تصویرگر پیشگام کتاب های کودکان، محمود جوادی پور، با کودکان وداع گفت!

تصویرگر پیشگام کتاب های کودکان، محمود جوادی پور، با کودکان وداع گفت!

استاد محمود جوادی پور، نقاش، تصویرگر و از بنیان گذاران هنر گرافیک در ایران، در روز یکشنبه ۵ آذر در آلمان درگذشت.

به گفته خانواده و خویشان این هنرمند، شکستگی لگن و عوارض ناشی از آمبولی ریه سبب درگذشت او بوده است. او در هنگام مرگ در آلمان به سر می برد. محمود جوادی پور، در سال ۱۲۹۹ در تهران زاده شد و در طول عمر ۹۲ ساله خود، بسیار پرکار و نوآور بود. او نخستین کسی است که در زمینه چاپ کتاب های تصویری رنگین برای کودکان در ایران فعالیت کرد و تصویرگری پنج جلد کتاب راهنمای هنر و راهنمای تدریس برای دوره‌های ابتدایی و راهنمایی را بر عهده داشت.

محمود جوادی پور،  از افرادی بود که هم از راه آموزش و تالیف و هم با ارائه نقاشی های خود، نقش مهمی در شکل گیری هنر نقاشی معاصر ایران داشت.

جوادی پور هنرمندی بسیار خلاق و نوآور بود. او در گفت و گوهایش با پژوهشگران و هم چنین در نوشته هایی که از خاطرات زندگی اش برجای گذاشته، پدر و مادر خود را به عنوان یکی از محرک های اصلی تخیل خود در دوران کودکی برشمرده است. او در گفت و گویی با موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان در این مورد چنین گفته است: " دوره ی كودكی من با دگرگونی‌های تاریخی مهمی همزمان بود. به بسیاری از مسائل از جمله مسئله‌ی آموزش چندان توجهی نمی‌شد. هنوز در بسیاری از نقاط كشور مكتب‌خانه دایر بود. در شهرهای بزرگ مراكز آموزش در حد دبستان و دبیرستان وجود داشتند كه همه از نظر آموزگار و كادر آموزشی بسیار عقب‌مانده و فقیر بودند. تربیت و آموزش كودكان ارتباط مستقیمی با سطح فرهنگ و دانش پدران و مادران و خانواده‌ها داشت.

 دایه‌ها، له له ‌ها و خدمتكاران زن و مردی كه در خانه‌های مردم طبقات متوسط و  مرفه یا بالای اجتماع كار می‌كردند نیز سهم بسزایی در آموزش و پرورش كودكان داشتند.مادر و پدر من هر دو هنردوست و هنرمند بودند. مادرم با نواختن تار آشنایی داشت، گلدوزی‌ها بسیار زیبایی می‌كرد و خیاط هنرمندی بود. پدرم در جوانی نقش قالی طرح می‌كرد. ...

در خانه‌ی ما همه جور کتابی بود . در آغاز كه هنوز سواد خواندن و نوشتن نداشتم. فقط به دیدن تصویرهای كتاب‌ها می‌پرداختم. خواندن و دیدن تصویرهای این كتاب‌ها، سبب تقویت نیروی تخیل من می‌شد، به طوری كه هنوز هم از آن‌ها بهره می‌گیرم."

 به این ترتیب جوادی پور از کودکی با هنرهای دستی و موسیقی آشنا شد. نخست به آموزش موسیقی علاقه مند شد اما به سبب نبودن امکان تحصیل در زمینه موسیقی به نقاشی روی آورد و پس از پایان دوران دبستان و تحصیل در هنرستان صنعتی ایران و آلمان به دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران راه یافت. این دانشکده به تازگی گشوده شده بود و استادان فرهیخته ای در آن حضور داشتند. جوادی پور تا سال ۱۳۲۶ که از این دانشگاه در رشته نقاشی دانش آموخته شد، به طور شبانه روزی به نقاشی و کار در چاپخانه بانک ملی ایران پرداخت. حاصل فعالیت های او در چاپخانه، چاپ نخستین کتاب ها با تصویرهای رنگی در ایران بود که چندین کتاب کودک مانند  "کودک دبیره" نوشته ذبیح بهروز، داستان های موش و گربه عبید زاکانی از آن جمله اند.

تاسیس گالری "آپادانا، کاشانه هنرهای زیبا"، که مکانی برای گردهم آیی هنرمندان در زمینه هنرهای تجسمی بود، یکی دیگر از نوآوری های جوادی پور بود. آپادانا را جوادی پور با همراهی چند تن از دوستانش که هنرمندانی نقاش بودند  راه اندازی کرد. 

پژوهش و نوآوری در زمینه چاپ سنگی، نقاشی – خط، نمدهای ایران و دیگر زمینه های هنر گرافیک از دیگر فعالیت های این هنرمند بود. او دوبار موفق به دریافت بورسیه تحصیلی در کشور آلمان شد و بخشی از این پژوهش ها را در ایران و بخشی دیگر را در آلمان به سرانجام رساند. حاصل این پژوهش ها، آغاز جریانی نو در هنر نقاشی و گرافیک در ایران بود.  

محمود جوادی پور، تا زمان بازنشستگی در سال ۱۳۵۸ به عنوان استاد تمام وقت و سرپرست دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران فعالیت کرد و سال های باقی مانده از عمرش را نیز به آفریدن تابلوهای نقاشی و پرورش شاگردان خود پرداخت. 

راهنما

کانال تلگرام موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان