سرپرست مرکز اطلاع رسانی فرهنگ و ادبیات کودکان اعلام کرد بانک اطلاعات فرهنگ و ادبیات کودکان ایران مدارک و اسناد تاریخ ادبیات کودکان را در اختیار پژوهشگران قرار می دهد.
خبرگزاری میراث فرهنگی- فرهنگ و هنر- بنفشه محمودی- حدود ده سال از آغاز کار گردآوری و تدوین مجموعه «تاریخ ادبیات کودکان ایران» می گذرد که در خشکسالی انتشار آثار پژوهشی این حوزه؛ غنیمتی بزرگ است و ٣ جلد پایانی آن تا سال ٨٦ منتشر می شود. اما بنیاد پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان به این کار بسنده نکرده است و راه اندازی یک مرکز اطلاع رسانی حوزه ادبیات و فرهنگ کودکان را با استفاده از اسناد و مدارک این مجموعه، هدف قرار داده که اولین گام آن ٢١ آبان ماه جاری با راه اندازی «بانک اطلاعات فرهنگ و ادبیات کودکان ایران» ایران (ایرانک بانک) برداشته شد.
در آستانه راه اندازی این بانک اطلاعاتی با «فرزانه طاهری قندهاری» کارشناس ارشد کتابداری و سرپرست مرکز اطلاع رسانی فرهنگ و ادبیات کودکان گفت و گویی انجام داده ایم که به معرفی این بانک می پردازد.
- بانک اطلاعات فرهنگ و ادبیات کودکان ایران با چه هدفی راه اندازی شده است؟
اطلاع رسانی در حوزه فرهنگ و ادبیات کودکان و نوجوانان بحث اصلی ما بود. بنیاد پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان ایران پژوهش در این حوزه را از ده سال پیش آغاز کرده بود و در این راه به مدارک و منابعی رسیده بودیم و اصل و کپی بسیاری از آنها را در اختیار داشتیم. امکان استفاده از تمامی این مدارک در مجموعه کتاب های تاریخ ادبیات کودکان ایران فراهم نبود. بنابراین تلاش کردیم کلیه اسناد و مدارک موجود را قابل دسترسی کنیم تا هر کسی با توجه به نیاز خود بتواند به صورت آنلاین به آنها دسترسی داشته باشد. این اسناد می تواند پژوهشگران را در پرداختن به فرهنگ کودکان یاری رساند.
- آیا راه اندازی «ایرانک بانک» دنباله بحث مربوط به موزه کودک است که پیش از این قرار بود توسط توسط بنیاد پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان راه اندازی شود؟
هدف نهایی ما راه اندازی یک مرکز اطلاع رسانی است که از فناوری های اطلاعات و ارتباطات برای ارائه اطلاعات در حوزه کودک استفاده کند. برای رسیدن به این مرکز ٥ پروژه تعریف شده است که اولین آنها یعنی راه اندازی بانک اطلاعاتی ٢١ آبان ماه در خانه هنرمندان به طور رسمی افتتاح شد. راه اندازی یک موزه مجازی برای نمایش اسناد، انتشار نشریه الکترونیکی ایرانک نامه و ادامه کار کتاب تاریخ ادبیات کودکان یعنی جلدهای ٨ تا ١٠ این کتاب که به ادبیات کودکان ایران در فاصله دهه ١٣٤٠ تا سال ٥٧ می پردازد، سه پروژه دیگر است. البته راه اندازی موزه فرهنگ و ادبیات کودک هم در این پروژه جای دارد. اشیا، عکس شخصیت های تاثیرگذار در تاریخ ادبیات کودکان، تصویر و اصل بسیاری از کتاب های چاپ سنگی، سربی و ... در اختیار بنیاد پژوهشی قرار دارد که برقراری امکان استفاده حضوری پژوهشگران و علاقه مندان حوزه کودک از این مواد از برنامه های ماست. طرح راه اندازی این موزه در مجله موزه های میراث فرهنگی منتشر شده است و برای راه اندازی آن با میراث فرهنگی در حال مذاکره هستیم. امیدواریم به زودی بتوانیم در یک محیط واقعی به این امکان دست پیدا کنیم که کودکان و نوجوانان بتوانند با گذشته تاریخ، فرهنگ و ادبیات خود آشنا شوند.
- ایرانک بانک چه امکاناتی را در اختیار کاربران قرار می دهد؟
در حال حاضر ١٤ پایگاه اطلاعاتی در ایرانک بانک تعریف شده است که شامل کتاب، متن نشریه/مقاله، نشریه، پایان نامه، سند، گزارش/جزوه، تصویر کتاب/نشریه، عکس، سرگذشتنامه، سازمان، حقوق کودک، ناشران و گنج نامه یا تزاروس (بانک واژگان تخصصی ادبیات کودکان و نوجوانان به زبان فارسی و انگلیسی) برای کودکان یا درباره کودکان است که امکان جستجوی پیشرفته را در همه این زمینه ها در اختیار کاربر می گذارد. در حال حاضر ٨ پایگاه مصور شده است و از المان های تصویری مرتبط با ادبیات کودکان در آن استفاده شده است.
منابع اطلاعاتى این بانک با دو دیدگاه «درباره کودک و نوجوان» و «براى کودک و نوجوان» براى گروه سنى پیش از تولد تا شانزده سالگی است که پوشش موضوعی تاریخ ادبیات کودکان و نوجوانان، ادبیات شفاهى (افسانه ها، متل ها، لالایی ها)، ادبیات نوشتاری، شخصیت شناسى ادبیات کودکان، ادبیات کودکان و نوجوانان جهان در ایران، مراکز فرهنگى کودکان، و حوزه هاى موضوعى وابسته همانند آموزش و پرورش(تئورى هاى آموزشى و آموزشگران بزرگ)، بازى و سرگرمى، چاپ و نشر، زندگینامه، مراکز اطلاع رسانى، مراکز آموزشى و… را در بر می گیرد.
- کار گردآوری و طراحی این بانک اطلاعاتی چه مدت زمان برده است و چند نفر در به ثمر رسیدن آن نقش داشته اند؟
پیشینه گردآوری اطلاعات و محتوای آن به ده سال پیش و زمان آغاز گردآوری اطلاعات کتاب های تاریخ ادبیات کودکان ایران برمی گردد .اما کار بر روی خود این طرح از فروردین ماه ٨٢ و نوشتن نرم افزار تحت وب آن از اسفند ٨٤ شروع شده است. گردآوری اطلاعات توسط یک گروه ٦٠ نفره از آغاز کار بر روی کتاب های تاریخ ادبیات انجام شد، اما کار راه اندازی و ورود اطلاعات به این بانک توسط یک گروه ١٢ نفره انجام گرفت ضمن اینکه ٣ کارشناس فنی از شرکت «مسیر سامانه» و «فناوری پرند» وابسته به «همکاران سیستم» نیز درگیر این پروژه بودند.
- آیا حمایت نهادها و سازمان های مرتبط با کودکان برای پشتیبانی از این بانک اطلاعاتی جلب شده است؟
در حال حاضر در حال مذاکره با شورای عالی اطلاع رسانی هستیم که از طرح های ملی و محتواهای اطلاعاتی در حوزه فناوری هستند. درباره مسائل فنی و انفورماتیک طرح با پژوهشکده مرکز مخابرات نیز مذاکراتی انجام شده است. این طرح توسط یک شرکت توسعه ساختمانی به نام «آمن» حمایت شد که مرحله اول کار را پشتیبانی کرده اند. علاوه بر این یک وام با بازپرداخت نیز از شورای عالی اطلاع رسانی دریافت کرده ایم. در بخش های پشتیبانی اطلاعاتی و مالی نیازمند جذب حمایت هایی هستیم تا بتوانیم از طریق آنها این بانک اطلاعاتی را تکمیل تر کنیم.
به خاطر مشکلات فنی و مالی متاسفانه خیلی از مواردی که مد نظر داشتیم در بانک پیاده نشد. بنابراین آنچه با نشانی www.iranak.info قابل مشاهده است، مرحله اول کار است و امیدواریم با جذب حمایت ها بتوانیم هر چه زودتر آن را تکمیل کنیم.
