فروشگاه کتاب کودک و نوجوان هدهد

کم شنوایی، بیماری نیست که درمان داشته باشد بلکه توانبخشی دارد. تعداد شنوایی شناسان کشور تقریبا برابر با کل این تعداد در قاره اروپاست بنابراین مشخص است که با وجود این متخصصان در سال های اخیر پیشرفت های خوبی در زمینه علم شنوایی شناسی داشته ایم و با کمک این فارغ التحصیلان بسیاری از مشکلات شنوایی در کشور را حل کرده ایم ولی باز هم مشکلات زیادی وجود دارد.
کم شنوایی یک اورژانس عصبی است و گفتنی است که مغز یک دوره طلایی دارد که اگر در این دوره به نوزاد و کودک رسیدگی شود، او می تواند انسان فعالی باشد که از همه نظر بتواند در حیطه های اجتماعی و آموزشی کاملا همگام با همسالان خود پیش برود.
با توجه به پیشرفت علم شنوایی شناسی در دهه اخیر در حال حاضر بلافاصله بعد از زایمان و قبل از خروج از بیمارستان امکان تشخیص کم شنوایی برای نوزاد امکانپذیر است و بلافاصله بعد از تشخیص برای نوزاد باید وسیله کمک شنوایی مناسب تجویز شود و همزمان مداخله توانبخشی صورت گیرد و رسیدگی به این امر و انجام تمام این خدمات تنها به دست شنوایی شناس مقدور است.
بعد از تشخیص کم شنوایی در کودک زیر ۶ ماه و از همان اوایل نوزادی، کودک باید مورد توانبخشی شنوایی قرار گیرد و بحث توانبخشی هم بصورت تیمی و هم خانواده محور میباشد به این معنا که یک تیم تخصصی به خانواده آموزش می دهد که اولین فعالیت های توانبخشی را در محیط منزل و در زندگی انجام دهند.
توانبخشی تنها این نیست که کودک را برای آموزش به کلاس های ویژه ببرند بلکه لازم است کل زندگی این خانواده، تغییراتی داشته باشد که کودک در معرض گفتار، زبان و شنوایی باشد و به صورت مستمر نیز توسط شنوایی شناس و تیم کارشناسی مورد بررسی و پایش قرار گیرد.
کودکانی که از سمعک استفاده می کنند با یک سرماخوردگی کوچک مشکل گوش و حلق و بینی پیدا می کنند و نیاز است هر ماه وضعیت کودک و سمعک توسط شنوایی شناس چک شود.
کم شنوایی بیماری نیست که درمان داشته باشد بلکه توانبخشی دارد و در واقع با تکنولوژی خاص به فرد کمک می کنیم بتواند کم شنوایی خود را جبران کند و با همان میزان شنوایی که دارد با کمک وسایل کمک شنوایی بهترین عملکرد را داشته باشد و به همان توانایی ها و قابلیتهایی دست یابد که همسالان شنوایش دست می یابند.
در اینجا نگرش جامعه بسیار اهمیت دارد و لازم است با توجه به آمار بسیار بالای کم شنوایی (۳-۱ نوزاد از هر هزار نوزاد)جامعه، کودکان کم شنوا را در خود بپذیرد. همه کودکان کم شنوا قادرند با تشخیص زودهنگام و توانبخشی مناسب به قابلیتهای بالایی دست یابند. و در سالهای بعد در آموزش، تحصیلات ،اشتغال وهمه دیگر ابعاد زندگی نیز موفق تر باشند.

دکتر گیتا مولّلی

منبع: خبرگزاری مهر

نوشته توصیه به کودکانی که سمعک دارند اولین بار در کتاب هدهد پدیدار شد.

اوتیسم عارضه‌ای پیوستاری (طیفی) به حساب می‌آید و علائم این اختلال در دو بیمار به یک شکل ظاهر نمی‌شود.

با وجود آنکه علائم اوتیسم در تمامی افراد به یک به شکل نیست اما با علائم مشابهی هم می‌تواند همراه باشد. در بیشتر کودکان اختلال طیفی اوتیسم در سن سه سالگی تشخیص داده می‌شود اما گاهی اوقات این عارضه در فاصله سنی ۶ تا ۱۲ سالگی شناخته می‌شود. همچنین در موارد نادر این عارضه در افراد بزرگسال تشخیص داده می‌شود.نوزادان مبتلا به اختلال طیفی اوتیسم برای نشان دادن خود کمتر صداها و کلمات بی‌معنی و مفهوم را بیان می‌کند و با بالا رفتن سن به سختی می‌توانند در اجتماع فعالیت داشته باشند. همچنین آنان از برقراری تماس چشمی خودداری کرده و حرکات چهره و بدن را به سختی درک می‌کنند.

کودکان مبتلا به اختلال طیفی اوتیسم اغلب ترجیح می‌دهند با خودشان بازی کنند همچنین برخی از آن‌ها همراهی با کودکان سنین مختلف را ترجیح می‌دهند. به همین دلیل مبتلایان به این اختلال به سختی به مهارت‌های زبانی دست پیدا می‌کنند و می‌توانند صحبت‌های دیگران را کپی کنند.

همچنین اوتیسم بر چگونگی حرکات فیزیکی کودک به هنگام نشان دادن و ابراز کردن خود تأثیر می‌گذارد و در مواقعی که هیجان زده می‌شود می‌تواند دست‌های خود را حرکت دهد.
برخی از این کودکان در شرایط مرتب و منظم اساساً آرامش بیشتری دارند و زمانی که برنامه متداول آنان تغییر می‌کند اذیت می‌شود. همچنین این بیماران در برابر محرک‌هایی همچون بو، صدا مزه و لمس کردن واکنش معمولی نشان نمی‌دهند.
به گزارش روزنامه ایندیپندنت، این بیماری همچنین بر توانایی شناختی فرد هم تأثیر می‌گذارد.

منبع: خبرگزاری ایسنا

نوشته چگونه می‌توان اوتیسم را در کودک تشخیص داد؟ اولین بار در کتاب هدهد پدیدار شد.

یه گربه دارم

دمش درازه

خیلی قشنگه

گربهٔ نازه!

بازی می‌کنم

با اون، همیشه

هیچ وقت از بازی

خسته نمی شه

من براش میشم

یه موش کوچک

بهش نگفتم

که هست عروسک!

 

جعفر ابراهیمی

تصویرگر:Jennifer A. Bell

نوشته دوست اولین بار در کتاب هدهد پدیدار شد.

مادران شیرده و باردار بیش از هر گروه دیگری به مصرف آهن نیاز دارند. بدن به طور معمول برای ساخت سلول‌های خونی، اکسیژن رسانی به اعضا، ساخت آنزیم‌ها و پروتئین‌های خاص به آهن نیاز دارد و شایع‌ترین بیماری که به علت سوءتغذیه به وجود می‌آید، کم خونی فقر آهن است که عموما با علائمی مانند رنگ‌پریدگی، ضعف، سرگیجه، سردرد و بی اشتهایی همراه است.

به طور کلی در بدن یک فرد بالغ ۲٫۵ میلی گرم آهن وجود دارد، در شرایط عادی حدود یک تا ۵ میلی‌گرم آهن در روز از بدن دفع می‌شود و در زنان در دوران قاعدگی یک میلی‌گرم به این عدد اضافه می‌شود، یعنی دفع روزانه به حدود ۲ میلی‌گرم می‌رسد، بنابراین توصیه می‌شود بانوان در دوران قاعدگی از فرآورده‌های حاوی آهن به صورت مکمل استفاده کنند.
نیاز بدن به آهن در مراحل مختلف زندگی متفاوت است و زنانی که باردار نیستند به طور معمول نیاز به ۱۸ میلی گرم آهن در روز دارند که ممکن است آن را از طریق فرآورده‌های خوراکی یا مکمل‌ها دریافت کنند، اما، در دوران بارداری، به علت افزایش حجم خون و نیاز جنین برای ساخت سلول‌های خونی، نیاز بیشتری به آهن وجود دارد. مصرف مکمل آهن به طور قابل توجهی اثرات مثبت بر وضعیت زنان باردار هنگام زایمان و پس از آن دارد و عدم درمان فقرآهن در دوران بارداری می‌تواند منجر به آسیب‌های جنینی، تولد نوزاد با وزن کم، تولد نوزاد با ضریب هوشی کمتر، زایمان زودرس و افسردگی بعد از زایمان مادر شود.

مطالعات نشان داده است که حدود ۵۰ درصد زنان باردار آهن مورد نیازشان را در بارداری دریافت نمی‌کنند و لازم است حداقل ۲۷ میلی‌گرم در روز در دوران بارداری آهن مصرف شود، در دوران شیردهی حداقل ۹ میلی گرم برای مادران شیرده بالای ۱۹ سال و برای مادر شیرده زیر ۱۹ سال حداقل ۱۰ میلی گرم در روز مصرف آهن توصیه می شود.

تمامی بانوان باردار لازم است آزمایش‌های خونی مربوطه جهت مشخص شدن کم خونی فقر آهن را انجام دهند تا میزان مورد نیازشان از مکمل‌های آهن را در دوران بارداری دریافت کنند. تحقیقات وسیع و متعددی، ارتباط سطح بالای آهن خون و افزایش عوارض بارداری را نشان داده است، بسیاری از زنان علاوه بر مصرف قرص‌های آهن به صورت جداگانه، از مولتی ویتامین‌هایی که در ترکیب آنها آهن نیز وجود دارد استفاده می‌کنند که این امر می‌تواند خطرناک باشد.

میزان ذخایر آهن زنان پس از زایمان به دلیل از دست رفتن خون، کاهش خواهد یافت و توصیه می‌شود زنان حتی با میزان هموگلوبین طبیعی در بارداری نیز تا سه ماه پس زایمان مکمل آهن را مصرف کنند. شیر مادر دارای مقادیر زیادی از آهن است که به طور معمول نیاز نوزاد انسان را تا ۶ ماه تامین می‌کند ولی از بعد از ۶ ماهگی لازم است کودک فرآورده آهن را به صورت مکمل دریافت کند. بر اساس دستورالعمل کشوری وزارت بهداشت، مصرف روزانه یک عدد قرص آهن از پایان ماه چهارم بارداری تا ۳ ماه پس از زایمان برای پیشگیری از کمبود آهن و کم خونی ناشی از آن و عوارض نامطلوبی که بر رشد و تکامل جنین و سلامت مادر باردار، ضروری است.

توصیه می‌شود از مصرف همزمان شیر و فرآورده‌های لبنی، چای و قهوه و قرص آهن، به دلیل آن‌که در جذب آهن اختلال ایجاد می‌کند، خودداری شود. باید پس از مصرف قرص آهن یک لیوان پر آب بنوشید و بهتر است قرص آهن، بعد از غذا میل شود تا عوارض جانبی به حداقل برسد.

می‌توان قطره‌های آهن بچه‌ها را در آب یا آب میوه (بویژه آب پرتقال) مخلوط کرد، دو ساعت قبل و بعد از مصرف قرص آهن از مصرف هرگونه آنتی اسید و آنتی بیوتیک (مانند: سیپروفلوکساسین، لووفلوکساسین، داکسی سایکلین، تتراسایکلین و…) و برخی از داروها خودداری کنید و توصیه می‌شود قبل از مصرف قرص آهن این موضوع را به پزشک و داروساز خود اطلاع دهید.

عوارض احتمالی مصرف قرص آهن در صورت مشاهده هر یک از علایم همچون مدفوع سیاه و سفید، قیری یا خونی، تب، ناراحتی شدید گوارشی یا استفراغ کردن، درد خیلی شدید شکم، استفراغ خونی یا استفراغ با زمینه‌ای مشابه قهوه لازم است با پزشک و یا داروساز خود تماس بگیرید.
درد خفیف شکم، یبوست، مدفوع تیره، حالت تهوع با قرص آهن محتمل بوده و بروز آنها نگران کننده نیست.
منبع: خبرگزاری ایسنا

نوشته اثرات نامطلوب عدم مصرف آهن برای مادران شیرده و باردار اولین بار در کتاب هدهد پدیدار شد.

پنجره اتاقم

باز می شه بسته می شه

این کیه پشت پرده

این کیه پشت شیشه؟

من می دونم کسی نیست

فقط آقای باده

هو هو هو گوش کنین!

اینم صدای باده

 

اسدالله شعبانی

نوشته صدای باد اولین بار در کتاب هدهد پدیدار شد.

توانایی بازگو کردن نظرات و برقراری ارتباط و همچنین اقناع دیگران، توانایی است که زبان در اختیار بشر گذاشته است؛ چرا که انسان تنها از این طریق است که می‌تواند در جامعه حضور مفید داشته و هویت اجتماعی کسب کند.

کم‌رویی و خجالت شاید تا حدودی نشان از ادب و شخصیت درونی مثبت فرد باشد؛ اما اگر این ویژگی به گونه‌ای باشد که فرد نتواند در جامعه و یا در خانواده اظهار نظر کرده و از حقوق خویش دفاع کند، این ویژگی تبدیل به مشکلی جدی می‌شود که شخصیت و زندگی فرد را در تنگنا قرار می‌دهد.

گوشه‌گیری و خجالت در افراد اغلب در نتیجهٔ پایین بودن اعتماد به نفس ایجاد می‌شود که این مشکل ریشه در سوابق کودکی فرد و رفتارهای او با خانواده و جامعه دارد. اگر یک فرد در دوران کودکی به علت بروز رفتاری توسط والدین و یا توسط مربیان و معلمان مورد تنبیه و تحقیر مکرر قرار بگیرد؛ این کودک به ترس از اجتماع دچار شده و گوشه‌گیر می‌شود. در فرآیند گوشه‌گیر بودن افراد عامل ژنتیک نیز تأثیر دارد، در برخی افراد ترشح مواد شیمیایی موجب می‌شود که فرد نتواند در برخورد با اجتماع و ارتباطات انسانی موفق عمل کند.

گوشه‌گیری‌های ژنتیکی تنها از طریق دارو درمانی قابل پیشگیری می‌باشد و در برخی موارد نیز به این دلیل که فرد ذاتاً به صورت درون‌گرا متولد می‌شود، به صورت کامل نمی‌توانند درمان شوند؛ اما افراد برون‌گرا که سیستم عصبی‌شان کمتر تحریک می‌شود، در فرآیند ارتباطات اجتماعی موفق‌تر از افراد درون‌گرا هستند. گوشه‌گیری‌هایی را که در جریان زندگی برفرد تحمیل می‌شود را می‌توان با استفاده از عوامل محیطی و روش‌های اجتماعی به تدریج درمان کرد. والدین و معلمان بیشترین تأثیر را در فرآیند جامعه‌پذیری فرد دارند؛ از این رو باید تلاش کنند تا کودکان نسبت به خودشان نگرش مثبت داشته و نسبت به نظرات و کارهایی که انجام می‌دهند اعتماد به نفس بیش‌تری داشته باشند.

غفلت از کودکان، بی‌توجهی، تنبیه و تحقیر کودکان جزءعواملی هستند که باعث می‌شوند کودک دچار گوشه‌گیری و عدم اعتماد به نفس شود. افزایش اعتماد به نفس در کودکان، آموزش مهارت‌های اجتماعی و طرز برخورد با اجتماع و افراد، کمک به افزایش موفقیت کودکان، و برجسته کردن موفقیت‌های کودک، و استفاده از روش‌های خودکارآمدی برای کودک از جمله عواملی هستند که می‌توانند گوشه‌گیری و عدم اعتماد به نفس را درمان کنند. اگر گوشه‌گیری فرد درمان و پیشگیری نشود، عدم موفقیت در ارتباطات اجتماعی، افت تحصیلی و متعاقباً شکست تحصیلی، و همچنین در دوران پس از ازدواج نیز بسیاری از مشکلات خانوادگی و اجتماعی برای فرد رقم خواهد خورد.

