حِرز (تعویذ)

حرز یا تعویذ به دعایی گفته می شود که در محفظه ای فلزی و استوانه ای نگهداری شده و از گردن آویزان شود. واژه حرز ریشه در لغات عربی دارد و به معنی پناهگاه و چیزی است که باعث حفاظت می شود. آویختن حرز به گردن کودکان ریشه در باور های دینی داشته و با این اندیشه انجام می شده که به همراه داشتن این دعا باعث حفاظت از هر گونه بیماری و یا چشم نذر می گردد. دهخدا نیز در لغتنامه خود به شرح زیر به آن اشاره می کند: حرز. [ ح ِ ] (ع اِ) تعویذ. (محمودبن عمر ربنجنی ). پنام . چشم پنام . طلسم . عوذة. دعائی مأثور اعم از خواندنی و آویختنی . حرز است مگر نامش کز داشتن او آزاد شود بنده و به گردد بیمار ( فرخی) حرز ممکن است به صورت بازوبند هم  باشد، گاهی هم به تنپوش نوزاد یا کودک بسته  میشده. ما در جستجوهایمان به یک مورد پیشانیبند نوزاد هم برخوردیم. در موزه فرهنگ کودکی چند نمونه ی مختلف از حرز با نام های مختلف و متعلق به شهرهای مختلف در دوره های تاریخی گوناگون، به نمایش درآمده است. برای مشاهد عکس های بیشتر به صفحه های زیر مراجعه کنید.
حرز (در صفحهی پیشینه) http://iranak.org/muse/history/2696
لوله دعا (طلسم) http://iranak.org/muse/node/9060
پیشانی بند نوزاد http://iranak.org/muse/node/8076
آویز گردنبند http://iranak.org/muse/node/7653
جای دعای طلا، مشبک کاری http://iranak.org/muse/node/7435
جای دعای طلا http://iranak.org/muse/node/7433
آویز قاب دعا http://iranak.org/muse/node/7382
راهنما

کانال تلگرام موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان