نفر برای شرکت در کارگاه معرفی خواهند شد.
 
شرایط شرکت:

•  تنها تصویرگران زیر ۳۰ سال می‌توانند در این کارگاه شرکت کنند.
•  تصویرگران باید به زبان انگلیسی تسلط داشته باشند. از متقاضیان مصاحبه به زبان انگلیسی به عمل خواهد آمد.
•  شرکت تصویرگرانی که کتاب چاپ شده دارند در این کارگاه بالامانع است.
•  هزینه سفر به براتیسلاوا بر عهده کانون و هزینه اقامت بر عهده BIB است.

 مدارک مورد نیاز:

•  رزومه کاری (شامل نام و نام خانوادگی، نشانی پستی، شماره تماس، تاریخ و محل تولد، میزان تحصیلات و سوابق کاری)
•  یک قطعه عکس
• پنج تا ۱۰ اثر در فرمت jpg  و با کیفیت ۱۵۰dpi

نمایشگاه براتیسلاوا همگام با اهداف یونسکو، دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان (IBBY)، کمیسیون‌های ملی و نیز سازمان‌های مرتبط با هنرهای زیبا، هر دو سال یک‌بار امکان رویارویی تصویرگران با یک‌دیگر و شرایطی را برای ارزیابی آثار و در نتیجه توسعه و پیشرفت این هنر فراهم می‌کند. از وزارت فرهنگ جمهوری اسلواکی، کمیسیون ملی یونسکو در اسلواکی و خانه بین‌المللی هنر برای کودکان Bibiana به عنوان برگزار کنندگان و حمایت‌کنندگان مالی این جشنواره نام برده شده است.

نشانی: خیابان حجاب، جنب هتل ورزش، امور بین الملل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان

فراخوان شرکت در کارگاه تصویرگری دوسالانه‌براتیسلاوا در پایگاه خبری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان را می‌توایند زا بخش پیوست دریافت کنید.  

 

 

گونه خبر: در دنیا چه خبر پیوستاندازه فراخوان انتخاب تصویرگر کتاب کودک برای کارگاه تصویرگری براتیسلاوا۶.۴۷ مگابایت کلیدواژه: کارگاه تصویرگری دوسالانه‌ براتیسلاواتصویرگری کتاب کودکتصویرگری کتاب کودک در کشورهای در حال توسعهوکارگاه تصویرگری کتاب کودکمنبع: فراخوان معرفی تصویرگران جوان ایرانی به براتیسلاوا منتشر شدلینک کوتاه: https://ketabak.org/272lq

نویسنده: شبنم عیوضی

کتابخانه مرجع کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نمایشگاه آبان ماه خود را به دلیل هم‌زمانی با هفته کتاب و روز کتابدار به کتاب‌هایی اختصاص داده است که به موضوع کتاب و کتابخوانی می‌پردازد.

در این نمایشگاه که «کتاب، کتاب است» نام دارد، ۶۹ عنوان کتاب و نشریه به نمایش گذاشته شده که از این میان ۲۱ عنوان کتاب غیرفارسی، ۲۳ عنوان آن فارسی و ۲۵ نشریه‌های فارسی و غیرفارسی است.

«کتاب بچه‌ها را بزرگ می‌کند»، «این پسر چقدر کتاب می‌خورد!»، «کی از کتاب بد گُنده می‌ترسد؟»، «سگی که کتاب‌ها را دوست داشت»، «شیر کتابخانه»، «Please Bury Me in the Library»، «Wild About Book»  و... از جمله آثار به نمایش درآمده در نمایشگاه آبان کتابخانه مرجع کانون است.

علاقمندان می‌توانند از اول تا پایان آبان ۱۳۹۷ روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۸ صبح تا ۱۶ از نمایشگاه «کتاب، کتاب است» در کتابخانه‌ مرجع کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بازدید کنند.

کتابخانه مرجع کانون هر ماه گزیده‌ای از کتاب‌های فارسی و غیرفارسی گنجینه خود را با موضوع‌های مختلف در قالب نمایشگاهی به نمایش می‌گذارد. نمایشگاه‌ کتاب‌های پاپ آپ، کتاب‌های مرجع کودک و نوجوان، کتاب‌های صنایع دستی، کتاب‌های بازی، نمایشگاه برندگان جایزه هانس کریستین اندرسن، کتاب‌های بازنویسی شده از شاهنامه، کتاب‌های بازنویسی شده از از داستان‌های هزار و یک شب، کتاب‌های با موضوع ورزش از جمله نمایشگاه‌هایی است که کتابخانه مرجع تاکنون برگزار کرده است.

نشانی: خیابان شهید بهشتی، خیابان خالد اسلامبولی، پلاک ۲۴، کتاب‌خانه‌ مرجع کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان

 

گونه خبر: در شهر چه خبرکلیدواژه: کتاب، کتاب استکتاب‌خانه مرجع کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانانکتاب کودکنمنایشگاه کتاب کودککودکان و ترویج کتابخوانیمنبع: «کتاب، کتاب است» در کتاب‌خانه مرجع کانونلینک کوتاه: https://ketabak.org/ss4eq

نظام آموزشی و ساختن ایران مدرن

در این کتاب مراحل، نحوه و نقش ورود نظام آموزشی غربی در تحول جامعه ایرانی در سه بخش: دوره قاجار، دوره رضا پهلوی و دوره محمدرضا پهلوی و یک فصل دوره جمهوری اسلامی بررسی شده است.

این اثر یکی از بهترین کتاب‌هایی است که با برقرار کردن پیوند اندیشه و عمل در تاریخ معاصر ایران در ادوار قاجار و پهلوی است، به روی نسل جدید ایرانیان می‌گشاید.

نویسنده: گروه خبر کتابک

 هفتادمین نشست توسعه و ترویج فرهنگ کتابخوانی با موضوع بررسی و معرفی «اصطلاح‌نامه کودک و نوجوان» با حضور کارشناسان، مربیان و دوست‌داران کتاب برگزار شد.

در نشست بررسی و معرفی «اصطلاح‌نامه کودک و نوجوان» دکتر ملوک‌السادات حسینی بهشتی و دکتر فریبرز خسروی به عنوان سخنرانان این برنامه، بر کاربردهای چندگانه‌ این اثر فاخر تاکید کرده و دوزبانه شدن آن را خواستار شدند.

اصطلاح‌نامه‌ کودک و نوجوان از ابتدا تا انتشار

در این نشست که نویسندگان و ناظران کتاب نیز در آن حضور داشتند فاطمه زمانی به عنوان یکی از مولفان شرحی از تهیه و تدوین این کتاب ارائه داد.

این کارشناس ارشد کتاب‌داری و اطلاع‌رسانی عنوان کرد: «در سال ۱۳۷۰ با تغییر سیاست‌های کتابخانه‌ تخصصی کانون، نشریات متعددی را سفارش دادیم. این محتوای جدید حافظه‌محور بودند. بنابراین همکارمان خانم محبی نمایه‌سازی را آغاز کرد و بر همین مبنا ایده‌ای شکل گرفت. زمانی رسید که ما ۱۰هزار اصطلاح داشتیم. پس از آن دو گروه تشکیل دادیم که یک گروه بر مبنای نمایه‌ساز فارسی فعالیت خود را شروع کردند و گروه دیگر به نمایه‌های غیرفارسی پرداختند. ما جلسه‌های ماهانه برگزار می‌کردیم و فعالیت خود را ادامه می‌دادیم. اما از این مقطع بود که دچار چالش‌هایی شدیم. اصطلاحات دست‌نویس بودند و بازیابی آن‌ها سخت بود. در ابتدا از برنامه‌ واژه‌پردازها (ورد) استفاده کردیم و بعد داده‌ها به برنامه‌ صفحه گسترده‌ها (اکسل) منتقل شد. از این زمان بود که با ایده‌ مینا ذاکرشهرک، طرح برای مدیران وقت ارسال شد و بالاخره بعد از دو دهه این اثر با ویرایش منتشر شد.»

عضو انجمن نویسندگان کودک و نوجوان در بخشی از سخنان خود به کاربردهای اصطلاح‌نامه‌ کودک و نوجوان اشاره داشت: «‌این اثر سه بخش دارد. فهرست الفبایی، رده‌ای و گردشی. در بخش الفبایی با ۱۰۶۰۰ اصطلاح روبروییم. در فهرست رده‌ای یازده موضوع داریم همچون ادبیات،‌ ارتباطات، دین، روان‌شناسی، فلسفه، هنر و... و در بخش گردشی هر واژه می‌تواند هسته‌ی اصطلاحات درج شده باشد.»

این مترجم و محقق ضمن تشکر از همکاران خود در کانون، ویرایش مجدد این کتاب را در قالب کتابی دوزبانه خواستار شد.

داده‌هایمان را جهانی کنیم

«هر اصطلاحی که به کار می‌بریم باید پشتوانه‌ انتشاراتی داشته باشد.» ملوک‌السادات حسینی‌بهشتی بخش مهمی از سخنان خود را به بیان تاریخچه‌ اصطلاح‌نامه‌ها در ایران و جهان اختصاص داد. وی که دکترای زبان‌شناسی همگانی دارد، گفت: «پیر مارک روژه» مبدع اصطلاح‌نامه بود. او با پدیدآوردن مجموعه واژگان‌، در آن واژه‌های انگلیسی را به مجموعه‌ها و زیرمجموعه‌هایی تقسیم کرد و مترادف‌ها متضادها و نیز روابط بین واژه‌ها را مشخص کرد.»

رییس پژوهشکده‌ مدیریت دانش پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک)، اصطلاح‌نامه را این‌طور تعریف کرد: «مجموعه اصطلاحاتی که بین آن‌ها روابط معنایی، ‌رده‌ای و سلسله مراتبی برقرار شده و توانایی ارائه‌ی یک موضوع را با همه‌ی جنبه‌های اصلی و فرعی و وابسته به شکل نظام یافته دارد.»

مدیر اجرایی فصل‌نامه اطلاع‌رسانی، هدف از تدوین اصطلاح‌نامه‌ها را تشریح کرد: «هدف کمک به ذخیره و بازیایی درست دانش و مقاصد جنبی دیگر مثل نمایه‌سازی و چکیده‌نویسی اطلاعات موضوعی، انتقال دانش و مهارت‌ها و فن‌آوری‌ها، ترجمه و اشاعه اطلاعات علمی و فنی و نظام‌بخش دانش بر اساس روابط و مفاهیم است.»

این سخنران وظیفه‌ اصطلاح‌نامه را پیروی از متون دانست و گفت: «هر اصطلاح که ما به کار می‌بریم باید پشتوانه‌ انتشاراتی داشته باشد، همان‌طور که اصطلاح‌نامه‌ کودک و نوجوان نیز بر اساس مجموعه مقاله‌هایی تدوین شده، استخراج و تالیف شده است.»

حسینی‌بهشتی بر پویایی اصطلاح‌نامه‌ها تاکید داشت و ماشین‌خوان شدن آن‌ها را امری ضروری دانست: «روزآمدسازی برای کاربردی کردن آن‌ها امری ضروری است. اگر می‌خواهیم حاصل تلاش ما به نتیجه برسد، اگر می‌خواهیم کتاب‌های فارسی زبان به تمام مخاطبان آن در سراسر دنیا کمک کند، دوزبانه کردن آن‌ها و انتشار دیجیتالی آن‌ها باید در اولویت قرار بگیرد.»

