بازنمایی قصه در ترویج کتابخوانی

زهره قایینی

نخستین نشست از سری نشست های علمی هجدهمین جشنواره قصه‌گویی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به موضوع قصه گویی و ترویج کتاب‌خوانی اختصاص داشت که با حضور مربیان کانون وعلاقه‌مندان این حوزه روز ۱۴ بهمن در سالن کنفرانس مرکز آفرینش‌های فرهنگی‌هنری کانون در خیابان حجاب تهران برگزار شد. زهره قایینی نویسنده مجموعه ۱۰ جلدی تاریخ ادبیات کودکان نخستین سخنران این نشست بود که درباره بازنمایی قصه در ترویج کتابخوانی سخن گفت.

او اساس سخنان خود را بر پایه تجربه های به دست آمده از برنامه «با من بخوان» قرار داد. برنامه ای که نزدیک به ۵ سال است، موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودک برای ترویج کتاب‌خوانی در مناطق محروم و استان‌های مرزی به اجرا در آورده است.
قایینی اشاره کرد که: طرح با من بخوان تاکنون برای بیش از ۱۵۰۰۰ کودک و نوجوان در استان های محروم کشور اجرا شده است و تجربه‌های خوبی نیز به دست آمده است که می‌توان با ارزیابی این دست‌آوردها به شیوه‌های موثر برای ترویج فرهنگ کتابخوانی دست پیدا کرد.

او با اشاره به فعالیت این موسسه در مناطق محروم استان‌های خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان یادآور شد: یکی از محورهای اصلی این برنامه پس از گزینش کتاب‌های باکیفیت، استفاده از تکنیک‌ بلندخوانی است که شگردهای مشترکی با قصه‌گویی دارد و موجب جذب مخاطب و ورود آن‌ها به دنیای قصه و داستان می‌شود.
قایینی در باره تاریخچه قصه‌گویی در جهان گفت: «قصه‌گویی پیش از اختراع دستگاه چاپ مهم‌ترین ابزار برای انتقال تجربه‌ها، دانش‌ها و سنت‌ها بوده و در واقع جامعه فرهنگ خود را از راه قصه باز تولید می‌کرده است و کودکان هم که جزیی از این جامعه بوده‌اند از راه قصه‌ها با سنت‌ها و فرهنگ‌ها، هنجارها و ناهنجاری‌ها آشنا می‌شدند.»

او در ادامه شماری از ویژگی ها و سودمندی های قصه‌گویی را برشمرد و از سودمندی های قصه گویی به تقویت رشد مهارت‌های زبانی و شنیداری در کودکان، افزایش مدت زمان توجه کودک به قصه و تقویت قدرت درک او اشاره کرد.
سپس درباره همسانی و تفاوت های قصه گویی و داستان خوانی گفت: «قصه و داستان هر ۲ روایت هستند. قصه روایت عصر نانویسا و داستان روایت عصر نویسا. کارکرد قصه گویی و داستان خوانی (بلند خوانی) همسان است. آنچه در قصه و داستان متفاوت است اجرا یا performance است.»

قایینی در اشاره به سودمندی های بلند خوانی یاد آور شد که: «در بلند‌خوانی موقعیتی فراهم‌ می شود تا کودک با متن پالایش شده، واژه‌های نادر، تصویرگری کتاب، گونه‌های مختلف ادبیات و الگوهای درست تلفظ واژه‌ها آشنا شود»
در ادامه عکس ها و فیلم هایی از نشست های کتابخوانی در شماری از مدرسه های جنوب خراسان و زاهدان به نمایش در آمد تا شرکت کنندگان به شکل ملموس دریابند که چگونه بلندخوانی از شگرد های قصه گویی در ترویج کتابخوانی سود می جوید و به رشد زبانی و شناختی و اجتماعی کودکان یاری می رساند.

راهنما

کانال تلگرام موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان