هدیه هایی از صندوقچه های قدیمی

در کارت دعوت های مراسم رونمایی "موزه مجازی فرهنگ کودکی" که روز ۲۱ آبان برگزار شد، اشاره ای داشتیم به اینکه اگر برای موزه مجازی هدیه ای می آورید سری به صندوقچه های روزگار کودکی خود و دیگر اعضا خانواده بزنید و هر آنچه که نمایش دادنی و نگه داشتنی است، از پوشاک تا بازیچه ها، به همراه بیاورید تا روزگار روزگار است پاسش بداریم و به آیندگان بسپاریم.

تنی چند از مهمانان توانستند در آن روز به این درخواست پاسخ بگویند و به همراه یادگارهای دوران کودکی خانواده خود به مراسم رونمایی آمدند. همانگونه که وعده داده بودیم اطلاعات و عکس های آن ها را بزودی در "موزه مجازی فرهنگ کودکی" به نشانی iranak.org  قرار خواهیم داد و اشیا را برای نمایش در "موزه فرهنگ کودکی" در آینده ای نه چندان دور در آرشیو موسسه نگهداری خواهیم کرد.  

---

صندلی فلزی دانش آموزان کودکستانی مجتمع فروزش. این صندلی فلزی متعلق به سازمان فرهنگی فروزش (کودکستان، دبستان، راهنمایی و دبیرستان) است که مدیریت آن را ربابه مشکاتی حقیقی (مساعد) برعهده داشته است. این مجتمع سال ها در جنوب غربی تهران بین عباسی و دخانیات و کبریت سازی به کار خود ادامه می دهد. اکنون زنگ مدرسه که در گوشه اتاق این مدیر کوشا نصب است و صندلی های فلزی و چوبی کوچک کودکستان این مرکز آموزشی، عکس های دانش آموزان و آموزگاران و کلاس ها و نامه ها و پرونده های به جای مانده گویای گستردگی فعالیت های مدرسه ای است که توسط فرزندش خسرو پرویز مساعد نگهداری می شود. ربابه مشکاتی حقیقی در سال ۱۳۰۴ نخستین مدرسه ملی دخترانه را به نام "توکل اناث" در رشت تاسیس کرد و  در سال ۱۳۱۲ به کار خود در رشت پایان داده به تهران می آید. ربابه مساعد در سال ۱۳۷۰ در تهران درگذشت. 

---

سماور ذغالی یادگار دوران زندگی در سبزوار، هدیه مادر به شهین توکلی برای بازی شیرین خاله بازی و تختخواب فنری عروسک ها با لحاف، تشک، بالش و روتختی که در سال های اخیر مجدد دوخته شده است تا جای لحاف و تشک مستعمل قدیمی را بگیرد.  

 

---

این عروسک توسط خانم آغا احمدی برای نوه، نوه اش منصوره رحمتی در مشهد دوخته شده است. منصوره رحمتی می گوید: "مادر بزرگم همیشه برای بچه ها و نوه ها عروسک دست ساز از وسایل اضافی و پارچه ای اضافی (دم قیچی) می دوخت. .خدا رحمتش کنه با یک تکه پارچه اضافی لیف و کیسه حمام و سجاده و جا نماز و دم کنی و زیر قابلمه ای و... تا عروسک های دست ساز درست می کرد". خانم آغا خیلی دوست داشته راجع به عروسک هایش در رایو صحبت کنند. آن گفت وگو هیچ وقت انجام نمی شود، اما از برنامه صبح رادیو یک روز نامش اعلام می شود و از او بابت درست کردن عروسک ها تشکر می کنند.

 

---

روتخم مرغی کاموایی که شاید بیش از آنکه روی تخم مرغ پخته قرار گیرد روی انگشت کودکان قرار می گرفت  و وسیله ای بود برای بازی و یک دمپایی روفرشی دخترانه دهه ٤٠ متعلق به فاطمه مرتضایی فرد.

 

---

نمونه یک کارت دعوت مهمانان جشن تولد از انتشارات یونیسف متعلق به مادر کیمیا جهانشاهی در دهه ٦٠

---

قاشق و چنگال بچه گانه که در سال ١٣٥٢ از توی قوطی چای دلپسند درآمده است. سهیلا همرازفر می گوید: "در کودکی در خاله بازی هایمان غذا می پختیم و با این قاشق و چنگال می خوردیم".

---

مداد سیاه marcadore متعلق به پدر طاهره مختاری. مختاری می گوید: " پدر من متولد سال ١٣٠٠ شمسی بودند و خط بسیار خوشی داشتند. این مداد نیز یکی از مجموعه مدادهای ایشان بود".

---

عروسک پلاستیکی نوزاد با لباس کاموایی و مجموعه لباس سیسمونی نوزاد دهه ٣٠ و یک جوراب بچه گانه متعلق به ویدا محمدی ترکان

---

عروسک نمایشی شنل قرمزی. سه شخصیت داستانی شنل قرمزی، مادربزرگ و گرگ در یک عروسک. این عروسک نمایشی ٣٥ سال است که از جمله عروسک های محبوب مهسا خسروی است.

---

عروسک پلاستیکی به نام نیلوفر با لباس عروس که موهایش حالا دیگر کنده شده است. معصومه فروغ می گوید: " ٤٤ سال پیش وقتی شاگرد اول شدم، مادر بزرگم این عروسک را از خیابان نادری تهران برایم خرید". جایی که هنوز هم یکی دو اسباب بازی فروشی قدیمی و چند اسباب بازی فروشی جدید وجود دارد.

---

ماشین فنری روسی عیدی پسرعموی حسین یوسف پور به او در ١٧ سال پیش زمانی که او نوجوانی ١٢ ساله بود. هدیه ای که خیلی خوب مانده است و هنوز نیز در جعبه اولیه اش قرار دارد. حسین یوسف پور می گوید:"چون کار کردن با کنترل فنری آن برایم سخت بود خیلی با این ماشین بازی نکردم". و اینطور شد که خوشبختانه این اسباب بازی از گزند روزگار مصون ماند و از زیر تخت حسین ٢٩ ساله به آرشیو "موزه فرهنگ کودکی" راه پیدا کرد.

---

بی گمان هیچ وقت برای یادآوری خاطرات کودکی دیر نیست، همانگونه که وحیده هادیان پس از سی سال به یاد دوران کودکی از مادر و پدر گهواره ای طلب می کند. مادر (معصومه کردنوکنده) لحاف و تشک و عروسک پارچه ای را می دوزد و پدر (نبی الله هادیان) با ظرافت گهواره ای همانند گهواره های قدیمی که در خاطر وحیده بوده می سازد. وحیده هادیان می گوید: "من از بچگی خاطره خوبی از گهواره دارم. با دختر خاله ها و پسرخاله هایم درون گهواره می نشستیم و بازی می کردیم. دلم می خواست تا ٣ سالگی توی گهواره بخوابم چون راحت بود و همیشه توش خوراکی بود".

---

علی زو جدیدی که به یاد دوران طفلیت خریداری شده. فهمیه حریری می گوید:" در بچه گی (دهه ٢٠) هم با این اسباب بازی بازی می کردند. اکثرا ساده بود و خودشان رویش را نقاشی می کردند. از آنجایی که زمان چرخ زدن صدای زو مانندی داشته به "علی زو" معروف بوده است.

---

عروسک های نمایشی گروه موزیک از مجموعه عروسک های خیمه شب بازی. این عروسک ها بر اساس عروسک های خیمه شب بازی اصفهان و نایین مشابه سازی شده است. نمونه اصلی این عروسک متعلق به دوره قاجار است که توسط امیر سهرابی شناسایی و نمونه های خوبی از روی اصل آن دوخته شده است. برای اطلاعات بیشتر در مورد این عروسک ها می توانید به کتاب "عروسک پشت پرده و خیمه شب بازی در اصفهان و نائین"مراجعه کنید. منصور کاهه این مجموعه را خریداری کرده و به "موزه فرهنگی کودکی" اهدا کرده است.