انتشارات پروگرس

بنگاه انتشاراتی پروگرس در سال ۱۹۳۱ با نام خانه انتشارات پدیدآورندگان خارجی در اتحاد جماهیر شوروی بنیاد گذاشته شد و در سال ۱۹۳۶ به بنگاه انتشارات ادبیات خارجی تغییر نام داد. در سال ۱۹۳۹ سازمان این بنگاه دگرگون شد و از آن پس نام پروگرس به خود گرفت. در سال ۱۹۷۴، پروگرس به ۴۰ زبان خارجی کتاب چاپ می‌کرد. سرپرستی بخش فارسی انتشارات پروگرس را م. ر. تقی‌اف به عهده داشت.

از دهه ۱۹۶۰ پروگرس به انتشار کتاب‌های کودکان و نوجوانان به زبان فارسی علاقه نشان داد. برنامه‌ریزی برای ترجمه و چاپ کتاب را اعضای شورای برنامه‌ریزی انتشارات پروگرس برعهده داشتند که بیشتر روسی بودند و به گمانی مشاورانی همچون عبدالصمد کامبخش و احسان طبری به آن‌ها کمک می‌کرده‌اند. از میان مترجمان حرفه‌ای پروگرس در بخش فارسی، می‌توان از سیف‌الدین همایون فرخ با نام ساختگی گامایون و حبیب فروغیان با نام ساختگی حبیب ف. نام برد.

کتاب‌های پروگرس برپایه درونمایه آن‌ها به دو دسته بزرگ رمان‌های نوجوانان و داستان‌های کودکان بخش می‌شوند. رمان‌های نوجوانان در اندازه‌های گوناگون چاپ شده‌اند. این آثار یا ارزش‌های انقلابی و حزبی را تبلیغ می‌کنند و یا در لابه‌لای موضوع‌های عشقی، اجتماعی و مربوط به طبیعت و تشریح شخصیت‌ها و روابط انسانی، پیام‌های انقلابی و حزبی را به مخاطبان می‌رسانند.

برخی هم آشکارا سیاسی‌اند. کتاب‌های کودکان پروگرس بیشتر گروه‌های سنی پیش‌دبستان و دانش‌آموزان سال‌های نخست دبستان را پوشش می‌دهند و از نظر کیفی مناسب‌اند و ظاهری گیرا دارند.

با وجود کیفیت ارائه بسیار خوب، به سبب نادرستی بسیار در ترجمه فارسی‌شان، کارشناسان از این کتاب‌ها انتقاد می‌کردند. با وجود این کاستی‌ها کتاب‌های پروگرس به سبب ارزانی، از سوی مردم به‌ویژه نخبگان و اهل فرهنگ که گرایش چپ داشتند، استقبال می‌شد.

راهنما

کانال تلگرام موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان