در تاريخ ٨ دی ١٣٨٣، به فراخوان سركار خانم حسينی‌لو- از مسئولان آموزش و پرورش شهر تهران، عاطفه سليانی به نمايندگی از مؤسسه پژوهشی تاريخ ادبيات كودكان، در يكی از كلاس‌های بازآموزی آموزگاران با عنوان آموزش مهارت‌های حرفه‌ای – نگارش، در منطقه ١١ آموزش و پرورش تهران شركت كرد و به معرفی مجموعه تاريخ ادبيات كودكان ايران پرداخت و راه‌های بهره‌گيری از اين مجموعه را برای افزايش مهارت نگارش دانش‌آموزان با آموزگاران سهيم شد. در اين كلاس، ٢١ نفر از آموزگاران پايه سوم دبستان‌های مناطق ١ – ١٠ آموزش و پرورش تهران شركت داشتند. عاطفه سليانی پس از معرفی خود و مؤسسه پژوهشی تاريخ ادبيات كودكان، كار را با پرسش درباره شناخت كتاب از سوی حاضران آغاز كرد. متاسفانه جز يكی دو نفر، ديگر آموزگاران اين مجموعه را نمی‌شناختند. بنابراين، كتاب‌ها در اختيار آنان گذاشته شد تابه شكل گروهی، نگاهی گذرا به اين مجموعه داشته باشند. سپس يك بار موضوع‌های مشترك در تمام كتاب‌های مجموعه تاريخ و متن‌های كناری همچون متن‌های برگزيده، بررسی‌های ادبی، زندگينامه‌ها، گفت‌وگوهای با تاريخ، معرفی و آن گاه با نشان دادن تك تك كتاب‌های اين مجموعه، درباره موضوع‌ها و درونمايه ويژه آن‌ها آگاهی‌هايی به مخاطبان داده شد. سپس از مخاطبان درباره اين كه به نظر خود آنان از اين مجموعه چگونه می‌توان برای ايجاد و افزايش مهارت نگارش در كودكان سود جست، پرسش شد كه به سبب ناآ‌شنايی آنان با مجموعه كتاب‌های تاريخ، عاطفه سليانی به توضيح لايه‌های مختلف موضوعی اين مجموعه و خواندن برخی بخش‌ها و نشان دادن تصويرهای كتاب پرداخت. سپس توضيح داد كه با توجه به گوناگونی و تنوع موضوعی كتاب‌های تاريخ ادبيات كودكان ايران و سازگاری آن‌ها با نيازهای كودكان و نيز آموزگاران در زمينه پژوهش و نگارش، اين كتاب كه خود حاصل يك پژوهش گروهی و مستند به اسناد و مدارك و نشانه دغدغه و انديشه درباره آموزش و پرورش كودكان است، می‌تواند پايه پژوهش درباره موضوع‌های مختلف و نوشتن درباره آن‌ها باشد. آموزگاران با اين پرسش كه آيا اين كتاب اصولا برای مطالعه كودكان است يا بزرگسالان و كارشناسان، بحث را گسترش دادند. در پاسخ به اين پرسش و پرسش ديگری درباره دشواری متن برای دانش‌آموزان و حتی خود آموزگاران، توضيح داده شد كه اين كتاب می‌تواند به شكل‌های مختلف (بنا به نياز و سن و تحصيلات مخاطب) مورد استفاده قرار گيرد، همچون بلندخوانی، خواندن گروهی، خواندن بخش‌هايی از كتاب كه ساده‌ترند (به ويژه در ادبيات شفاهی) برای كودكان سنين پايين‌تر و ديگر شكل‌هايی كه آموزگاران به ابتكار خود بر می‌گزينند. درباره دشواری متن نيز به شيوه نگارش كتاب و پافشاری بر ساده‌نويسی (با توجه به گزينش واژه‌های زيبا و درست) و فارسی‌نويسی (بدون استفاده از واژه‌ها و اصطلاحات نامأنوس) اشاره شد. عاطفه سليانی آن‌گاه با خواندن بخش‌هايی از آموزش و پرورش در دوران باستان (خاطرات آموزگار و دانش‌آموزان دوران) و نشان دادن تصوير مشق‌های كودكان در روزگار سومريان و عيلاميان، درباره چگونگی استفاده از اين بخش از كتاب برای ايجاد و تقويت تفكر مقايسه‌ای و تطبيقی، گفت‌وگو و بحث درباره چگونگی آموزش و پرورش در ايران باستان در كلاس، دادن تكليف و انشا درباره آموزش و پرورش در دوران باستان و آموزش و پرورش در دوره معاصر (يعنی زمانی كه دانش‌آموز كلاس سوم دبستان در آن درس می‌خواند) با ديد تطبيقی، سخن گفت. پس از آن زندگينامه گلچين گيلانی سراينده شعر باز باران ... به درخواست