او انواع اصطلاح‌نامه‌ها را در قالب نمایه‌ساز، جست‌وجو و چندزبانه یا یک زبانه تعریف کرد و به تغییرهایی که ایران‌داک در اصطلاح‌نامه‌های خود پدید آورده اشاره داشت: «آنتولوژی می‌تواند سبب شود تا این پژوهش‌ها گسترده شود و در هر لحظه به‌روزرسانی صورت بگیرد. تبعات این سرمایه‌گذاری در دسترس عموم مخاطبان به اطلاعات است.»

این کارشناس، آنتولوژی را ابزاری مدیریتی دانست و بحران جامعه‌ ایران را نداشتن محتوا خواند: «آنتولوژی ابزاری برای مدیریت و پشتیبانی و برنامه‌ریزی است. چیزی که بسیاری از مدیران از آن گریزان‌اند. تاکنون توانسته‌ایم در زمینه‌ سخت‌افزاری موفق عمل کنیم اما چرا همواره با شکست روبرو می‌شویم؟ چون همیشه از ما داده‌های سریع طلب می‌کنند. داده‌ای که محتوای آن اهمیتی ندارد و پشتوانه‌ مدونی برای آن وجود ندارد.»

اصطلاح‌نامه را راهنمای فضای مجازی کنیم

فریبرز خسروی دیگر سخنران این برنامه بود. او به‌روزرسانی کتابخانه‌ها را خواستار شد و گفت: «نسل‌های قبل از ما و نسل ما با کتاب مانوس بوده و هست، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نیز رسالت خود را پرورش کودکانی آگاه قرار داده است اما فرزند امروز قوی‌تر از ماست، تداوم چشمان او دیگر کاغذ نیست، بلکه مانیتور است. تداوم انگشتان او قلم نیست، صفحه کلید (کی‌برد) است‌. حال ما می‌توانیم او را ندید بگیریم؟ آیا باید همیشه امیدوار به پایداری کتاب‌خانه‌ها باشیم؟ خیر! تاثیر نرم‌افزار و اینترنت بالاخره جهت فکر کودک را تغییر می‌دهد. تنها راهکار تغییر ماست. امروزه حجم اطلاعاتی که فرزندان‌مان در آن غوطه‌ورند زیاد است. پس در این شرایط باید چه‌طور عمل کرد؟

این سخنران که مدرک دکترای خود را در رشته‌ی کتاب‌داری و اطلاع‌رسانی دریافت کرده است، ادامه داد: «در زمانه‌ی داده‌های وسیع اطلاعاتی بحث کنترل اطلاعات به میان می‌آید و اصطلاح‌نامه در این میان چه نقشی دارد؟ اصطلاح‌نامه، زبان تولیدکننده، واسطه و دریافت کننده را نزدیک می‌کند تا فرد در کم‌ترین زمان به اطلاعات درخواستی برسد.»

عضو هیات علمی کتابخانه ملی ایران ادامه داد: «اصطلاح‌نامه‌ کودک و نوجوان طبعا یک نمایه‌ساز است. اما این نمایه‌ساز از منظر مدیریت اطلاعات قابل بررسی است و بایستی برای تبدیل آن به آندولوژی برنامه‌ریزی کرد.»

خسروی ادامه داد: «بگذارید آنتولوژی و معنای به‌روزرسانی داده‌هایمان برای مخاطب امروزی را با مثالی بیان کنم. گوگل بهترین مثال برای آنتولوژی است. ممکن است من واژه‌ای خاص را در علمی جست‌وجو کنم. در این میان فرد دیگر خواسته و نیاز دیگری دارد، بعد از چندی گوگل این داده‌ها را برای هر یک از ما بازیابی می‌کند چرا که منبعی ساخته است. تا زمانی که اطلاعات ما کم است نیازی به این ابزار نداریم، اما زمانی که اطلاعات و حجم آن‌ها زیاد باشد باید از ابزارهای متنوع کمک گرفت.

خسروی که به عنوان مدیرمسوول و سردبیر فصلنامه‌ کتاب نیز تجربه‌های فراوان دارد در بخشی از سخنان خود به کاربردهای متنوع اصطلاح‌نامه‌ها تاکید کرد.

این مولف با تاکید بر اصطلاح‌نامه‌ کودک و نوجوان سخنان خود را پایان داد: «این اثر می‌تواند در حوزه‌ زبان‌شناسی مورد استفاده قرار بگیرد. در واحد انفورماتیک اطلاعات این کتاب مورد استفاده قرار می‌گیرد. در زمینه‌ خط و زبان کاربرد این کتاب واضح است چرا که مورد استفاده‌ زبان‌آموزان در خارج از کشور قرار خواهد گرفت.»

همچنین کارشناسانی که پیش‌تر در گردآوری این اثر همکاری داشتند صحبت کردند. قدردانی و تشکر از وحید طوفانی‌اصل (رییس سابق کتابخانه‌ مرجع کانون ‍پرورش فکری کودکان و نوجوانان) بخشی از سخنان این مدعوین بود.

در ادامه‌ هفتادمین نشست توسعه و ترویج فرهنگ کتاب‌خوانی سخنرانان بر کاربردهای کتاب مورد بحث در مهندسی دانش، مستندسازی و اطلاع‌رسانی، نشانه‌شناسی، تشکیل بانک اطلاعاتی واژگانی اشاره داشتند.

«اصطلاح‌نامه‌ اصکا» اثری از فاطمه زمانی و مینا ذاکرشهرک است که با نظارت وحید طوفانی‌اصل تدوین شده است که با هدف ایجاد یک‌دستی در نمایه‌سازی‌ اسناد و سهولت در جست‌وجوی اطلاعات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان تالیف شده است. در تدوین این کتاب نرگس قدیمی نیز همکاری کرده است.

 

گونه خبر: خبرهای فرهنگ و آموزشکلیدواژه: فاطمه زمانیمینا ذاکرشهرکوحید طوفانی‌اصلاصطلاح‌نامه‌ی اصکاکتابخانه‌ مرجع کانون ‍پرورش فکری کودکان و نوجوانانفریبرز خسرویاصطلاح‌نامه کودک و نوجوانتوسعه و ترویج فرهنگ کتاب‌خوانیمنبع: اصطلاح‌نامه‌ی کودک و نوجوان منبعی راهبردی استلینک کوتاه: https://ketabak.org/852u5

نویسنده: گروه خبر کتابک

هشت فیلم‌ عباس کیارستمی در چهل و هشتمین جشنواره بین‌المللی فیلم رشد نمایش داده خواهد شد.

هشت فیلم‌ فیلم‌ساز فقید عباس کیارستمی از تولیدات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، در جشنواره رشد به نمایش گذاشته خواهد شد.
فیلم‌های «زنگ تفریح»، «منم می‌تونم»، «دو راه حل برای یک مسئله»، «رنگ‌ها»، «دندان‌درد» و «به ترتیب یا بدون ترتیب» عنوان‌های فیلم‌های آموزشی مرحوم کیارستمی است که به نمایش گذاشته می‌شود.
همچنین دو فیلم «اوّلی‌ها» و «مشق شب» نیز از جمله آثار تربیتی این فیلم‌ساز فقید است که در جشنواره رشد اکران خواهد شد.
پس از نمایش این آثار در دو سانس، جلسه گفت‌وگو با حضور کارشناسان و همکاران قدیمی عباس کیارستمی نیز برگزار می‌شود.
چهل و هشتمین جشنواره بین‌المللی فیلم رشد از سوی سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی از ۲۵ آبان تا ۲ آذر در سینما فلسطین تهران برگزار می‌شود.

تاریخچه جشنواره بین المللی فیلم رشد

جشنواره بین المللی فیلم‌های آموزشی رشد قدیمی‌ترین جشنواره فیلم در ایران و جشنواره‌ای تخصصی است كه با مدیریت وزارت آموزش و پرورش و همت سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، هر سال با هدف شناسایی، انتخاب و معرفی فیلم های برتر آموزشی و تربیتی، برگزار می‌شود. جشنواره بین المللی فیلم های آموزشی رشد نخستین بار در سال ۱۳۴۲ هجری شمسی (۱۹۶۳ میلادی) توسط اداره فعالیت های سمعی و بصری وزارت آموزش و پرورش، در تهران برگزار شد. نام رسمی این جشنواره در ابتدا «فستیوال بین المللی فیلم های آموزنده» بود، اما پس از پنج دوره برگزاری، واژه «جشنواره» برای نخستین بار در زبان فارسی برای نامیدن این رویداد به کار گرفته شد و بدین ترتیب نام جشنواره در دوره ششم، در سال ۱۳۴۸ هجری شمسی (۱۹۶۹ میلادی)، به «جشنواره بین المللی فیلم های آموزشی» تغییر نام یافت.
پانزدهمین دوره برگزاری جشنواره پس از چند سال وقفه، تحت نام «جشنواره بین المللی فیلم های آموزشی و تربیتی»، با شرکت بیست و یک کشور، در سال ۱۳۶۴ هجری شمسی (۱۹۸۵ میلادی) همزمان با هفته معلم، از ۱۲ تا ۱۹ اردیبهشت ماه، در تهران و در محل موزه هنرهای معاصر برگزار شد. از دوره بیستم نام جشنواره به نام کنونی آن یعنی «جشنواره بین المللی فیلم های علمی، آموزشی و تربیتی رشد» تغییر کرد. این جشنواره هر ساله در تهران و به صورت ادواری در استان‌های دیگر برگزار شده است.

گونه خبر: در شهر چه خبرکلیدواژه: عباس کیارستمیفیلم زنگ تفریحفیلم منم می‌تونمفیلم دو راه حل برای یک مسئلهفیلم رنگ‌هافیلم دندان‌دردفیلم به ترتیب یا بدون ترتیبفیلم اولی هافیلم مشق شبفیلم کودکچهل و هشتمین جشنواره بین‌المللی فیلم رشدمنبع: آثار عباس کیارستمی در جشنواره‌ی فیلم رشد نمایش داده می‌شودلینک کوتاه: https://ketabak.org/j94b4

نویسنده: شبنم عیوضی

گروه ترویج خواندن شورای کتاب کودک، نخستین کتاب و کارگاه مرتبط با آن را از طرح «از کتاب ها بیاموزیم» را بر روی وب سایت شورای کتاب کودک منتشر کرد.

«از کتاب ها بیاموزیم» طرحی است از گروه ترویج خواندن شورای کتاب کودک برای گسترش خواندن، ارتقای کیفیت مطالعه و آشنایی همراه با لذت کودکان و نوجوانان از ادبیات و کتاب. در این طرح هر ماه دو کتاب از فهرست کتاب‌های مناسب شورا انتخاب و به همراه کارگاه مرتبط ، به‌صورت الکترونیکی، روی سایت شورای کتاب کودک منتشر می‌شود. این طرح برای بهره‌مندی مروجان خواندن، کتابداران، مادران و پدران، مربیان و آموزگاران علاقه‌مند اجرا می‌شود.
این طرح شامل کتاب‌های گروه‌های سنی الف تا د- ه با موضوعات زیر است:

• مهارت‌های زندگی
• صلح و پرهیز از خشونت
• مشارکت و مدارا
• حفظ محیط زیست
• میراث فرهنگی
• پژوهش
• آشنایی با کتاب‌های مرجع
• بهداشت و ایمنی

نخستین کتابی که گروه ترویج خواندن شورای کتاب کودک در طرح «از کتاب ها بیاموزیم» به آن پرداخته کتاب «چتری با پروانه های سفید» نوشته فرهاد حسن زاده است که به موضوع کمک کردن به دیگران و همکاری می‌پردازد.

لینک خرید کتاب «چتری با پروانه های سفید»

گونه خبر: خبرهای ترویج خواندن و ادبیات کودکانکلیدواژه: شورای کتاب کودککتاب چتری با پروانه های سفیدکودکان و همیاریکودکان و همکاریکودکان و کمک کردنگروه ترویج خواندن شورای کتاب کودکطرح از کتاب ها بیاموزیمکتاب کودککودک و خواندنمنبع: طرح “از تجربهٔ کتاب‌ها بیاموزیم!”لینک کوتاه: https://ketabak.org/j35vx

نویسنده: شبنم عیوضی

کتاب «هفت اسب، هفت رنگ» با تصویرگری نوشین صفاخو جایزه «تصویر کتاب» ۲۰۱۸ روسیه را در بخش داستان از آن خود کرد.

کتاب «هفت اسب، هفت رنگ» که به تازگی به فهرست نهایی جایزه تصویرگری نامی ۲۰۱۹ هم راه پیدا کرده است.

کتاب «هفت اسب، هفت رنگ» یکی از کتاب‌های پروژه بین‌فرهنگی تولید کتاب‌های تصویری باکیفیت برای برنامه «با من بخوان» موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان است. در این پروژه تصویرگران ایرانی زیر نظر ماریت تورن کویست، تصویرگر برجسته‌ هلندی ـ سوئدی کار می‌کنند. از این تصویرگر کتاب‌های «پرنده قرمز»، «فراتر از یک رویا» و «پیکو جادوگر کوچک» در ایران منتشر شده است.

کتاب «هفت اسب، هفت رنگ» نوشته محمدهادی محمدی از نویسندگان و پژوهشگران ادبیات کودکان ایران و نامزد جایزه هانس کریستین اندرسن سال ۲۰۰۶ است. این اثر به زبان هلندی هم ترجمه و منتشر شده و از سوی دو تن از منتقدان هلند و بلژیک ستوده شده است.

جایزه «تصویر کتاب» جایزه‌ای است برای تصویرگری کتاب در کشور روسیه که در چندین بخش از جمله داستان، ادبیات کودک و نوجوان، غیرداستان، طراحی کتاب، کتاب تصویری اورجینال و ... اختصاص دارد. این جایزه دو سال است که برگزار می‌شود و هنرمندان از سراسر دنیا در آن شرکت می‌کنند.

درباره نویسنده و تصویرگر کتاب «هفت اسب، هفت رنگ»

محمدهادی محمدی نویسنده کتاب «هفت اسب، هفت رنگ»، از نویسندگان برجسته ادبیات کودک ایران است. او در سال ۲۰۰۶ به سبب مجموعه آثار ارزشمندش برای کودکان نامزد دریافت جایزه هانس کریستین اندرسن شد که به نوبل کوچک معروف است. «چه و چه و چه یک بچه»، «رفتم به باغی»، «داستانک های خرگوش حکیم»، «داستانک های نخودی»، «امپراتور سیب زمینی چهارم»، «آرش کماندار»، «بنفشه های عمو نوروز» از آثار محبوب اوست. او طرح آموزش خلاق از راه ادبیات کودکان را در ایران از سال ۱۳۷۷ پایه گذاشت که برآیند آن چندین کتاب آموزشی ویژه در این حوزه است. محمدی همچنین در حوزه نقد و پژوهش فعال است و یکی از دو نویسنده اصلی مجموعه ۱۰ جلدی «تاریخ ادبیات کودکان ایران» است.

نوشین صفاخو تصویرگر کتاب «هفت اسب، هفت رنگ» هم از تصویرگرانی ایرانی است که آثارش بارها در مسابقات بین‌المللی تصویرگری تشویق و برگزیده شده است. او در سال ۲۰۱۳ توانست جایزه‌ طلایی نامی کره جنوبی را از آن خود کند. از او تاکنون بیش از بیست کتاب در ایران، فرانسه و ایتالیا منتشر شده است. کتاب «هفت اسب، هفت رنگ» دومین همکاری صفاخو با محمدهادی محمدی است و پیش از این کتاب «بنفشه‌های عمونوروز» محمدهادی محمدی را هم تصویرگری کرده است.

علاقه‌مندان می‌توانند برای خرید کتاب «هفت اسب، هفت رنگ» به صورت غیرحضوری با شماره ۸۸۵۵۳۵۲۸-۲۱ تماس بگیرند یا به سایت کتاب هدهد به نشانی www.hodhod.com مراجعه کنند.

همچنین از شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۹ تا ۱۶ و پنجشنبه ۹ تا ۱۲ به فروشگاه کتاب هدهد به نشانی تهران، خیابان اسدآبادی (یوسف‌آباد)، خیابان وفاکیش توحیدی (بیست‌وسوم)، کوی شایان، پلاک ۲۶، در سمت چپ برای خرید حضوری مراجعه کنند.

اطلاعات بیشتر و لینک مستقیم خرید کتاب «هفت اسب هفت رنگ»:

• معرفی کتاب هفت اسب هفت رنگ
• خرید کتاب هفت اسب هفت رنگ

گونه خبر: خبرهای ترویج خواندن و ادبیات کودکانکلیدواژه: کتاب هفت اسب، هفت رنگنوشین صفاخومحمدهادی محمدیجایزه ادبیات کودکتصویرگری کتاب کودکلینک کوتاه: https://ketabak.org/1q3rv

نویسنده: بهار اشراق

دوازدهمین شماره نشریه کاغذ رنگی، ضمیمه کودک روزنامه اصفهان زیبا منتشر شد. با توجه به آغاز سال تحصیلی نشریه کاغذ رنگی در شماره‌ ۱۲ مهرماه ۱۳۹۷ با شعری با همین مضمون آغاز شده که احساس همدلی با کودکان دیگر را نشان می‌دهد.

در صفحات دیگر دوازدهمین شماره نشریه کاغذ رنگی از یک گردش علمی، بازدید از میدان نقش جهان اصفهان با همراهی کودکان، گزارشی تهیه شده است که قدمی است برای آموزش تاریخ. در صفحه‌های دیگر داستانی از آغاز سال تحصیلی و رفتن به مدرسه آمده است. یکی دیگر از موضوع‌های متنوع این مجله نقشه بازی است و به کودکان آموزش می‌دهد موقعیت جغرافیایی خود را به کمک نقشه پیدا کنند. در این شماره در بخشی دیگر، اطلاعات علمی کودکان مورد محک قرار گرفته است. صفحه‌های پایانی این شماره به معرفی چند کتاب با موضوع مدرسه و آغاز سال تحصیلی پرداخته است.

کاغذرنگی ضمیمه کودک روزنامه اصفهان زیبا است و نشریه‌ای است تمام رنگی در ۱۸ صفحه که در قطع ۲۱ در ۲۸ منتشر شده است و موضوع‌های متنوعی دارد که شامل شعر، بازی و سرگرمی، داستان تصویری، علمی، نقشه‌خوانی و معرفی کتاب است. این نشریه، افزون بر اطلاعاتی که به مخاطبانش می‌دهد از مشارکت کودکان و نوجوانان در نشریه استقبال می‌کند. افزون بر آن، کودکان می‌توانند پیشنهادها و انتقادهای خود را برای مجله بنویسند. یکی از نکات مثبت مجله بومی بودن نگارش‌هاست و تلاش شده است مجله‌ای وطنی باشد و بازتاب اتفاق‌ها و نگرش‌های کودکان ایرانی باشد تا این که از داستان‌های علمی و قصه‌های ترجمه شده استفاده کند.

 

گونه خبر: خبرهای فرهنگ و آموزشکلیدواژه: نشریه کودکمجله کودکنشریه کاغذ رنگیترویج کتابخوانیلینک کوتاه: https://ketabak.org/h70v5