سازدهنی یا هارمونیکا جزو سازهای بادی است و در خانوادهٔ سازهای زبانه آزاد قرار میگیرد. تولید صوت در این نوع سازها نتیجه ارتعاش یک زبانه از جنس فلز است که تنها یک سر آن به بدنه ساز متصل شده و انتهای دیگرش میتواند آزادانه حرکت کند. به ارتعاش درآمدن این زبانهها در اثر عبور جریان هوا موجب تولید صدای ساز میشود.
گرچه چینیهای باستان نوعی سازدهنی با زبانههای چوبی داشتهاند و موتسارت قطعهای برای سازدهنی شیشهای (یک ساز کاملاً متفاوت متشکّل از یک سِری قطعه شیشههای کوک شده) نوشت، سازدهنی دیاتونیکی (Diatonic) که ما هماکنون می شناسیم، در اوائل قرن نوزدهم، در آلمان ساخته شده است. این ساز بهوسیلهٔ موج مهاجرین ترک کنندهٔ آلمان، به ایالات متّحده و بریتانیا برده شد و در اواسط قرن نوزدهم، در سراسر جهان، نواخته می شد.
در موزه مجازی فرهنگ کودکی میتوانید دو نمونهی فلزی و پلاستیکی از سازدهنی را ببینید:
سازدهنی http://iranak.org/muse/node/22
سازدهنی پلاستیکی http://iranak.org/muse/node/28