آموزگاران خوانده شد. سليانی پيشنهاد كرد كه آموزگاران می‌توانند پس از خواندن بخش‌هايی از اين زندگينامه، شعر باران را كه در كتاب تاريخ ادبيات به شكل كامل آمده است، بخوانند و از دانش آموزان بخواهند درباره احساس خود پس از شنيدن اين شعر بنويسند. آن گاه آموزگار با بهره‌گيری از تحليل اين شعر كه در بررسی ادبی كنار آن آمده است، سطح درك دانش‌آموزان را در اين باره ارتقا دهد. در بخش بعدی، زندگينامه ميرزا حسن رشديه، پدر آموزش نو در ايران، به شكل كوتاه خوانده شد كه شركت‌كنندگان از شنيدن آن به هيجان آمدند. درباره چگونگی استفاده از زندگينامه‌ها نيز پيشنهاد شد كه از مجموعه تاريخ ادبيات كودكان، به سبب دارا بودن شمار فراوانی زندگينامه، برای خواندن گروهی، نوشتن زندگينامه‌های كوتاه و ساده و نيز شناخت و الگوپذيری از بزرگان آموزش و پرورش و ادبيات كودكان و پرورش و افزايش غرور و هويت ملی در دانش‌آموزان بهره گرفته شود. در بخش زندگينامه‌ها، به شكل شفاهی به خانم مهرانگيز منوچهريان و جايگاه او در شناساندن حقوق كودكان و زنان نيز با همان انگيزه‌های گفته شده در پيش، اشاره شد. عاطفه سليانی در بخش ادبيات شفاهی در مجموعه كتاب‌های تاريخ، به تجربه‌های برخي كاركنان مؤسسه پژوهشی تاريخ ادبيات كودكان در تدريس اين بخش برای تمام پايه‌های دبستان و انجام كارهايی كه به دانش‌آموزان برای درك بهتر از ادبيات شفاهی، پيشنهاد می‌شد، اشاره كرد و توضيح داد كه مهارت نگارش درست تنها با خواندن و سپس نوشتن روی كاغذ به دست نمی‌آيد، بلكه ثبت شنيده‌ها، مشاهده و گوش دادن دقيق، از پايه‌های بنيادين نگارش‌اند و در همين راستا، بازديدهای دانش‌آموزان از موزه‌ها و نمايشگاه‌های ويژه آنان، نوشتن گزارش درباره آنچه ديده‌اند و شنيده‌اند و به ويژه آنچه دوست داشته‌اند، بسيار مهم و ارزشمند است. در پايان، سليانی به عنوان نتيجه گيری، پيشنهادهای خود را برای افزايش مهارت نگارش در چند عنوان ارائه داد: نقويت تفكر بر پايه گفت‌وگو و خواندن، پژوهش بر پايه منابع و مراجع معتبر كه لازمه آن داشتن كتابخانه و كتابدار علاقه‌مند در مدرسه، وجود كتاب‌های مرجع در آن و ارجاع دادن دانش‌آموزان به كتابخانه برای جست‌وجوی اطلاعات و به دست آوردن آگاهی‌های بيشتر است، انتخاب موضوع‌های انشا و پژوهش در آغاز هر سال تحصيلی از سوی آموزگاران و دانش‌آموزان به شكل مشترك و تجهيز كتابخانه مدرسه يا كلاس به كتاب‌هايی كه آموزگار با دانش خود، يا استفاده از نظر كارشناسان، برای افزايش آگاهی دانش‌آموزان درباره موضوع‌های پيشنهادی پژوهش و انشا انتخاب می‌كند و سرانجام و مهمتر از همه مطالعه بی‌وقفه و پيگيرانه آموزگاران و آموختن روش‌های درست انتقال دانسته‌ها به دانش‌آموزان. پس از پايان گفتار عاطفه سليانی، آموزگاران پيشنهاد كردند كه مجموعه تاريخ ادبيات كودكان ايران از سوی آموزش و پرورش برای كتابخانه‌های مدرسه‌ها تهيه شود. خانم حسينی‌لو نيز اشاره كردند كه اين مجموعه قطعاً برای مدارس تهران خريداری خواهد شد، اما با توجه به دشواری‌های مالی، بهتر است هر مدرسه تا آن زمان خود به خريداری اين مجموعه بپردازد و از آن به شكل فعال و پويا برای آموزش دانش‌آموزان بهره بگيرد. به پيشنهاد سركار خانم حسينی‌لو قرار شد چنين نشست‌هايی باز هم برگزار شوند. اميدواريم همكاری آموزش و پرورش و مؤسسه پژوهشی تاريخ ادبيات كودكان، به افزايش توانايی انديشيدن و يادگيری و شكل‌گيری هويت ملی در دانش‌آموزان ما بيانجامد.
معرفی تاريخ در كلاس‌های بازآموزی آموزگاران
