یکی از منتقدان سامانه آموزش ایران در روزگار قاجار، میرزا تقی خان کاشانی بود. او در آموزشگاهی نظامی زیرنظر آموزگاران فرانسوی آموزش دید و با سفر به اروپا و بررسی اندیشه های نو توانست از علوم جدید آگاهی های بسیار بهدست آورد و با سامانه آموزشی دولت های پیشرفته و روش رفتار با کودکان در آن کشورها آشنا شود. او به انگیزه بهبود وضعیت مکتب خانه های روزگار خویش، رسالهای با عنوان تربیه: در قواعد تعلیم و تربیت اطفال درباره آموزش و پرورش کودکان منتشر کرد. وی در این کتاب با نقد سامانه آموزش مکتب خانه ای و خشونت استادان و ستمگری آموزگاران، پیشنهاد اصلاح وضع پرورش، به ویژه برای اطفال را در چهار محور مطرح کرد: بهسازی خط، بهسازی شیوه و برنامه آموزشی، توجه به رشد جسمانی و روانی کودکان و بهداشت محیط آموزشی، پایه ریزی آموزشی. او از نخستین کسانی بود که از لزوم بنیان گذاری مهدکودک یا به گفته خودش دارالامان برای اطفال دو تا پنج ساله سخن گفت. اندیشه های میرزا تقی کاشانی درباره بنیادگذاری کودکستان، آموزشگاههای شبانه روزی و بهره گیری از ابزارهای دیداری و شنیداری در آموزشگاه ها، بسیار جلوتر از زمان خود بود. انتشار این آموزه ها در نشریه های آن زمان، سبب شد تا جامعه آن روز به ویژه فرهنگ دوستان با شیوه های آموزشی جدید و پیشرفته آشنا شوند.