مینا زعفرانچی، روانشناس
منبع: خبرگزاری ایسنا

نوشته گوشه‌گیری و ترس از اجتماع، ریشه در سوابق کودکی فرد دارد اولین بار در کتاب هدهد پدیدار شد.

رو برگ شاخهٔ گل

شاپرکی نشسته

نشسته زیر آفتاب

دو تا بال هاشو بسته

بال‌های رنگارنگش

رو برگ گل، قشنگه

انگار که روی بال هاش

هزار هزار تا رنگه

سفید و سبز و آبی

بنفش و قرمز و زرذ

تا دست زدم به بالش

شاپرکه فرار کرد

صداش زدم نیومد

پر زد و زود هوا رفت

تو آسمون ها پر زد

نفهیمدم کجا رفت

 

شعر از: جعفر ابراهیمی

تصویرگر: Sue Shanahan

نوشته زیر آفتاب اولین بار در کتاب هدهد پدیدار شد.

بسته‌ی هدیه‌ی پایان سال تحصیلی

.

.

.

۱-  امپراتور سیب زمینی چهارم

۲-  پیکاسو (یک روز در کارگاه هنری او)

۳-  چهل آزمون برای شناخت خود

۴-  طبقه هفتم غربی

 

بسته‌ی هدیه‌ی پایان سال تحصیلی

.

.

.

۱- معدن زغال سنگ کجاست؟

۲- غول مهربان صحرا

۳- مانکل غارنشین ۱

۴- دستگاه موزسازی

بسته‌ی هدیه‌ی پایان سال تحصیلی

.

.

.

۱- فراتر از یک رویا

۲- آبی کوچولو + فعالیت

۳- ۲۰۸ حکایت ازوپ

۴- من و زرافه و پلی 

بسته‌ی هدیه‌ی پایان سال تحصیلی

.

.

.

۱-  پرنده قرمز + فعالیت

۲-  باستر خرگوشه عاشق نوشتنه

۳-  خبرنگار باحال

۴- چگونه نقاب و لباس مبدل درست کنیم

بسته‌ی هدیه‌ی پایان سال تحصیلی

.

.

.

۱- خرگوش حکیم + فعالیت

۲- عروسک های نمایشی بسازیم

۳- سنجاب های آتش پاره

۴- چگونه کلاژ بسازیم

بسته‌ی هدیه‌ی پایان سال تحصیلی

.

.

.

۱- داستانک های نخودی + دستنامه

۲- من و مامان بزرگ دوست داشتنی ام

۳- چگونه با خمیر کاغذ کاردستی بسازیم

۴- موش مترو

بسته‌ی هدیه‌ی پایان سال تحصیلی

.

.

.

۱- چه و چه و چه یک بچه + فعالیت

۲- رفتم به باغی

۳- من معلم تو شاگرد

۴- بیا کاغذ ببریم ۲

آنچه که باید به کودکان و نوجوانان آموخته و همواره یادآوری شود، این است که برای حرکت در خیابان، تنها مجاز به حرکت از داخل پیاده‌رو هستند و نباید یکباره به وسط خیابان بدوند.

آنچه که باید به کودکان و نوجوانان آموخته و همواره یادآوری شود، این است که برای حرکت در خیابان، تنها مجاز به حرکت از داخل پیاده‌رو هستند و نباید یکباره به وسط خیابان بدوند. برای عبور از خیابان، در جایی که پل هوایی یا زیرگذر، موجود است حتماً از آن استفاده کنند و مجاز به رد شدن از عرض خیابان نیستند.

در غیر این صورت باید از جایی حرکت کنند که خیابان دارای خط‌کشی عابر پیاده است. لازم است رنگهای چراغ راهنمای عابران پیاده را به خوبی بشناسند و با مفهوم آن آشنایی کامل داشته باشند.

کودکان از کودکی باید رنگهای چراغ راهنمایی وسایل نقلیه را نیز بشناسند تا بتوانند بر اساس آن تصمیم‌گیری کنند.
در محل‌هایی هم که چراغ راهنمایی و خط‌کشی عابر پیاده وجود ندارد، بهتر است که کوتاه‌ترین مسیر عرضی خیابان را انتخاب کنند و برای رد شدن از خیابان، ابتدا به سمت چپ نگاه کرده و در صورتیکه وسیله نقلیه‌ای عبور نمی‌کرد تا وسط خیابان حرکت کنند و سپس با نگاه کردن به سمت راست، چنانچه خطری متوجه آنان نبود، ادامه مسیر دهند.

برای حفظ سلامت و پیشگیری از تصادفات رانندگی، به فرزندانتان بیاموزید:

۱- از بازی کردن در خیابانها خودداری کنند.

۲- هنگام دوچرخه سواری از کلاه ایمنی مخصوص استفاده نمایند و برای حرکت، به خودروهای دیگر آویزان نشوند.

۳- در کوچه‌ها و خیابان‌ها، اسکیت سواری نکنند.

۴- در مواقع استفاده از سرویس مدرسه، تمام نکات ایمنی را رعایت کنند، از جمله بیرون نبردن سر و دست از پنجره و هل ندادن یکدیگر در سرویس و راه نرفتن در داخل سرویس به هنگام حرکت آن.
منبع: خبرگزاری موج

نوشته آنچه والدین باید برای پیشگیری از تصادفات،‌ به کودکان خود بیاموزند اولین بار در کتاب هدهد پدیدار شد.

مقاله‌ای از مک کالوین

مک کالوین از جمله کسانی است که در زمینه مسائل عملی کتابداری و کتابخوانی بچه‌ها، صاحب صلاحیت است. کتاب «خدمات کتابخانه‌های عمومی کودکان» که مقاله پیش‌رو، بخشی از آن است از آثار برجسته وی محسوب می‌شود که در آن به مسائل مختلف این‌گونه کتابخانه‌ها اشاره کرده است.

در این مقاله بخش‌هایی از فصل «انتخاب کتاب» برگزیده و ترجمه شده است. کالوین در مقوله «انتخاب» به سه معیار معتقد است: «… جوهر، صداقت و حقیقت» و در مورد هریک به تفضیل سخن گفته است.
وی معتقد است که نباید اجازه داد «کودک علاقه‌مند به کتاب خوب، تنها به علت نبود دسترسی به چنین کتابی مجبور به خواندن کتاب‌های کم ارزش شود و برای انجام چنین عملی کتابدار باید با دیدی وسیع دست به انتخاب کتاب بزند و به منظور ایجاد رابطه صحیح با کودک باید «ذخایر وسیعی از موضوعات و مواد قابل جذب و فهم را به وی ارائه داد»

اساسی‌ترین هدف کتابخانه کودک کمک به کتابخوان‌های خردسال است تا آگاهی و ادراک خود را درباره اطرافیان و جهان دور و نزدیک افزایش دهند و بیاموزند که چگونه مراحل رشد را بپیمایند و دریابند که گرچه نیاز به طی این مراحل در کودکی بیشتر احساس می‌شود ولی به محدوده سنی خاصی مقید نیست.

اما کار با کودکان موفقیت‌آمیز نخواهد بود مگر این‌که افراد مسئول مشکل اساسی مربوط به کتابخانه کودکان را مورد بررسی قراردهد و پاسخ قانع‌کننده‌ای برای آن بیابند. این مشکل اساسی چیست؟ مشکل فقط این است که کودک کتابی را با علاقه مطالعه خواهد کرد که میل به مطالعه آن داشته باشد و این کتاب همان است که او را جلب می‌کند، در او نفوذ می‌کند، و او را برمی‌انگیزد. از سوی دیگر «رشد» عبارت از جریان مداوم چیرگی بر موانع و مشکلات است.

همیشه باید به کودک فرصت داد و او را تشویق کرد تا به تدریج کتاب‌هایی را مطالعه کند که کمی بیش از حد ظرفیت اوست. البته فقط کمی بیشتر، زیرا کتاب نباید خیلی فراتر از حد استعداد کودک باشد در غیر این صورت چنین کتابی دشوار، خسته‌کننده و غیرقابل فهم خواهد بود.

در مورد اصول انتخاب کتاب باید بگویم که کتاب ایده‌آل کتابی است که صرف لذت مطالعه آن خواننده را وادار کند گامی دیگر به درون دنیای ناشناخته بردارد؛ به عبارت دیگر کتابی است که در آن «موضوع» بعد از «شیوه بیان» مطرح می‌شود، به طوری که بیان جذاب و جالب آن بتواند خواننده را به سوی زمینه‌های تازه و بدیع سوق دهد.

سه معیار را می‌توان برای هر نوع کتاب و در هر سنی به‌کار برد؛ جوهر، صداقت، واقعیت. منظور از «جوهر» آن است که کتاب باید افکار، تجربه، یک ماجرای واقعی، اطلاعاتی معین، تصویرسازی، زیبایی یا تعدادی از آنها را در برداشته باشد که کتابی مفید تلقی شود و خواننده بتواند از آن آگاهی یا اندیشه‌ای کسب کند. به‌طور خلاصه می‌توان گفت کتاب باید منظوری داشته باشد.

غرضم از «صداقت» نیز آن است که نویسنده آنچه می‌گوید خود بدان اعتقاد داشته و صادقانه بیان کرده باشد.

مقصود از صداقت این است که نویسنده «صمیمانه» بکوشد پیام خود را به خواننده برساند و کار خود و خواننده خود را جدی تلقی کند. در مورد حقیقت نیز بهتر آن است که قسمتی از مقاله «الینور گراهام» (Eleanor Graham) را (که خود نیز از نویسندگان مخصوص کودکان است) ذکر کنم: «در ورای همه داستان‌های کودکان باید تا حد زیادی حقیقت و واقعیت نهفته باشد. جهان را آن‌چنان معرفی کند که به نظر مردمی که در آن زندگی می‌کنند واقعاً چنان است. چیزهای نادرست را نباید به عنوان درست به آنها ارائه داد تا کودک نتواند آنها را افسانه و غیرجدی تلقی کند. کودکان از چنین تحریفی سخت به‌خشم می‌آیند.»

در عین حال یک کتاب «حقیقی» که مردم و زندگی را آن‌چنان که هستند نشان می‌دهد نباید عاری از هرگونه تخیل باشد زیرا موضوعات خیالی یا «مواد اولیه رویاها» ذاتاً برای کودکان جذابیت دارند و همان‌قدر برای آنان حائز اهمیت‌اند که برای بزرگسالان. مهم نیست که غیرواقعی را واقعی نشان دهیم بلکه چیزی که اهمیت دارد این است که واقعی را غیرواقعی ننمایانیم و برای واقعیت و حقیقت معیارهایی نادرست به وجود نیاوریم.

