وبلاگ فرهنگ کودکی

۱۳۷ records found.‎

نشریه نونهالان

نشریه ی نونهالان از نخستین مجله های ویژه ی کودکان و نوجوانان ۸ تا ۱۴ ساله بود که از مهر ماه ۱۳۲۲ با مدیرمسئولی عبدالله فریار، منتشر شد. این نشریه را سفارت انگلیس منتشر میکرد.

فرفره

فرفره، یکی از قدیمی ترین اسباب بازی های باستانی شناخته شده در دنیا است. فرفره ها در بین رومیان، مصریان و یونان باستان مورد استفاده قرار می گرفته است.

موش و گربه

عبید زاکانی، شاعر و نویسندهی بلندپایه سده هشتم هجری، از نخستین کسانی است که در ایران پس از اسلام اثری مستقل برای کودکان آفرید. منظومهی موش و گربه، اثری انتقادی است که در ظاهر برای کودکان اما در حقیقت برای همگان نوشته شده است.

دُختولوک و مَردولوک

دُختولوک (دُهتولوک) و مَردولوک عروسکهای مرد و زنی هستند که اهالی استان هرمزگان از چوب درخت مهر یا خرما و اضافههای پارچه برای کودکانشان میسازند. این عروسک ها لباس هایی همانند زنان جنوبی بر تن دارند؛ بعضی از این عروسکها خوشه های خرما بر دوش خود میکشند.

لالایی ها

لالا لالا گل پسته / باباش بار سفر بسته لالا لالا گل زیره / بچهم آروم نمیگیره لالا لالا گل آلو / بچه م مستست و خوابآلو لالایی ها، نخستین نغمه های زبانی هستند که کودک با آنها آشنا میشود و از این راه نخستین پیوند زبانی میان مادر یا دایه و کودک پدید می آید.

قارقارک

قارقارک یکی از اسباب بازی های سنتی است همیشه در طبق چوبی اسباب بازی فروش های دوره گرد وجود داشته. این قارقارک با تکه ای از چوب درخت اقاقیا و دم اسب ساخته شده است.

روز جهانی کودک

فلسفه و پیشینه برپایی روز جهانی کودک به سال ۱۹۲۴ برمی گردد. در این سال دو رویداد همزمان اما متفاوت، سبب شد تا توجه به ضرورت برگزاری روز جهانی کودک شکل بگیرد. نخستین رویداد، برگزاری اولین نشست جهانی درباره رفاه کودک در روزهای پایانی ماه اگوست در ژنو سوئیس بود .

نَنو

در لغت نامه دهخدا در زیر چند مدخل به معنی ننو اشاره شده است: ننو [ن َ / ن َن ْ ن ُ ] (اِ) ننی .بانوج . دوداة. (یادداشت مؤلف ). قسمی گهواره که از پارچه یا چرم دوزند و از دو طرف آن را با طناب به دودرخت یا دو دیوار متصل کنند. (فرهنگ فارسی معین). ننی [ ن َ / ن َن ْ نی ] (اِ) ننو. بانوج . دوداة.

تَکَم

عاق والدین

مثنوی عاق والدین، یکی از بحث انگیزترین کتابهای ادبیات مکتبخانه ای به شمار می آید. این اثر پیش از نگاشته شدن، به شکل تعزیه و پرده خوانی، برای کودکان و بزرگسالان در کوچه و بازار اجرا میشده است.

کودکستان برسابه

برسابه هوفسپیان در سال ۱۳۱۰ کودکستان برسابه را در تهران بنیاد گذاشت. این کودکستان که کار خود را با آموزش چهار کودک آغاز کرد، بعدها با تلاش کارکنان آن گسترش یافت و توانست با الهام از نظریه های پرورشی پستالوزی و فروبل، برنامه های بسیاری برای کودکان تدارک ببیند.

طبلک

طبلک استوانه ای کوچک و مقوایی است که بر دو سر آن به جای پوست، کاغذهای محکم و بادامی با چسب کشیده شده است و چوب باریکی- گاه نی حصیر- از سوراخ ایجاد شده در بدنه عبور می کند و بدنه استوانه ای بر سر این چوب قرار می گیرد.

درخت آسوریگ

درخت آسوریگ کهن ترین متن ادبی کودکان ایران است که دیرینگی آن نزدیک به سه هزار سال می رسد. این افسانه نوشتاری، نشانه آشکار پیشینهی دراز ایرانیان در نوشتاری کردن داستان های ویژه کودکان است. بررسی گذرهای تاریخی درخت آسوریگ از حرکت پیچیده آن در تاریخ ایران خبر می دهد.

بازی لعب الملوک

بازیی است که مفتاح (مفتاح الملک) در عهد ناصرالدین شاه قاجار باستقبال شطرنج اختراع کرد. نسخهای خطی از دستور این بازی در دست است که مخترع آن در سنه ۱۳۳۴ ه. ق بخط خود نوشته.

شهرفرنگ

فرهنگ پردهخوانی که سنتی دیرین در ایران داشت، پس از دوران مشروطه با آمدن دوربین عکسبرداری و سینما وارد مرحله تازهای شد. در میان عامه مردم که دستشان از سینما کوتاه بود، پدیده شهر فرنگ رواج یافت.

وغ وغ صاحاب (در گویش عامه)

وغ وغ صاحب . [ وَ وَ ح ِ/ ح َ ] (اِ مرکب ) بازیچه یعنی آلت بازیی است کودکان را که آوازی چون آواز مرغابی از آن برآید. (یادداشت مرحوم دهخدا).

عروسک ها و دختر بچه ها

بدر الملوک بامداد در کتاب زن ایرانی می نویسد: [در دوران مشروطیت در برخی خانواده ها] دختر بچه ها به عروسک بازی یعنی دوختن عروسک با پارچه و پنبه و تهیه لباس جهیز عروس و داماد لوازم خانه مشغول می شدند که البته این قسمت کار سودمندی بود ولی ساعات متوالی یک جا نشسته از ز

کانال تلگرام موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان