درخت آسوریگ

درخت آسوریگ کهن ترین متن ادبی کودکان ایران است که دیرینگی آن نزدیک به سه هزار سال می رسد. این افسانه نوشتاری، نشانه آشکار پیشینهی دراز ایرانیان در نوشتاری کردن داستان های ویژه کودکان است. بررسی گذرهای تاریخی درخت آسوریگ از حرکت پیچیده آن در تاریخ ایران خبر می دهد. درخت آسوریگ داستانی منظوم به زبان پهلوی است و ریشه در ادبیاتی دارد که گوسان* ها و خنیاگران برای مردم روایت و بازی می کردند. این افسانه در دوران ساسانیان نوشته شده و به همین شکل به ما رسیده است. محور بنیادین این افسانه رجزخوانی درخت خرما و بز برای یکدیگر است، بر سر سودهایی که برای انسان دارند. زیاده خواهی های خرما و زیرکی های بز در هماوردی پرکشش، صحنه های دلنشینی پدید آورده است. شکل بنیادین نوشتاری درخت آسوریگ حکایت از زبان پهلوی اشکانی آن دارد که در زمان ساسانیان به صورت نوشته و روایت در آمده است. در جای جای این رجزخوانی ها می توان نشانه روایت های شفاهی گوسان ها را دید. بخش هایی همچون جمله های کوتاه و بریده و یا خطابی مانند: بسیار شنیدم که تو با من ستیزکنی، و تو با من نبرد کنی! و اما اگر یکی از کارهای مرا خواهی شنید، و آزرم و شرم سخن یاوه را خواهد افکند. *گوسان به معنی خنیاگری است که اشعاری حاوی داستان های پادشاهان و قهرمانان گذشته، همراه با آوای موسیقی می خوانده است.
راهنما

کانال تلگرام موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان