گزارش يک تجربه‌ى کامياب ترويج کتابخوانى

بنا بر توافق‌نامه‌ى موسسه‌ى پژوهشى تاريخ ادبيات کودکان و مسئولان مدرسه‌ى راهنمايى علامه طباطبايى، از تاريخ ٢٥ تير ماه ١٣٨٧ به مدت شش جلسه (يک ماه و نيم، تا تاريخ ٢٩ مرداد ١٣٨٧) شش مدرس و تسهيل‌گر: مهرى صفايى، شهناز جمشيدى، عاطفه سليانى، ويدا قايينى، فرشته دباغ و سپيده آرمين و يازده نفر کارورز: رعنا، مرجان حجازى، مريم يزدان بخش، فريده محقق، سيران عليزاده، هنگامه پدرام، هرندى زاده، فهيمه خليلى، چايکار، رسولى و آذين اقليدس، از مروجان موسسه‌ى پژوهشى تاريخ ادبيات کودکان و شوراى کتاب کودک، پروژه‌ى کارگاه‌هاى: ترويج تاريخ ادبيات کودکان ايران، ادبيات نمايشى و انواع نمايش و تاريخچه‌ى آن، روش‌هاى پژوهش و مهارت‌هاى زندگى را به شکل همزمان و هماهنگ اجرا کردند. شمار مخاطبان در هر روز به طور ميانگين ١٧٠ نفر بود. بنا بر برنامه‌ريزى مسئولان مدرسه، کارگاه مهارت‌هاى زندگى تنها در پايه‌هاى سوم و بقيه‌ى کارگاه‌ها در پايه‌هاى اول و دوم تشکيل شد.

پيش از آغاز پروژه، مدرسان و تسهيل‌گران برنامه‌هاى مورد نظر را در چندين نشست به مشورت جمعى گذاشتند و با توجه به نظرات جمع، اصلاحات لازم در برنامه‌ها انجام شد. پس از آن، برنامه‌هاى هر گروه به شکل مدون براى مسئولان مدرسه فرستاده شد. در فهرست هر برنامه، سياهه‌ى مواد لازم براى اجراى کارگاه‌ها نيز آمده بود تا مسئولان مدرسه پيش از هر کارگاه آن‌ها را فراهم کنند. در هر کارگاه که سه موضوع کار متفاوت و در عين حال هماهنگ داشت، کمابيش آموزش نظرى و آموزش عملى در کنار هم پيش مي‌رفت تا دانش‌آموان پس از آموختن مبانى نظرى موضوع‌‌ها، با کار عملى در زمينه‌ى آن موضوع به لذت و درک بيشتر از آموخته‌هاي‌شان دست يابند. براى آموزش نظرى، جزوه‌هاى کوچکى از هر موضوع تنظيم شده بود که پس از پايان کار در اختيار دانش‌آموزان گذاشته مى‌شد. برخى از اين جزوه‌ها تنها آموزشى بودند و در برخى ديگر کار عملى هم در نظر گرفته شده بود، مثل پر کردن پرسش‌نامه‌ى مربوط به مکتب‌خانه پس از گفت‌وگو با بزرگترهاى فاميل، دستور کار ساخت ماکت نشريه، ساخت انواع عروسک و ماسک، کارهاى عملى مربوط به پژوهش و آموزش مهارت‌هاى زندگى. همه‌ى دانش‌آموزان موظف شدند براى نگه‌دارى اين مواد آموزشى و عکس‌ها و تصويرهاى مربوط به آن‌ها، پوشه‌اى فراهم کنند.

دانش‌آموزان در کارگاه‌ها مشارکت فعال داشتند و گاه براى ادامه‌ى کار از استفاده از زنگ تفريح‌ها نيز صرف‌نظر مى‌کردند.

دستاورد همه‌ى کارگاه‌ها در روز ٢٩ مرداد ١٣٨٧، در سالن آمفى‌تئاتر دبيرستان علامه طباطبايى به نمايش گذاشته شد که شامل نمايش فيلم تاريخ ادبيات کودکان، کودکان، پرده‌هاى شاهنامه، نشريه‌ها، عروسک‌ها و ماسک‌هاى نمايشى، پرسش‌نامه‌ها و پاسخ‌هاى دانش‌آموزان و کارهاى عملى آن‌ها در کارگاه‌هاى پژوهش و مهارت‌هاى زندگى، پوشه‌هاى مربوط به تاريخ ادبيات کودکان و اجراى چند نمايش از سبک‌هاى گوناگون از سوى دانش‌آموزان بود. شمارى از مادران و چند تن از مسئولان مقطع راهنمايى و تمامى دانش‌آموزان زير پوشش اين طرح در نمايشگاه حضور يافتند. در اين برنامه گزارش کوتاهى از روند کار کارگاه‌ها به شرکت‌کنندگان، و پيشنهاد‌هايى براى آشنايى بيشتر دانش‌آموزان اين مجتمع با ادبيات و هنر، به سبب اهميت اين مقوله‌ها در گسترش بينش اجتماعى و فرهنگى آن‌ها و نيز تجهيز و ساماندهى هرچه زودتر کتابخانه‌ى مدرسه به مسئولان ارائه شد. آن‌ها از اين پيشنهادها استقبال کردند و قرار شد بررسى و ارزيابى کار گروه ترويج و پيشنهادهاى اين گروه را در دستور کار خود قرار دهند.

گرانقدرترين دستاورد اين طرح، کار گروهى صميمانه، مشارکت فعال، توجه به مشورت جمعى و همراهى بى‌دريغ همه‌ى اعضاى گروه: کارورزان، تسهيل‌گران و مدرسان وابسته به موسسه‌ى پژوهشى تاريخ ادبيات کودکان و شوراى کتاب کودک است که به نظر مى‌رسد اولين همکارى در نوع خود به اين گستردگى کيفى و کمى باشد.

بى‌گمان تداوم چنين همکارى‌هايى براى همه‌ى مروجان کتابخوانى سودمند و آموزنده خواهد بود و به ارتقاى کار گروهى در ترويج کتابخوانى يارى خواهد رساند. 

راهنما

کانال تلگرام موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان