صمد بهرنگی در ۲ تیر سال ۱۳۱۸ در محله چرنداب تبریز در خانواده‌‌ای کارگری زاده شد. در سال ۱۳۳۴ وارد دانشسرای مقدماتی تبریز شد و پس از دو سال در جایگاه آموزگار روانه روستاهای محروم آذربایجان شد.
او همزمان با تدریس، در زمینه‌ی هنر و ادبیات، زبان آذربایجانی، وضعیت روستاهای آذربایجان و نقد کتاب، مقاله می‌نوشت. بهرنگی بر این باور بود که کتاب‌های درسی باید به شکل ایالتی و ناحیه‌ای تدوین شوند و بنیاد درس‌ها بر مطالبی که برای کودک روستایی عینی و قابل دسترس‌اند و نه ذهنی و رویایی، استوار باشد.یکی از ارزشمندترین کارهای صمد بهرنگی در دوره آموزگاری و دبیری خود در روستاهای آذربایجان، ترویج کتاب و کتابخوانی، مخاطب‌شناسی و برپایی کتابخانه‌های کوچک در مدرسه‌های روستایی است.
از آثار او می توان به این موارد اشاره کرد: " اولدوز و کلا‌غها"، "پسرک لبوفروش"، "افسانه‌های آذربایجان"، "متل‌ها و چیستان‌ها"، "کندوکاو در مسائل تربیتی ایران" ... . اثر دیگر او "ماهی سیاه کوچولو" است که با تصویرگری فرشید مثقالی به چندین زبان برگردانده شد و جایزه‌ی تصویرگری هانس کریستین اندرسن را از آن خود ساخت. این کتاب در سال ۱۹۶۹م= (۱۳۴۸ش.) برنده‌ی جایزه‌ی نمایشگاه بولونیای ایتالیا و در همان سال برنده‌ی جایزه‌ی دوسالا‌نه براتیسلا‌وا شد. صمد بهرنگی در سال ۱۳۴۷ در رودخانه ارس غرق شد.