کلمه «معیارها» برآنم می‌دارد که در بحث خویش باز هم جلوتر روم. کتاب کودکان نه تنها در مورد واقعیت و حقیقت بلکه در مورد رفتار نیز باید معیارهایی درست بیافریند. سه‌یرز (Sayeres) در کتاب خویش به‌نام «راهنمای کتابخانه‌های کودکان» فهرستی کوتاه از شرایط و کیفیات کتاب مخصوص کودکان ارائه می‌دهد. یکی از شرایط پیشنهادی او این است که کتاب باید پیروی از قانون را تشویق کند. این تنها یکی از معیارهایی است که در مورد طرز رفتار باید رعایت شود. آنچه ما می‌خواهیم پرورش دهیم عبارت از درست فکر کردن درباره مسائل اساسی است، و در این کار نمی‌توان شتاب به خرج داد.

کودک از همان زمان که با کتاب‌های مصور سر و کار پیدا می‌کند به‌طور آگاه یا ناخودآگاه از آنچه دیگران فکر می‌کنند و انجام می‌دهند تأثیر می‌پذیرد، و از آنچه مورد تصدیق یا تردید، رد یا قبول مردم واقع می‌شود، زمینه فکری برمی‌دارد، و بدین طریق گرایش‌های خود را پرورش می‌دهد. اما کودک بسیاری از گرایش‌های نادرست را کسب نخواهد کرد مگر با خواندن کتاب‌های نامناسب. بنابراین ما مسئولیم از دسترسی او بدین کتاب‌ها جلوگیری کنیم. از جمله این برداشت‌ها می‌توان قساوت، خشونت، ناشکیبایی، و تعصب نژادی را نام برد.

و چیزهایی که باید مطلوب و موردپسند جلوه داده شود عبارتند از مهربانی، شکیبایی، صلح‌جویی، هم‌نوع دوستی، تمایل به مفید بودن، قبول مسئولیت و علاقه به سازندگی نه تخریب. به گفته سه‌یرز یک کتاب خوب نباید روابط سالم انسانی را به استهزا گیرد. کتاب باید حقوق حیوانات و انسان‌ها را به رسمیت شناسد، سیمای مخفی مظالم را برملا سازد و پیوندهای کودک را با پدر و مادر خویش محکم‌تر کند.

در مورد سانسور کتاب کودکان باید گفت که لازم است به درستی اعمال شود. به علاوه سانسور را نباید بیش از آنچه در مورد کتاب‌های بزرگسالان اعمال می‌شود، به‌کار بندیم. در اینجا منظور من سانسوری است که ناشی از عقیده شخصی بوده و عاری از صداقت و بی طرفی است اما هرگز نباید از کتابخانه کودک به عنوان محلی برای تبلیغ نظر خویش یا رد نظر دیگران استفاده کنیم. در کتابخانه‌های عمومی باید امکان دسترسی به همه دیدگاه‌ها فراهم باشد و کتابخانه کودک نیز از این قاعده مستثنی نیست.

بار دیگر به شرایطی که سه‌یرز در کتاب خود ذکر کرده برمی‌گردیم. نخستین شرط او این است که کتاب کودک باید به صورت ادبی یا لااقل به زبانی درست نوشته شود. بدون تردید یکی از مهم‌ترین هدف‌های ما این است که کودک را از زبان خویش به عنوان مهم‌ترین، ارزشمندترین و زیباترین انتقال فکر و پرتو اطلاعات آگاه کنیم، به او بیاموزیم که چگونه می‌تواند به بهترین وجهی از طریق گفتن و نوشتن، دیگران را از شخصیت و افکار خویش آگاه سازد. منظور از درست بودن آن نیست که از نظر دستوری صحیح باشد بلکه زبانی موردنظر است که صریح، راحت، مشخص، قابل درک، روان و در صورت لزوم زیبا باشد.

معیار دیگر سه‌یرز چنین است: کتاب باید از لطیفه و طنز مفهوم درستی داشته باشد. کودکان لطیفه و تصاویر خنده‌آور را دوست دارند و ما باید به گردآوری این‌گونه مواد که بسیار هم نادرند بپردازیم. کودکان مخصوصاً به کاریکاتورها و کارتون‌ها شوقی فراوان دارند. یکی از نویسندگان که به بررسی علت این اشتیاق پرداخته دلیل آن را آسان‌تر بودن فهم تصاویر در مقایسه با کلمات می‌داند. اگر بخواهیم کودکان را از اشتیاق و اعتیاد شدید به تصاویر خنده‌آور بازداریم باید آثار طنزآمیز زیادی در اختیار آنان بگذاریم.

قفسه‌های کتابخانه کودکان باید هم شاهکارهای ملی و هم کتاب‌های خوب سایر کشورهای جهان را در بر داشته باشد. از این‌گونه کتاب‌ها باید به تعداد کافی در اختیار علاقه‌مندان قرار گیرد. نگذارید کودک علاقه‌مند به کتاب خوب، تنها به علت نبود دسترسی به چنین کتابی به خواندن کتاب‌های کم‌ارزش مجبور شود.

با وجود این بیایید از به‌کار بردن واژه «ادبی» پرهیز کنیم. بسیاری از کودکان ـ نظیر تعداد کثیری از بزرگسالان ـ نه تنها به آثار زیاده از حد ادیبانه علاقه‌مند نیستند بلکه از آن گریزانند. در عوض به کتاب‌هایی که هیچگونه ادعای «ادبی» بودن ندارند و ضوابط ویژه ادبیات در مورد آنها کمتر صدق می‌کند راغب‌ترند (البته به استثنای کتاب‌های خوبی که در این زمینه وجود دارد.) ما در صورتی خواهیم توانست با کودک رابطه صحیحی برقرار کنیم که ذخایر وسیعی از موضوعات و مواد قابل جذب و فهم او را به‌وی ارائه دهیم.

 

وترجمه: کمال پولادی

منبع: خبرگزاری کتاب ایران ( ایبنا )

نوشته چگونه و با چه معیارهایی برای کودکان کتاب انتخاب کنیم؟ اولین بار در کتاب هدهد پدیدار شد.

دکتر ساسان شرقی

فرزند خردسالم علاقه زیادی به بازی‌های رایانه‌ای دارد، عاشق فست فود است و همیشه سفارش خرید تنقلات خوشمزه را می‌دهد. کودکم کمی چاق است.

این شاید روایت بسیاری از والدین امروزی باشد. به واقع، چاقی به یک مساله عمومی بدل شده، به ویژه از این جهت که دامنه طیف سنی مبتلایان به آن کاهش یافته و تعداد کودکان ‘تپل’ زیاد شده است.

کم تحرکی حاصل از زندگی ماشینی و مدرن امروزی و مصرف غذاهای آماده، پرکالری و چرب و نوشیدنی‌ها و مواد غذایی ناسالم را عوامل بروز چاقی و اضافه وزن می‌دانند.

کشورهای بسیاری گرفتار این معضل هستند، به گونه‌ای که نتایج یک بررسی روی بیست و هشت میلیون نفر در سراسر جهان در چهار دهه اخیر نشان می‌دهد که اضافه وزن و چاقی به شدت رو به افزایش است و اضافه وزن یا چاقی از ۲۲ به ۲۴ کیلوگرم در مقیاس توده بدنی (BMI) رسیده است.

همچنین گفته می‌شود که حدود سه درصد از جمعیت افرادی که در سطح جهان شاخص BMI کمتر از ۱۸ داشته‌اند، کاهش یافته و جمعیت افراد چاق با BMI معادل ۳۰ حدود ۷ تا ۸ درصد افزایش داشته است.

چاقی به عنوان عامل مرگ سالیانه ۲٫۸ میلیون نفر در جهان شناخته شده است و بررسی‌ها نشان می‌دهد که اگر از این روند پیشگیری نشود، تا سال ۲۰۲۵، حدود ۱۸ درصد افراد دنیا مبتلا به چاقی با BMI بالای ۳۰ خواهند بود.

در ایران نیز بر اساس آمار منتشر شده، بیش از بیست و چهار میلیون نفر از جمعیت حدود ۷۵ میلیونی ایران مبتلا به اضافه وزن یا چاقی هستند.

این همه در حالی است که تأثیر چاقی بر کیفیت زندگی و تبعات آن مانند بیماری‌های قلبی عروقی، دیابت و فشار خون بالا به حدی زیاد است که به درستی از آن به عنوان یک بیماری نام برده می‌شود.

به رغم شیوع بالای چاقی در کشورهای پیشرفته، آن‌ها توانسته‌اند با اتخاذ تدابیری در زمینه آموزش و ارائه آگاهی‌های عمومی و همچنین اجرای برنامه‌هایی در زمینه تولید موادغذایی سالم طی سال‌های اخیر، افزایش شیوع چاقی را کنترل کنند اما در کشورهای در حال توسعه مانند ایران این بیماری در حال گسترش است.

یکی از تدابیر کشورهای پیشرفته در این زمینه اجرای برنامه‌های آموزشی از دوران کودکی به منظور تربیت افراد برای داشتن عادات غذایی سالم است؛ چراکه دوران کودکی به عنوان تاثیرگذارترین دوران برای کسب عادات صحیح در همه زمینه‌ها به ویژه در زمینه غذایی مطرح است.

هر مزه و طعم جدیدی که پس از پایان شیرخوارگی به کودک داده می‌شود، ابتدا تعجب را در او برمی انگیزد زیرا طعم جدید برای او ناشناخته است و پذیرش آن در ابتدا برایش سخت است اما به تدریج با خوراندن آن در دفعات مختلف، نوزاد به این طعم جدید عادت می‌کند؛ بنابراین در ابتدا این والدین هستند که باید با دادن موادغذایی کم چرب و کم نمک و کم شیرین، مزاج فرزندان خود را به رژیم صحیح غذایی عادت دهند.

همچنین لازم است که والدین به ویژه در سال‌های ابتدایی زندگی فرزندانشان، از دادن تنقلات و انواع نوشابه‌ها به انها پرهیزکنند تا مزاج کودکان به این گونه مواد غذایی عادت نکند.

نبود تحرک بدنی کافی در بین کودکان از دیگر عوامل شیوع چاقی در کودکان است، از سوی دیگر با گسترش زندگی شهرنشینی و ماشینی تحرک بدنی کودکان حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد کاهش داشته و همین امر سبب شیوع ۴۰ درصدی چاقی و اضافه وزن در بین کودکان شده است.

این مساله سبب شده که دیابت نوع ۲ نیز در بین کودکان شایع شود، درحالی که در گذشته دیابت نوع یک (در اثر عوامل ژنتیکی و مادرزادی) در بین کودکان شیوع بیشتری داشت. به دلیل کاهش میزان تحرک بدنی، حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد کودکان تهرانی اضافه وزن دارند.

 

پایین بودن سن ابتلا به چاقی، آسیب‌های جدی‌تر

هرچه سن ابتلا به چاقی پایین‌تر باشد، مدت زمانی که فرد دچار عوارض چاقی است، طولانی‌تر است و این مساله سبب آسیب‌های جدی‌تر به سیستم‌های مختلف بدن می‌شود؛ فرد ۶۰ ساله‌ای که از کودکی چاق است، در واقع ۶۰ سال عوارض چاقی بر او تحمیل شده و به ناچار با عوارض و بیماری‌های ناشی از چاقی گذران عمر می‌کند و کیفیت زندگی‌اش تحت تأثیر این مساله است.

 

چاقی در سنین نوزادی و بلوغ، عوارض شدیدتر

همچنین چاقی در سنین نوزادی و دوران بلوغ در اثر افزایش دریافت کالری سبب می‌شود که تعداد سلول‌های محل ذخیره چربی در بدن، افزایش یابد در حالی که با چاق شدن افراد در سنین بالا، تعداد سلول‌های چربی در بدن زیاد نمی‌شود بلکه حجم آنها در اثر وارد شدن میزان زیاد چربی، بیشتر می‌شود. چاقی ناشی از افزایش تعداد سلول‌های چربی برگشت پذیر است در حالی که چاقی پس از این دو دوره زندگی (نوزادی و بلوغ)، اگر حتی فرد رژیم بگیرد و لاغر شود، باعث می‌شود که سلول‌های چربی همچنان باقی بمانند و هرگونه کالری اضافی را دریافت و ذخیره کنند و منجر به چاقی مجدد شوند.
درصد دیابتی‌ها چاق هستند

نه تنها در کشورهای درحال توسعه بلکه در کشورهای توسعه یافته نیز شیوع دیابت همگام با افزایش دیابت نوع ۲ روبه افزایش است. بیش از ۹۰ درصد جمعیت دیابتی‌ها را افراد دارای دیابت نوع ۲ تشکیل می‌دهند و ۸۰ درصد از این تعداد افراد چاق هستند. همچنین چاقی عامل ایجاد دیابت و عوارض ناشی از آن مانند بیماری‌های قلبی، کلیوی و چشمی است و با انواع سرطان‌ها مانند سرطان معده و روده، سنگ کیسه صفرا، فشار و چربی خون بالا در ارتباط است و همه این موارد سبب می‌شود که کیفیت زندگی بیماران مبتلا به چاقی و طول عمر آنها کاهش یابد.
چاقی و ساکنان تهران
هرچه جوامع صنعتی گسترش یابند، چاقی نیز افزایش می‌یابد و این مساله در ایران نیز قابل مشاهده است به طوری که در شهرهای صنعتی شیوع چاقی بیشتر از شهرهای کوچک و روستاها است. میزان چاقی در روستاها نیز به تدریج رو به افزایش است، حدود دو سوم جمعیت تهران اضافه وزن دارند و حدود یک سوم تا نیمی از تهرانی‌ها چاق هستند.

چاقی و اضافه وزن
شاخص توده بدنی (BMI) و تعیین وزن مناسب برای هر فرد بالغ از طریق این فرمول که ‘وزن بدن بر حسب کیلوگرم تقسیم بر قد بر حسب متر به توان دو شود’، به دست می‌آید؛ عدد به دست آمده اگر بین ۱۸ تا ۲۵ باشد، فرد دارای وزن طبیعی است، بالای ۲۵ تا ۳۰ دارای اضافه وزن، بالای ۳۰ مبتلا به چاقی، بالای ۳۵ مبتلا به چاقی مرضی و بالای ۴۰ چاقی است که به درمان و مداخلات پزشکی نیاز دارد. روش ساده‌تری نیز وجود دارد به این صورت که عدد سمت چپ میزان قد را برداشته و عدد باقی مانده برای مردان و برای زنان عدد باقی مانده منهای عدد پنج، وزن مناسب به شمار می‌رود.
منبع: خبرگزاری ایرنا

نوشته با پیروی از عادات غذایی مناسب، سلامت را به فرزندان هدیه کنیم اولین بار در کتاب هدهد پدیدار شد.

این کتاب با کره‌ی زمین، در پهنه‌ی بیکران عالم، سروکار دارد. در فعالیت‌های این کتاب با اخترشناسی و تفاوت آن با اختربینی، ماه، خورشید، ستارگان و سایر سیاره‌ها آشنا می‌شوید. بخش فعالیت‌های دنبال هم این کتاب مقدمه‌ای برای آشنایی با ستاره‌بینی است.

اولین‌بار بود که سارا به دندانپزشکی می‌رفت. بعذ از خواهرهایش نوبت او بود. صبر کرد تا بالاخره نوبتش شد. وقتی روی صندلی دندانپزشکی نشست فکر کرد چقدر کار راحتی است. دکتر آمد و دندان‌هایش را نگاه کرد و قرار شد که دندان‌هایش را تمیز کند ولی...

در این کتاب راه‌های صرفه‌جویی در انرژی برای اعضای یک خانواده به صورتی خواندنی عرضه شده است. همچنین تلاش شده است خواننده در نگاه به صرفه‌جویی به رویکردی دوراندیشانه برسد.