باز هم خبری خوب از شهر یزد. یک بار دیگر به همت احمدعلی مهدی نژاد -پژوهشگر یزدی- که در شهریور امسال با او به گفت وگو نشسته بودیم و او از بازیچهها و خاطرات کودکیاش برای ما گفته بود- به ننی (ننو) دست یافتیم که در سالهای دور بستری راحت برای نوزادان استان یزد بوده است.
چارچوبی از چوب محکم (گردو، چنار، شورونه)، پارچهای از جنس (شمکایی، تودار)، طنابهای نخی محکم و الوان (قرمز، سفید، زرد، آبی) معمولا از نخ مسترریزه که با دست بافته می شده است، دو پایه از چوب که در دیوارهای کاهگلی اتاقها یا بهار خواب جای میگرفته، میخها، حلقهها و قلابهای آهنی دست ساز تمامی آن چیزی است که بستری نرم، راحت، محکم، زیبا و به دور از جانوران گزنده را برای خواب نوزاد کویر فراهم میآورده است.
معمولا بالای این ننیها طنابی بسته میشده و پارچهای روی آن قرار میگرفته که با حرکت ننی این پارچه هم حرکت می کرده و مانع نزدیکی حشرات به نوزاد می شده و بادی ملایم ایجاد می کرده. در گوشهای از ننی نیز کیسهایی سبز رنگ پر شده از نمک، دانه بید و انجیل با سوزن قفلی نصب میشده است تا کودک را از چشم بد دور کند. تنها تفاوت ننیها با هم در جنس چوب و پارچه آن بوده که بسته به جایگاه خانواده نوزاد (فرادست و فرو دست) تغییر میکرده است.
تنوع ننوها و گهوارههای ایرانی در شکل، جنس، نوع ساخت، شیوه و زمان به کارگیری آنها با توجه به موقعیت جغرافیایی و باورهای بومی هر منطقه اطلاعات معناداری را درباره جایگاه کودک، وضعیت مادران، خطراتی که نوزادان را تهدید میکرده است، و ... در آن جامعه نشان میدهد. امید که به کمک علاقه مندان حوزه فرهنگ و ادبیات کودکان ایران بتوانیم مجموعهای کامل از ننوها و گهوارهای ایرانی را برای کارهای پژوهشی و نمایش در "موزه فرهنگ و ادبیات کودکان ایران" شناسایی و گردآوری کنیم.