جست وجوگر صبح درگذشت

عبدالرحیم جعفری پس از ۶۶ سال فعالیت در حوزه نشر جمعه ۱۰ مهر در سن ۹۶سالگی در بیمارستان ایرانمهر از دنیا رفت.
اودر ۱۲ آبان ۱۲۹۸ در تهران زاده شده بود. زندگی او با سختی آغاز شد و بخشی از دوران کودکی او به جست وجو برای پیدا کرد پدر در مشهد گذشت. او در کتاب خاطراتش با عنوان "در جستجوی صبح" می نویسد: آن سال ها برای مسافرت از تهران به سایر شهر ها یا مسافرت از سایر شهر ها به تهران مردم باید جواز می گرفتند. جواز را که در واقع نوعی گذرنامه داخلی بود نظمیه ( شهربانی ) هر شهر می داد و گرفتنش کار ساده ای نبود. باید چند روز می رفتی و می آمدی. اما با بودن آقای منتخب الملک که در وزارت خارجه معاون بود و مقام مهمی داشت و با علاقمندی این خانواده به سرنوشت من و مادرم این کار به سرانجام رسید و جوازی برای ابوالقاسم پسر خاله منورم تهیه کردند تا به جستجوی پدرم به مشهد برود. و از طرف دیگر یک دست کت و شلوار نو هم به تن من پوشاندند با کلاه پهلوی که تازه مد شده بود و کراوات و جلیقه ای که زنجیر ساعت آقای منتخب الملک را هم به جیبش زده بودند. یک جفت پوتین قشنگ بند دار هم به پایم کردند و به راهنمایی خانوم، مادر مرا در چهار راه حسن آباد به عکاسی خادم که از عکاسان خاص دربار بود برد و یک عکس ایستاده از من گرفتند و ابوالقاسم با عکس من راهی مشهد شد.... دیری نمی‌گذرد که با انتقال آقای منتخب‌الملک به افغانستان، جعفری و مادرش دوباره تنها و بی‌سرپرست می‌مانند. به ناچار جعفری، درس را رها می‌کند و به کارگری رو می‌آورد و چندی بعد، در چاپخانهٔ «علی اکبر علمی» به کار مشغول می‌شود. کاری که مسیر آینده او را رقم می زند.
جعفری انتشارات اميركبير را در ۲۸ آبان ۱۳۲۸ در اطاقی واقع در طبقه دوم چاپخانه آفتاب، در خیابان ناصر خسرو بنياد نهاد. نخستین کتاب‌هایی که به نام امیرکبیر منتشر شدند، مجموعه "چه می‌دانم؟" بود که عبدالرحیم جعفری قبلا با آن‌ها در انتشارات علمی آشنا شده‌ بود. از سال ۱۳۳۱ انتشار كتاب‌هاي كودكان را با آثاري از صبحي آغاز كرد. «افسانه‌هاي كهن» در دو جلد، «ديوان بلخ» (۱۳۳۱)،‌ «دژ هوش ربا» و«افسانه‌ بوعلي سينا» (۱۳۳۳) از جمله اين آثار هستند. همچنين «دنياگردي جمشيد و مهشيد» از عباس يميني شريف (۱۳۳۲) و« ۱۴ افسانه و ۱۵ افسانه» كوهي كرماني (۱۳۳۳) و نخستين و دومين كتاب از مجموعه «قصه‌هاي خوب براي بچه‌هاي خوب» مهدي آذريزدي كه به ترتيب در سال ۱۳۳۶ منتشر شدند، از جمله آثار باارزش ادبيات كودكان هستند كه انتشارات اميركبير به مدیریت عبدالرحیم جعفری به نشر آن‌ها همت گماشت. انتشارات امیرکبیردر سال ۱۳۴۰ انتشار مجموعه‌ی کتاب‌های طلائی را آغاز کرد. کتاب‌های طلا‌یی مجموعه‌ای از نام‌دارترین داستان‌ها و قصه‌های جهان با بیش از ۸۰ عنوان کتاب کم‌برگ در قطع رقعی بود که جلد و صفحه‌آرایی یکسانی داشتند.
عبدالرحیم جعفری در گفت وگویی با موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان در سال ۱۳۸۱ در پاسخ به این سئوال که از چه زمان به نشر کتاب کودک توجه ویژه کردید، می گوید: در سال ۴۲ به دعوت موسسه فرانکلین به نیویورک رفتم. در آنجا به اهمیت کار نشر برای کودکان پی بردم. کار آن ها برایم جالب بود. آن ها از کودکی، کودکان را با کتاب آشنا می کردند. تنوع کتاب های کودکان و طرز پخش کتاب ها برایم آموزنده بود. او در جایی دیگر از این گفت وگو به مشاورانش در زمینه چاپ کتاب های کودکان به مهدی آذریزدی، یونسی و پسرش محمدرضا اشاره می کند. علاقه مندان برای کسب اطلاعات بیشتر درباره نقش انتشارات امیرکبیر در نشر کتاب های کودکان تا سال ۱۳۵۷ می توانند به کتاب های "تاریخ ادبیات کودکان ایران" مراجعه کنند.
موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان درگذشت این تلاشگر عرصه نشر را به تمامی اهل کتاب تسلیت می گوید. یادش گرامی.

راهنما

کانال تلگرام موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان